بررسی تاریخ سیاسی و اجتماعی خان نشین کلات بلوچستان که در طول تاریخ بخشی از گستره سرزمینی ایران بوده است، از لحاظ تاریخی حایز اهمیت می باشد. گسترش قلمرو و شکل گیری قدرت در کلات که با همپیانی سلاطین مغول هند آغاز میشود با حمایت های نادرشاه افشار تحکیم یافته و در قالب روابط با حکام قندهار تداوم می یابد. نصیرخان به عنوان مهمترین حاکم کلات، توانست حکومتی فراتر از وابستگی های ایلی پی ریزی کرده و تشکیلات اداری منظمی متعارف نماید. بعد از مرگ نصیرخان، حکومت به همان شدت رو به زوال رفته و ناحیه تحت حاکمیت وی بین رهبران محلی تقسیم شد. در اوایل قرن سیزدهم/نوزدهم میلادی، انگلیسیان هند به سبب نگرانی از وضعیت مرز شمالی خود و نیز با هدف سلب حاکمیت ایران در این منطقه، توجه شان را به این ناحیه بیشتر نمودند که در نهایت منجر به بستن قرارداد با خوانین کلات گردید. با افزایش نفوذ انگلیس در منطقه و ضعف شاهان قاجار، در سال 1288 ه / 1871م بخش وسیعی از خاک ایران تجزیه شده و مرز جدیدی بر پایه خواست دولت بریتانیا شکل گرفت.

قاینات با داشتن پیشینه و قدمت تاریخی طولانی ، دارای فراز و فرودهایی می باشد که بررسی دلایل آن ها از اهمیت زیادی برخوردار است. در دوران معاصر عواملی در تعیین جایگاه این شهر نقش ویژه ای داشتند. عوامل موثر بر تحولات این شهر نه تنها در موقعیت و جایگاه شهر قاین تأثیر گذاشتند بلکه موجب رشد و پیشرفت شهرهای مجاور نیز گشتند. به بیان روشن تر شهر بیرجند یکی از این شهرهاست که با استفاده از فرصت های پیش آمده و سیر حوادث ، به سمتی پیش رفت که به تدریج جایگزین شهر تاریخی و پر سابقه ی قاین گردید. در این پژوهش کوشش بر این است که عوامل موثر بر تحولات قاینات در دوران معاصر مورد بررسی قرار گیرد. با بیان این عوامل موثر ، به خوبی نقش خاندان علم و سیاست انگلستان و تأثیر آن ها به عنوان مهمترین عوامل موثر بر تحولات قاینات در دوران معاصر روشن شده است. این پژوهش به روش تاریخی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و اسنادی و میدانی انجام پذیرفته است.

شهرستان بافت از شهرستانهای استان کرمان می باشد. و بر سر راه سیرجان، به بندرعباس واقع شده است. هرچند این شهرستان در صد سال اخیر اهمیت بیشتری نسبت به دوره های قبل یافته، ولی با توجه به شواهد و آثار پیدا شده تاریخ بسیار کهنی دارد. بافت در دوره قاجاریه اهمیت زیادی داشته است. با توجه به این که بافت منطقه ای عشایرنشین بوده، در دوره پهلوی اول با سیاست اسکان عشایر پیشرفت چندانی نداشته است. در دوره پهلوی دوم روند عمران و آبادانی شهر توسعه بیشتری یافته است. این پایان نامه با بهره گیری از روش پژوهش تاریخی و با استفاده از منابع موجود همچون کتابهای تاریخی، اسناد، روزنامه ها، و تاریخ شفاهی در پی شناخت اوضاع تاریخی بافت با تکیه بر نقش آن در تحولات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دوران قاجار و پهلوی کلید واژه ها: بافت، قاجار، پهلوی اول، پهلوی

در طی قرن 19م روسها بنا به وصیت پطر کبیر در صدد رسیدن به آبهای گرم و آزاد دریای عمان و خلیج فارس برآمدند. در طی جنگهای قفقاز ، ایران در حدود 17 شهر را از دست داد و روسها بر طبق عهدنامه ترکمن چای حق ایجاد کنسولی در شهرهای ایران را بدست آوردند نیاز بریتانیا به مواد خام و بازار فروش در پی انقلاب صنعتی باعث شد که روی به استعمار ملل آسیایی و آفریقایی آورد. و در میان مستعمرات بریتانیا هند از همه سود آورتر بود و به شاهرگ حیاتی انگلیس معروف بود ، روسها با توجه به حق ایجاد کنسولی در شهرهای ایران بویژه هرات می توانستند نبض حیات انگلیس را در دست داشته باشند. به دنبال انقلاب کبیر فرانسه و فتوحات ناپلئون وضع سیاسی اروپا تغییر کرد فرانسه به قدرت اصلی سیاسی ـ نظامی تبدیل شد ، احساس خطر بریتانیا از پیشرفتهای روز افزون فرانسه ، موجب شکل گیری اتحادیه های چندی علیه ناپلئون شد فرانسه به علت موقعیت جزیره ای بریتانیا برای ضربه زدن بریتانیا در صدد برآمد از طریق ایران که دروازه هندوستان محسوب می شد به هند حمله کند . بریتانیا با توجه به حق امتیاز کنسولی روسها در ایران تصمیم به حفظ مستعمره حیاتی خود از طریق ایجاد حائل امنیتی را گرفت . آنها خواهان ایجاد یک حاکم دست نشانده در هرات بودند و امیران محلی را به شورش علیه ایران وا داشتند و اقدام حاکمان قاجاری برای اعاده حق حاکمیت قانونی ایران بر این مناطق را پیشروی روس تحت لوای پرچم ایران می دانستند . بریتانیا بعد از جدایی هرات در صدد تکمیل سلطه خود بر خلیج فارس با توجه به اهمیت حیاتی آن در ارتباط با هند برآمد . و خواهان برانداختن حاکمیت ایران از این مناطق بود . به دنبال معاهده پاریس مناطقی همچون خیوه ، مرو ... که تحت تابعیت ایران بودند سر از اطاعت ایران پیچیدند شیوه ی زندگی قبیله ای این مناطق و عدم نظارت دقیق از سوی حاکمان قاجاری ، فرصتی مناسب جهت پیشروی روسها در این مناطق جهت رقابت با بریتانیا و تسلط برهند را می داد .

تاریخ جدید آسیا، تاریخ نفوذ تمدن جدید مغرب در فرهنگ کهن مشرق زمین است. در ایران نیزمانند بقیه جوامع آسیایی پیش از آنکه تحول ذهنی درباره تجدد به وجود آید ابتدا با مظاهر تمدن غرب آشنایی صورت گرفت. این آشنایی ابتدا در میان هیات حاکمه به وجود آمد و اشخاصی چون عباس میرزا وامیرکبیر سعی کردند که در جنبه های مختلف کشور آن را اجرا نمایند که در آغاز تا حدودی موفقیت کسب نمودند. اما از آنجا که ویژگی اصلی حکومت استبدادی، تمرکز قدرت اجرایی در شخص شاه است. بنابراین اجرای اصلاحات مستلزم همراهی شخص اول مملکت یعنی شاه با جریان اصلاحات بود. کسب همراهی شاه با اصلاحات، گام بزرگی بود که میرزا حسین خان سپهسالار برداشت. او برای اولین بار شاه ایران را به اروپا برد و سپس سفرهای دوم و سوم شاه به فرنگ نیز رقم خورد. این سفرها، تاثیراتی در ابعاد سیاسی،نظامی، فرهنگی و اقتصادی بر جامعه ایران گذاشت. این پایان نامه بر اساس روش تحقیق تاریخی، با استفاده از منابعی همچون کتب تاریخی، سفرنامه ها و تعداد محدودی از اسناد و مطبوعات موجود در آستان قدس رضوی در پی بررسی این تاثیرات است.

انقلاب مشروطه به عنوان یکی از بزرگترین و مهم ترین وقایع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران به شمار می آید. در شکل گیری و پیروزی انقلاب مشروطه، اقشار مختلف جامعه نقش ایفا کردند که در این میان، علما به عنوان یکی از اقشار مهم جامعه نقش اساسی داشتند. علمای مقیم مشهد نیز به موازات علمای سایر نقاط کشور در این رویداد مهم نقش به سزایی داشتند. نقش و مواضع علمای مشهد در انقلاب مشروطه چگونه بوده است؟ در انقلاب مشروطه علمای مشهد مواضع متفاوتی اتخاذ کردند. گروهی از آنها به حمایت از مشروطه و عده ای نیز به مخالفت با آن برخاستند و گروهی نیز بی طرفی اختیار کردند. در این پژوهش سعی بر آن است تا با استفاده از روش تحقیق تاریخی و با بهره گیری از منابع و مآخد و اسناد موجود به بررسی این مواضع و عوامل تأثیر گذار آن پرداخته شود.

چکیده: جنوب خراسان در تحولات سیاسی و اجتماعی ایران از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار بوده است. پرداختن به تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی به دلیل دگرگونی های سیاسی منطقه درحد فاصل انقلاب مشروطه تا سقوط رضا شاه بسیار مهم می باشد. موقعیت استراتژیکی این ناحیه بر ساختار سیاسی، اجتماعی و فرهنگی منطقه تاثیر گذاشته است. در این پژوهش رابطه جنوب خراسان با حکومت مرکزی ایران در این دوره مورد بررسی قرار گرفته و به شوکت الملک وارث اصلی حاکمیت خاندان علم در جنوب خراسان پرداخته شده است و چگونگی غلبه او بر مشکلات و موانعی چون نقش قدرت های فرامنطقه ای و دول استعمارگر روسیه و انگلستان ، حملات و غارت طوایف بلوچ ، افغان و رقابت با برادر و برادرزادگان خود می باشد. علاوه بر این تشکیلات سیاسی ، اداری وتحولات اجتماعی ، فرهنگی آن دوره و سرانجام نقش جنوب خراسان در تحولات یکصد سال اخیر ایران از جمله انقلاب مشروطه ،جنگ جهانی اول ،تغییر حاکمیت قاجاریه به پهلوی مدنظر است. نتایج نشان داد به دلیل موقعیت استراتژیکی جنوب خراسان مورد توجه دول بیگانه جهت دست یابی به اهداف سیاسی (هندوستان) و رقابت های تجاری خود در منطقه قرار گرفته است. دولت مرکزی نیز در این زمان بیش از پیش در جهت استقرار و تقویت حضور خود در منطقه برآمده و به دنبال آن ما شاهد تاسیس سازمان ها و نهادهای دولتی در جنوب خراسان می باشیم که در ساماندهی تحولات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی این در جنوب خراسان منطقه موثر واقع شد. پایان نامه مشتمل بر چهار فصل است که در فصل اول به اوضاع جغرافیایی منطقه را مورد بررسی قرار دادیم. درفصل دوم به بررسی اوضاع سیاسی منطقه از باستان تا سقوط پهلوی اول ، که با توجه به اهمیت آن در سه دوره مورد بررسی قرار دادیم. وتمام تلاش ما برای بررسی اوضاع سیاسی از انقلاب مشروطه تا سقوط رضا شاه علاوه بر منابع مکتوب از اسناد موجود در مراکز یاد شده بود. به همین خاطر تا روی کار آمدن رضا شاه بیشتر اسناد را شامل می شد ولی در دوره پهلوی به دلیل تغییر شرایط سیاسی این اسناد کمتر چرا که اوضاع سیاسی منطقه از حالت خان وخان بازی خارج و به صورت یک ایالت واحد به نام ایالت نهم تحت نظر مشهد به صورت یک فرمانداری اداره می شد. و بیشتر اسناد باقی مانده از این دوره مربوط به مسائل اجتماعی و شکایات مردمی بوده است علاوه بر آن به رقابت روس وانگلیس در منطقه و تاثیرات جنگ جهانی اول در منطقه مورد توجه قرار گرفته . در فصل سوم به بررسی شرایط اجتماعی منطقه پرداخته شده و مقایسه به قبل وبعد از مشروطه نیز صورت گرقته است. و همچنین به رقابتهای خاندان علم و دول روس و انگلیس وتاثیرآن بر اوضاع اجتماعی مردم منطقه پرداخته شده است. و در فصل چهارم به اوضاع اداری منطقه پرداختیم. لازم به ذکر است که این تحقیق به علت گستردگی مطالب به ویژه بعد از مطالعه اسناد تصمیم گرفته شد که تنها در حوزه حکمرانی انگلیسی ها در خاندان علم بپردازیم

چکیده : جریان تصوف ستیزی در اواخر صفویه ( 1038 – 1135 ه .ق ) از موضوعات بسیار مهم این دوره به شمار می آید که بررسی آن کمک شایانی به روشن شدن رویدادهای تاریخی در این برهه ی زمانی می کند. روند ستیز با تصوف که ازنخستین سال های حکومت صفویه پدید آمده بود، در واپسین سال ها شدت گرفت و ساختار دینی و سیاسی که در آغاز در صدد کم رنگ کردن جریا ن تصوف بود در این دوره در پی حذف کامل صوفیان و دید گاه های آنان بر آمد. این پژوهش بر آن است که تصوف زدایی را همگام با جریانات تاریخی در دو مرحله مورد بررسی قرار دهد و به تحلیل محورهای مخالفت با تصوف بپردازد که مبارزه با قزلباشان، شکستن اسطوره ی ابو مسلم ، تحریف سیمای تاریخی شیخ صفی الدین اردبیلی (متوفی 735 ه .ق) و مخالفت با مقولات بنیادی تصوف همچون ولایت، وحدت وجود، غنا و غیره را در بر می گیرد. در این راستا، این پژوهش به تحلیل متن های جدلی صوفیانه و ضد صوفیانه و بررسی علل و پیامدهای دینی ، سیاسی و اجتماعی این روند می پردازد .

موقعیت جغرافیایی فلات ایران که در مسیر راههای رفت وآمد شرق به غرب واقع شده، ودارای ناهمواریهای گوناگونی از دشت و جلگه گرفته تا کوهستانهای بلند ودره های متعدد با اقلیمی گوناگون و آب وهوای متنوع است؛ در طول تاریخ شاهد هجوم های اقوام مختلفی بوده، که تهاجم اسکندر مقدونی ، اعراب مسلمان ،و مخرب ترین آن یورش مغولان به ایران از جمله ی معروفترین این تهاجمات است. هجوم مغول در آغاز قرن هفتم ه.ق یک فاجعه جهانی بود،که در بخش وسیعی گسترده شد؛ وکشور ما نیز از ممالکی بود که بیشترین آسیب را از این حیث متحمل گردید. علاوه بر قتل و غارتها و ویرانی ها که نتیجه مستقیم یورش این مهاجمان بود؛ علم و ادب در ایران به پایین ترین سطح تنزل یافت . اما در این میان مناطقی هم بودند که از دست اندازی مغولان در امان ماندند؛ و به این ترتیب مانع از این نابودی و زوال مطلق شدند؛که قلمرو آل کرت از این گونه مناطق به شمار می آید. آل کرت سلسله ای محلی بودند، که مقارن یورش چنگیز به ایران با اعلام اطاعت از مغولان، به فرمانروایی بر بخشی از شرق خراسان و قسمتی از افغانستان امروزی به مرکزیت هرات دست یافتند. نسب آنان به غوریان می رسد. هرچند شاید نوعی خویشاوندی سببی نیز با سنجر سلجوقی داشته باشند. از زمان بنیان گذاری واقعی آن هشت نفر از آنها به فرمانروایی رسیدند؛که عبارتند از: شمس الدین محمد بن ابوبکر کرت ،شمس الدین کهین (رکن الدین بن شمس الدین)، فخرالدین بن رکن الدین ، غیاث الدین بن رکن الدین ، شمس الدین محمد بن غیاث الدین، حافظ بن غیاث الدین، معزالدین حسین بن غیاث الدین و غیاث الدین پیرعلی. ملوک کرت در مقابل عنایت مغولان به خود، که حکومتشان را به رسمیت شناختند ، خدمات زیادی به آنان انجام دادند؛ از جمله این که: با اداره مناطق کوهستانیِ تحت امرشان از رشادتهای مردمان کوه نشین که خطری بالقوه برای حاکمیت مغولان محسوب می شدند، جلوگیری کرده و بارها مغولان را بر ضد دشمنانشان یاری نمودند. در مقابل خوانین مغول و ایلخانان، نیز بارها از خطای ملوک کرت چشم پوشی کرده و فرصت جبران دوباره به آنان دادند. آل کرت در رقابتهای منطقه ای و تسلط بر مناطق همجوار نیز از حمایت مغولان استفاده کرده و به اتکای آنان بر رقبای خویش چیره گشتند. آل کرت در طول یک ونیم قرن حکومت خود توانستند، بسیاری از علایق اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی مردمان تحت حاکمیت خود را که در نتیجه هجوم مغول از هم گسسته شده بود، را دوباره استوار وپایدار سازند. از دیگر خدمات بزرگ آل کرت این بود که؛ بخشی از موفقیت ها و دستاوردهای تمدنی ایران قبل از هجوم مغول را حفظ و مراقبت نموده و به نسل بعد از خود منتقل نمودند. ملوک کرت در اداره محدوده خود با مشکلات فراوانی روبه رو بودند. مهمترین این مشکلات باج خواهی و زیاده خواهی برخی از شاهزادگان و امرای مغول بود. از سوی دیگر همجواری ملوک کرت با منطقه ماوراءالنهر که اولوس شاهزاده گان جغتایی به شمار می آمد، بارها آنها را در کشمکش های این خوانین با ایلخانان درگیر نمود. که دراین زمینه ملوک کرت با همکاری و طرفداری خود از ایلخانان، حسن نیت خود را به آنان، بارها نشان دادند . آل کرت حتی برای بقای حکومتشان، ننگ عهدشکنی را به جان خریدند. زمانی که دوتا از دوستان صاحب نام ایشان یعنی امیر نوروز و امیر چوپان مورد خشم ایلخان قرار گرفته و در پناه دوستی آل کرت به هرات آمدند؛ عهد خود را شکستند، و این دو امیر را به نفع ایلخان قربانی کردند . با مرگ ابوسعید، حکومت مرکزی ایلخانان از بین رفت، و آل کرت استقلال تام یافته، و از این به بعد چون یک مدعی قدرتمند در منازعات مرزی ظاهر شد. درفترت حاصل از نبود حکومت مرکزی، حکومتهای کوچک محلی برای گسترش قلمرو و نفوذ خود وارد رقابتهای دنباله داری شدند. از جمله: آل کرت با سربداران، که به دلیل همسایگی و نیاز هر کدام به قلمرو خراسان، ناگزیر جنگ بین آنان حتمی بود. در این منازعات اگرچه سربداران جنگ را آغاز کردند؛ اما با شکستشان در جنگ زاوه این آل کرت بودند که، حملات متعددی را به متصرفات سربداران به خصوص نیشابور پی افکندند. آنان همچنین متعرض دیگر حکومتهای همجاور نیز شدند. یورش آل کرت به قهستان و بادغیس که بوسیله امرای مغولی ارلات و اپردی اداره می شد، نیز ازمیل به توسعه طلبی وفزون خواهی آنان، حکایت می کند. با قدرت گیری تیمور اگر چه وی خواهان مناسبات دوستانه با امیرکرت بود ، و حتی با پیوند خویشاوندی حسن نیت خود را به آنان نشان داد؛ اما ملک کرت به دعوت های مکرر تیمور برای حضور در سمرقندجواب رد داد، و به خیال تداوم حکومتش در پناه دیوارهای مستحکم هرات به شراب و شاهد مشغول و منتظر حوادث ماند. ولی این بار حریفی قدر با حیله وکاردانی فراتر از ملوک کرت در برابر آنان قرار داشت .تیمور بعد از چند روز محاصره هرات به این شهر دست یافت و بساط حکومت آل کرت را برچید. ملوک کرت در طول حاکمیت نسبتاً طولانی خود در آن زمان توانستند، مرکز فرمانروایی خود، هرات را در وضعیتی با ثبات نگه دارند، و به رونق و آبادانی برسانند. در دوره آنان بناهای تاریخی مهمی چون مسجد جامع هرات که میراث غوریان بود، مرمت شد. بناهای خیر چون مدارس وخانقاه های متعددی ساخته شد. بازارها و برج و بارو و دیوارهای شهر بازسازی شد. چنان که هرات به درجه ای از آبادانی و رونق رسید ،که بعدها مورد پسند شاهرخ تیموری قرار گرفت، و به عنوان پایتخت به اوج شوکت و عظمت خود دست یافت. روی هم رفته دوره حاکمیت آل کرت با وقایع متعدد سیاسی و نظامی نظیر: یورش مغولان به ایران، تاسیس و سقوط قدرتهایی چون ایلخانان ،به وجود آمدن حکومتهای محلی در خراسان، ظهور تیمور و منازعات بین امرای مغولی و...مقارن بوده است؛ که با بررسی تاریخ این سلسله محلی می توان این حوادث را از زوایای دیگری مورد مطالعه قرار داد، ونقاط مبهم آن را روشن کرد. در رابطه با علت انتخاب موضوع باید گفت : ملوک کرت در دوره ی پرآشوب تاریخ میانه ایران به عنوان یک حکومت محلی فرمانروایی داشته اند، اما به دلایلی مانند: تقارن با حوادث بزرگی که توسط مغولان اتفاق افتاده، و در حاشیه قرار گرفتن آنها،کمتر مورد توجه تاریخ نگاران قرار گرفته اند، بنابراین نقاط ابهام فراوانی در مورد آنان وجود دارد، که روشن شدن آنها به پژوهش و مطالعه بیشتری نیازمند است . هدف از این پژوهش بررسی بیشتر حکومت آل کرت و پرداختن به مسائل سیاسی و فرهنگی آنان با تأکید بر مناسباتشان با همسایگان است . کاربردی که از این تحقیق متصور می باشد این است که، ذهن محققین و دانشجویان را به مسائل تاریخی ایرانیان آن سوی مرزهای سیاسی کنونی، که روزگاری بخش مهمی از آب وخاک کشور عزیزمان بوده اند، ولی استعمارگران زمینه جدایی آنجا را از کشورمان فراهم کرده اند ، معطوف سازد؛ تا بخش مهمی از هویت تاریخی ایران پهناور که درخارج ازقلمرو امروزی جا مانده به فراموشی سپرده نشود. جنبه نوآوری این تحقیق پرداختن به مسائل فرهنگی دوره ی حاکمیت آل کرت، و بررسی مناسبات آنهاست. روش انجام تحقیق، مبتنی بر روش کتابخانه ای و استفاده از منابع دست اول و تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده، می باشد.که البته در این رابطه مشکلات چندی وجود داشت، که مهمترین آن در دسترس نبودن برخی از منابع دست اول بود . به هرجهت با همکاری مسئولین کتابخان? مرکزی و بنیاد پژوهشهای تاریخی آستان قدس تا حدودی این مشکلات رفع شد؛ که شایسته تقدیر وتشکر است. از دیگر مشکلات ابعاد گسترده ی موضوع تحقیق بود، که ابتدا به نظر محدود می آمد. اما در بر گرفتن مسائل جغرافیای تاریخی، تاریخ سیاسی، وضعیت فرهنگی وادبی و مناسبات خارجی آن بسیار وقت گیر و مستلزم دقت فراوان بود. اما با راهنمایی های خردمندان? استاد محترم راهنما: جناب آقای کورش صالحی و سایر اساتید گروه تاریخ دانشگاه سیستان وبلوچستان حاصل زحمات این حقیر به بار نشست. در رابطه با این پژوهش سوالاتی که مطرح شد، عبارت بودند از: 1- پیشینه ملوک کرت چگونه بوده ودلیل انتساب آنان به کرت چیست ؟ 2- دودمان کرت چه اندازه از استقلال سیاسی برخوردار بوده واین استقلال را چگونه حفظ کرده اند؟ 3- آل کرت در دوران فرمانروایی مغولان بر ایران چه نقش فرهنگی وادبی داشته اند؟ 4- نقش وجایگاه آل کرت در نواحی شرقی ایران بعد از فروپاشی ایلخانان چگونه بوده است؟ 5- روابط آل کرت با حکومتهای همجوار مانند: ایلخانان و سربداران چگونه بوده است؟ که برای سوالات فوق فرضیه های زیر عنوان شد : 1- آل کرت از خویشاوندان غوریان بودند که توانستند، از سوی آنان بربخش کوچکی از غور به مرکزیت خیسار فرمانروایی کنند. اما احتمال خویشاوندی آنان با سلجوقیان نیز مطرح است؛ چرا که مداحان در اشعارشان به نسبت آنان با سنجر سلجوقی تاکید می کنند، که احتمال دارد در این رابطه به نسب سازی دست زده باشند. 2- آل کرت به دلیل اطاعت از مغولان مورد تأیید ایشان قرار گرفته، و رفته رفته با ادامه همکاری با آنان، استقلال نسبی کسب کردند. ملوک کرت با روشهای سیاسی پیچیده که مرکب از اطاعت، همکاری، خدعه و عهد شکنی بود، توانستند حکومتشان را تا پایان ایلخانان حفظ کنند. از آن پس به استقلال کامل رسیدند، و با روشهایی چون برقراری روابط دوستانه با برخی همسایگان ، یورش به برخی مناطق و دفاع از قلمروشان در برابر رقبای جدید، حکومت خود را حفظ کردند. 3- از نظر فرهنگی، کارکرد آل کرت در خور توجه بود . به دلیل حمایت و توجه ملوک کرت از ادیبان و علما، هرات مرکز حکومت آنان ، به خصوص در ایام فترت به پایگاهی برای حفظ فرهنگ و ادب ایران ،تبدیل شد؛ و قسمتی از آثار علم و عرفان و ادب فارسی در شرق ایران از خطر نابودی رهایی ، و به دوره های بعد انتقال یافت. آنان همچنین با ساخت مدارس و مساجد بزرگ و ایجاد موقوفات و خانقاه های متعدد در گسترش و حمایت از فرهنگ اسلامی کوشیدند. 4- بعد از فروپاشی ایلخانان از فشارها بر حکومت آل کرت کاسته شد. اگر چه رقبای قدرتمندی چون سربداران ظهور کردند، اما منازعات سیاسی در خراسان و ماوراءالنهر باعث گردید، خطر قابل ملاحظه ای آنان را تهدید نکند. ملوک کرت در مقایسه با سایر رقبای آن زمان از انسجام و تجربه سیاسی بیشتری برخوردار بودند؛ و به لطف این برتری نه تنها توانستند، در برابر سربداران از قلمرو خود دفاع کنند، بلکه تا حدود نیشابور نیز به پیشروی بپردازند. 5- روابط آل کرت در زمانی که ایلخانان در ایران حضور داشتند، بیشتر مبتنی بر اطاعت و همکاری بود. آل کرت با ایلخانان در دفع خوانین جغتای که به خراسان چشم دوخته بودند، همکاری نمودند. و سردارانی چون امیر نوروز و امیرچوپان که نسبت به ایلخان یاغی شده بودند، را دستگیر و به نفع ایلخان قربانی کردند. اما روابط آنان با سربداران به دلیل تعصبات مذهبی دو طرف، همواره خصمانه بود؛ و جنگهای متعددی میان آنها در گرفت که می توان به جنگ زاوه اشاره کرد. در رابطه با پیشینه تاریخ باید گفت: حکومت محلی آل کرت کمتراز لحاظ سیاسی و فرهنگی مورد توجه قرار گرفته و به دلیل دوام این حکومت در دوران مهم یورش مغولان و تشکیل حکومت مغولی در ایران و پس از آن، شایسته بررسی جامع تر وجدی تری است، تا گوشه های تاریکی از مسایل سیاسی و فرهنگی این حکومت محلی را روشن سازد.

از رئیس الوزرایی تا تاجگذاری رضاخان یکی از دوران مهم و تأثیرگذار در تاریخ معاصر ایران بوده است. این دوره مقارن با سالهای پایانی سلسله قاجاریه بوده و حوادث آن روند صعود رضاخان به اوج قدرت را نمایانگر است. در این پژوهش سعی شده اوضاع سیاسی شهر مشهد -مرکز ایالت مهم خراسان ـ در این برهه زمانی و همچنین عکس العمل مردم مشهد نسبت به حوادث دوره مذکور بررسی گردد. این موضوع که مشهد از اوضاع سیاسی مرکز کاملاً متأثر بوده و گاهی نیز خود از عوامل تأثیرگذار بر اوضاع سیاسی ایران می شده، زمینه اصلی این پژوهش است. روش تحقیق تاریخی و استناد به کتابها و اسناد و روزنامه های مربوط به آن دوره در تدوین این پژوهش به کار گرفته شده است.

چکیده: با برآمدن تیمور به سال780ه بر سریر قدرت، دوره ی مهمی در تاریخ میانه ایران شروع شد. حکومت برخاسته از تکاپوهای تیمور که نام سلسله تیموریان به خود گرفت، به مدت بیش از یک قرن در ایران با تحولات مختلف دوام یافت. هرچند تیموریان، بیشتر با کارهای فرهنگی شهرت دارند، امّا ساختار شکل گیری این سلسله همچون حکومت های پیشین برخاسته از سیستم قبایلی بود. این نکته می تواند ناظر به خاستگاه نظامی حکومت آنها باشد. سوال اینجاست که در این فرایند، سپاهیان از چه میزانی از اهمّیت را برخوردار بودند؟ در این تحقیق به اهمّیت سپاه در برآمدن وافول تیموریان ونقش، جایگاه وکارکرد نیروهای نظامی در حکومت و جامعه عصر تیموری پرداخته شده است . ساختار سپاه در تحولات حکومت ، اهمیّت نیروهای قبایلی و به خصوص جغتاییان مورد بررسی قرارگرفته است. همچنین ،تاکتیک های نظامی و ابزار وآلات جنگی، نقش، جایگاه و روابط سپاهیان با سلطان از نظر به دور نمانده است. .

یکی از این رجال مهم تاریخ معاصر ایران ، مهدیقلی خان مخبرالسلطنه هدایت است که در حد فاصل سال های ????- ????ه.ش/ ????- ????م می زیسته و زمانه شش پادشاه - از اواسط سلطنت ناصرالدین شاه تا اواسط سلطنت محمد رضا شاه پهلوی- را درک نموده است. او علاوه بر آنکه یکی از مهم ترین رجال سیاسی دوران خویش محسوب می گشت و تا بالاترین سطوح سیاست و قدرت یعنی ریاست وزرائی رشد کرد، به مسائل فرهنگی نیز ابراز علاقه نموده و در این زمینه بسیار فعال و پر تکاپو بود. از همین رو در این پژوهش، به بررسی زندگی مخبرالسلطنه با تأکید بر آثار مکتوب، افکار و اندیشه های وی از لحاظ سیاسی و فرهنگی پرداخته شده است، که به نوعی آشکار کننده ی پاره ای از بخش های پازل بزرگ تاریخ سیاسی و فرهنگی معاصر ایران می باشد. این کار همچنین بر آن است که با تکیه بر آثار مخبرالسلطنه به این سوال پاسخ دهد که اندیشه ها و افکار وی از لحاظ نظری در بردارنده ی چه مضامین و مفاهیمی بوده است و از لحاظ عملی چه جایگاهی را در تاریخ معاصر ایران به خود اختصاص داده است؟ روش پژوهش در این نوشتار، تاریخی و با استفاده از اسلوب کتابخانه ای است.

چکیده: ( حداکثر ده سطر تایپی ) در دوره ی سلطنت ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه تا پیروزی انقلاب مشروطیت، بعضی از کتابها و روزنامه ها و نوشته های دیگری نظیر شبنامه ها از طرف حکومت و گاهی بعضی از روحانیون دچار ممنوعیت چاپ و پخش در ایران شدند. نوشتار کنونی معرفی این مکتوبات، دلایل ممنوعیت آنها و عکس العمل مردم در قبال این ممنوعیتها را دنبال می کند. همچنین در پی تعیین دامنه ی نفوذ این نوشته ها بر جامعه ی عصر ناصری و مظفری است و تلاش برای اثبات این فرضیه که نوشته های مذکور بر انقلاب مشروطه اثرگذار بوده اند، از جمله مباحث دیگر این نوشته می باشد. در این راستا به منابع و پژوهشهای انجام شده در حوزه ی تاریخ ادبیات و مطبوعات این دوره رجوع شده است.

چکیده: مرجع زمانی روابط سیاسی و فرهنگیِ بین دولت صفویه و دولت های شیعه جنوب هند به تاریخ بعد از هجوم مغول به جهان اسلام برمی گردد. دو عامل تجارت و مهاجرت که همواره موجب نزدیکی سیاسی و فرهنگی بین ایران و شبه قاره هند بود از ویژگی های خاص سه سده بعد از هجوم مغول است. تشکیل دولت بهمنی باعث ثبات سیاسی در جنوب شبه قاره هند گشت؛ این اتفاق باعث شد تا دو عامل تجارت و مهاجرت تأثیر بیشتری در جنوب هند به جای بگذارند. روابط شکل گرفته در طول مدت زمانی سه سده ی پس از هجوم مغول، با نزدیک شدن به تاریخ تشکیل دولت صفویه به نقطه اوج خود رسید. اما این روابط به زودی با تشکیل حکومت بابریان در شمال هند به آرامی تحت الشعاع قرار گرفت. اگر چه تشکیل دولت بابری از یک سو باعث گسترده و سیاسی شدن روابط بین ایران و دولت های جنوب هند گشت اما خواه ناخواه حساسیت بیش از اندازه دولت بابری را نیز به همراه آورد. از این رو دولت صفوی به درخواست این دولت ها باب مکاتبات را با دولت بابری باز نمود. حضور دول استعماری به خصوص پرتغال در اقیانوس هند و خلیج فارس و هم چنین مسأله قندهار نیز بر روابط بین صفویه و جنوب هند تأثیر گذاشت. با برطرف شدن عوامل تأثیر گذار بر روابط مذکور توسط شاه عباس کبیر این قطب شاهیان بودند که سهم بیشتری از روابط سیاسی و فرهنگی با دولت صفویه را به خود اختصاص دادند. در میان سه دولت شیعه جنوب هند، عادل شاهیان از دو دولت قطب شاهی و نظام شاهی در گرایش به تشیع پیش تازتر بودند هر چند اعتقادات مذهبی آنها از نقطه شروع تا انتها دچار تغییرات مکرّری گشت. دولت نظام شاهیان با تأخیر قابل توجهی نزدیک به چهار دهه، به همت شاه طاهر به تشیع گرویدند. پافشاری این دولت بر باورهای اعتقادی و نزدیکی آن به مرز های دولت بابری موجب شد تا زودتر از همسایگان شیعه مذهبش طعمه توسعه طلبی دولت بابری قرار گیرد. در این میان قطب شاهیان با حرکتی آهسته و پیوسته نسبت به دو دولت عادل شاهیان و نظام شاهیان،روابط نسبتاً آرام و کم مخاطره ای را پشت سر گذاشتند. توازن، تعادل و یا تقابل دو قدرت سیاسی صفویان و بابریان باعث تأثیر گذاری بر روابط دولت های شیعه جنوب هند با دولت صفوی می شد و در واقع مناسبات سیاسی و فرهنگی دولت های شیعه جنوب هند با صفویه تابع آن بود. رشد قدرت در حکومت بابری از نظم و ثبات بیشتری نسبت به صفویه برخوردار بود که علت نهایی سقوط دولت های شیعه جنوب هند را نیز باید در همین نکته جستجو کرد. این نوشتار به بررسی روابط سیاسی و فرهنگی دولت های شیعه جنوب هند با دولت صفویه می پردازد.

اومانیسم در لغت به معنای بشر گرایی، اصالت انسان، انسان مداری و انسان محوری و مانند آن است. در اواخر دوران باستان و قرون وسطا محققان و روحانیون میان حوزه هایی از معرفت و فعالیت که از کتاب مقدس نشأت می گرفت، و حوزه هایی که به قضایای عملی زندگی دنیوی مربوط می شد فرق گذاشتند. از آنجا که حوزه دوم بخش زیادی از الهامات و متون مورد نیاز خود را از نوشته های رومی به ویژه یونان باستان می گرفت، مترجمان و آموزگاران این آثار که معمولاً ایتالیایی بودند خود را اومانیست (umanisti) نامیدند. متفکران زیادی در اروپا به تحقیق و بررسی در این زمینه پرداختند؛ از جمله پترارک که به پدر اومانیسم معروف است و اغلب آثارش در حوزه ادبیات است، و همچنین نیکولو ماکیاولی، اراسموس و... که به دیگر حوزه های اومانیسم همچون سیاست و مذهب توجه نمودند. در ایران سد? نوزدهم بالاترین مقام از نظر سیاسی به شخص پادشاه اختصاص داشت و کشور در زمینه های مختلفی مثل کشاورزی، دامدارای، صنایع، بازرگانی و آموزش به نسبت کشورهای باختر زمین در اوج عقب ماندگی قرار داشت، رهبران ایران بعد از آشنایی با توسعه اروپا که در نتیجه شکست از روسیه رخ داد، افرادی را برای تحصیل به خارج فرستادند تا بتوانند از دستاوردهای آنها در سرزمین خود استفاده کنند. اومانیسم یکی از افکار برتر جامعه غرب بود که برخی از ایرانیان تحصیل کرده خارج، آن را وارد ایران نمودند، تا با استفاده از آن جامعه خود را به سطح جوامع اروپایی برسانند. این تفکر تا حدودی بر جامعه تأثیر گذاشت و منجر به اصلاحاتی همچون مشروطه، ایجاد مجلس وایجاد احزاب سیاسی گردید. در این پژوهش تلاش شده است تا با استفاده از روش تاریخی و با توصیف و تحلیل و پالایش داده ها ضمن بیان چگونگی ظهور و شکل گیری اندیشه اومانیسم در غرب به بازکاوی جنبه های مهم آن و معرفی شخصیت های برجسته آن و نیز تحلیل آثار عمده این متفکران، پرداخته ضمن آنکه به جنبه های تاثیر گذار آن بر روی اندیشمندان ایران عصر قاجار نیز اشاره نموده و نمودهای این اندیشه را در آثار این متفکران مورد نقد وبررسی قرار دهد.

بررسی و تبیین ریشه های تضاد بین علمای مکتب اصولی و صوفیان در سده های 12و13 و 14 هجری قمری و چگونگی برخوردهای این دو نحله و جریان اعتقادی و تاثیر آن بر تحولات مهم عصر حاکمیت دودمان قاجار . بیان علل ناشناخته و پیچیده این تضاد و چالش ، با هدف پیگیری و ریشه یابی اختلافات فکری و اجتماعی و...... جریان فعلی روحانیت با تصوف .با توجه به اهمیت موضوعی این پدیده تاریخی و لزوم ریشه یابی بر خوردهای فعلی ما بین روحانیت رسمی شیعه و گروههای طرفدار تصوف ، موضوع این پایان نامه از اهمیت خاصی برخوردار است و میتواند ضمن روشن کردن زوایای نا گفته تاریخ معاصر و دو قرن اخیر ایران به فهم برخی از چالشهای سیاسی و اجتماعی و فرهنگی دوران کنونی کمک نماید . از جمله هدف های پایان نامه حاضر شناساندن مواردی است که در گذشته به جوابی صحیح و منطقی و به دور از افکار جزم اندیش منتهی شده و خود، امروز از جمله مهمترین مواردی هستند که کار را برای گذر از جامعه سنتی به سوی جامعه مدرنیته و افکار آزادیخواهی دچار مشکل نموده اند و همچنین از آنجا که گرایش به فرق و نحله های صوفیانه در حال حاضر نیز وجود دارد پرداختن به این موضوع می تواند گوشه هایی از چالش های این طریقت ها را آشکار کند. این پایان نامه که به روش کتابخانه ای و به متد فیش برداری و گردآوری اطلاعات از منابع و مآخذ مختلف نگارش یافته ترکیبی از اخبار و اطلاعات تاریخی و جمع بندی ها، نتیجه گیری ها و تحلیل هایی که از سوی نگارنده ارائه شده است مورد بررسی قرار می گیرد .در مجموع این چنین میتوان نتیجه گرفت که با قدرت گیری دولت قاجار و استقرار حاکمیت سیاسی .علما و مجتهدین هم توانستن با انسجام و یکپارچگی و برخورداری از مدیریت حوزه های علمیه قوی اقتدار خود را بدست آورده و در ابعاد مذهبی و سیاسی حاکمیت دودمان قاجار نقش موثری را ایفا کنند و هر گونه ایده و تفکری را بر خلاف عقیده خود سرکوب نمایند که صوفیان نمونه ای از آن تفکرات بودند .لذا در اندیشه سیاسی و دینی علمای عصر قاجار هر گونه تفکر و ایده ی دینی و فقهی جدای از اندیشه آنان مردود و غیر قابل پذیرش بوده است.

بخش مهمی از تاریخ سیاسی ایران با زندگی ایلی و عشایری عجین شده است. بسیاری از خاندان های حکومت گر و سلسله ها از ایلات و عشایر برخواسته اند. تاریخ ایران را می توان تاریخ نقش آفرینی هزاران ایل و عشیره در زمینه ها و ابعاد مختلف دانست. مطالعه و بررسی در تاریخ تحولات سیاسی- اجتماعی و اقتصادی این مرز و بوم ما را به این نکته ی مهم رهنمون می کند که ایلات و عشایر دارای مجموعه ای از نقش ها و کارکردهای مثبت و منفی با توجه به شرایط جغرافیایی، سیاسی و اجتماعی ایران بوده اند. در زمینه ی سیاسی باید گفت ایلات و عشایر ایران در تاریخ تحولات سیاسی ایران تا آغاز سده ی بیستم میلادی همیشه وزنه ی سنگین و در واقع تعیین کننده ای بودند. در جریان واقعه ی استبداد صغیر بار دیگر نقش سیاسی و نظامی عشایر ایران در طرفداری و مخالفت با این رویداد به چشم می آید. سوال مهم اینجاست که کدامیک از ایلات و عشایر ایران و با چه نیت و دلیلی جانب استبداد و محمد علی شاه را گرفتند. با توجه به اینکه تاکنون به نقش ایلات و عشایر در حمایت از استبداد صغیر کمتر پرداخته شده در رساله ی حاضر سعی شده است ضمن شناسایی ایلات و عشایر مدافع استبداد صغیر و نیز بیان دلایل حمایت و همراهی آنان با حکومت قاجار مطالبی نیز در مورد دیگر حامیان داخلی و خارجی استبداد بیان شود.

چکیده انقلاب مشروطیت ایران سبب ایجاد مجموعه ای از نهادها و ارگان های دموکراتیک و انقلابی مانند قانون اساسی، مجلس شورای ملی، مطبوعات آزاد، انجمن بلدیه و انجمن های ایالتی و ولایتی گردید. بی تردید باید این نهادها را مهمترین دستاوردهای این تحول بزرگ سیاسی و اجتماعی دانست. انجمن های ایالتی و ولایتی از بدیع ترین پدیده های این دوره از تاریخ ایران بود که نشان دهنده گستردگی ابعاد نهضت ضد استبدادی و آزادی خواهانه مردمی بود که به صورتی مستقیم و بلاواسطه تمایل آشکاری به مشارکت در حیات سیاسی کشور از خود نشان دادند. انجمن ها برای پرکردن خلاء مشارکت مردم در امور ایالات و ولایات کشور برپا گردیدند. این نوشتار بر آنست تا با مراجعه به منابع و اسناد، روند شکل گیری و آغاز به کار انجمن های ایالتی و ولایتی، بسترهای اجتماعی و چالش ها و موانع آن را بررسی کرده و نگاه مردم، مجلس و حکومت به این شیوه جدید نظام مدیریتی و نیز موقعیت و اقدامات انجمنها را از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی ایران بررسی وارزیابی کند. روش این پژوهش تاریخی است و شیوه گردآوری اطلاعات آن اسنادی-کتابخانه ای و بیشتر متکی بر روزنامه ها و اسناد عصر مشروطه و پهلوی به عنوان منابع دست اول و قابل اعتنا است.

جنگ جهانی اول در سال 1914م/1332ق به وقوع پیوست. گرچه این جنگ در اروپا آغاز شد ولی دامنه ی آن به تدریج سایر نقاط جهان از جمله آسیا و به ویژه ایران را در برگرفت. با این که دولت ایران بی طرفی همه جانبه اش را در جنگ اعلام کرده بود؛ این بی طرفی از سوی دولت های درگیر در جنگ نقض گردید. این جنگ از طرف گروه های فکری، فرهنگی و سیاسی در ایران با واکنش های متفاوتی مواجه شد. در این میان، جنگ جهانی بازتاب در خور توجهی در ادبیات ایران به ویژه شعر پیدا کرد و شاعران ایرانی از جمله ادیب پیشاوری، عارف قزوینی، میرزاده عشقی و وحید دستگردی به عنوان بخشی از بدنه ی فکری و فرهنگی جامعه، شرایط اجتماعی ایران را که حمایت از دولت آلمان و انزجار و تنفر از دولت های روس و انگلیس بود به منصه ی ظهور گذاشتند. این کار بر آن است تا دیدگاه و نظریات شاعران یاد شده را درباره جنگ جهانی اول و چگونگی حمایت از آلمان و متحدانش و انزجار آنان از روسیه و انگلیس با شیوه پژوهش تاریخی از نوع توصیفی ـ تحلیلی بررسی کند.

هدف در این پژوهش بررسی اندیشه و عملکرد سید فخرالدین شادمان در حوزه روشنفکری معاصر است. سید فخرالدین شادمان در 1286 شمسی در تهران از پدری به نام سید ابوتراب تهرانی و مادری تبریزی الاصل به دنیا آمد او درآغاز نوجوانی معمم بود و پس از چندی لباس روحانیت را کنار گذاشت او دکتری حقوق خود را از دانشگاه سوربن پاریس دریافت کرد و در 1326 پس از 15 سال به ایران بازگشت و مهمترین اثرش یعنی تسخیر تمدن حکومت فرنگی را منتشر کرد فخرالدین شادمان دو دوره در کابینه های مختلف قبل از کودتای 28 مرداد و بعد از آن وزیر بود او به چهار زبان فارسی، انگلیسی، عربی، فرانسه مسلط بود شادمان در 1346 در تهران از دنیا رفت. مهمترین آثارش عبارتند از: تسخیر تمدن فرنگی (1326)، کتاب بی نام (1335)، حکایتی و اشارتی (1342) تاریکی و روشنایی (1344) و در راه هند (1346) می باشد. از او جدای از این کتابها چند ترجمه و مقاله در مطبوعات زمان خویش منتشر شده است.

این پژوهش برآن است که به یکی دیگر از عوامل تشکیل و تثبیت دولت صفوی بپردازد. شاه اسماعیل صفوی بنیانگذار سلسله صفویه به سال 907 هـ . ق در ایران بود که ، مولفه های تشکیل این حکومت را بر اساس ملیت و دیانت قرار داد . حضور دو دشمن سر سخت نواحی شرقی (ازبکان ) و نواحی غربی ( عثمانی ) بیش از پیش ضرورت توجه به حماسه های ملی رادر جهت پیشبرد اهداف این دولت که همان تشکیل حکومتی ملی و متمرکز در ایران بود را افزایش داد. در ادامه سایر شاهان صفوی نیز با رویکرد ملی ؛ همچون برگزاری اعیاد ملی و باستانی ، اهمیت دادن به داستانهای حماسی و مصور کردن شاهنامه ی فردوسی در جهت احیاء هویت ملی و ایرانی تلاش نمودند . این پزوهش با استفاده از روش های متداول در علوم انسانی ،یعنی فیش برداری و پالایش و تجزیه و تحلیل مطالب ،با استناد بر منابع و ماخذ و تحقیقات مستند و جدید صورت گرفته است و هدف آن بررسی یکی دیگر از عوامل شکل گیری و تثبیت دولت صفوی یعنی توجه به حماسه های ملی می باشد.نتایج بدست آمده در این پزوهش بیانگر این مدعاست که بی تردید حماسه ها نقش بسیار مهمی در حفظ جوامع از خطراتی که آن ها را تهدید می کرده ، ایفا کرده اند و این خود موجبات تداوم این حکومت ملی وشیعی را در ایران فراهم نمود . کلید واژه : صفویه ، شاهان صفوی ، حماسه ، هویت ملی

به قدرت رسیدن صفویان ومتعاقب آن تشکیل دولت صفوی در ایران ، تحولات شگرفی در زمینه های مختلف سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی ، وفرهنگی بوجود آورد. حکومتی که صفویان در اوایل قرن دهم هجری برپا کردند یک حکومت مذهبی و بر پایه تشیع بود، این دوره نزدیک به دو قرن و اندی طول کشید. با تأسیس این حکومت مقطع جدیدی در تاریخ ایران گشوده شد 0 زمانه ای که ایرانیان برای کسب هویت خود به تکاپو پرداختند، و لذا این دوران از اهمیت خاصی برخوردار شد . با توجه به تأثیر طولانی مدت دستاورهای صفویان تا عصر حاضر، می توان گفت که آنها در حل و فصل مشکلات برخاسته از امور نظامی، اقتصادی، مذهبی و اجتماعی تا حدود قابل ملاحظه ای موفق بودند . در این دوره ، نعمت و فراوانی حاصل شد، امنیت بر راهها سایر گسترده، تجارت و بازرگانی به شکوفایی رسید؛ اقلیتها محل تساهل و تسامح مذهبی قرار گرفتند؛ دشمنان خارجی عقب زده شدند؛ هنرها و صنایع در حد و حجم قابل اعتنایی شکوفان گردیدند و دانشمندان بزرگی در عرصه فلسفه پدیدار شدند. به این ترتیب، لازم است که اوضا ع سیاسی ایران در دوره صفویه بررسی شود. حوزه بررسی این موضوع به چندین منابع دست اول و دست دوم ومنابع محققین داخی وخارجی ومعاصر وچندین مقاله محدود می شود. بدین معنا که این کتابها را از نظر کمیت و کیفیت پرداختن به موضوعات مربوط به روابط سیاسی ایران وانگلستان در این دوره مورد بررسی و تحلیل قرار می دهد. این پژوهش می کوشد به سوال اصلی زیر پاسخ دهد ؟ اهداف اصلی این پژوهش دارای جنبه علمی می باشد.که شامل :-زوایا ی پنهان روابط سیاسی واقتصادی ایران وانگلیس در عصر صفوی است - تبیین عوامل موثر بر روابط دو کشور در عصر صفوی- اینکه برنامه ریزان سیاست خارجی ومسائل اقتصادی کشور بتوانند در مسائل کاربردی از این پژوهش استفاده کنند پرسش اصلی : چه عواملی موجب توجه اروپا به ایران عصر صفوی شد؟چه عواملی موجب گسترش روابط ایران وانگلیس در عصر صفوی شد؟آیا رقابت های تجاری واستعماری انگلیس ، پرتغال ، اسپانیا موجب گشت آنها درصدصد کمک به ایران برای آزا د سازی بنادر خلیج فارس برآیند؟تجارت ابریشم چه نقشی در روابط تجاری ایران با دول اروپایی داشته است؟نبردهای ایران وعثمانی در نیمه اول عصر صفوی چه تاثیری برروابط ایران با دول اروپایی از جمله انگلیس داشته است ؟به نظر می رسد که عواملی چون تجارت ابریشم، امتیاز ات اقتصادی وتبلیغات آئین مسیح در ایران، رقابت استعماری و...از مهمترین عوامل تعیین کننده روابط دوکشور در عصر صفوی بوده است . به نظر می رسد که وسوسه رسیدن به ثروتهای مشرق زمین، خطر عثمانی برای اروپا، ابریشم و... عوامل موثری در روابط خارجی ایران با اروپا بوده است و...سلسله هایی که پس از صفویان بر سر کار آمدند در پیدا کردن راه حل برای مشکلات موجود جامعه به اندازه صفویان موفق نبودند. نظام صفویان به رغم فشارهای داخلی و خارجی به مدت دویست و بیست و پنج سال در ایران ثبات و استواری پدید آورد. نتیجه این پژوهش بررسی روابط ایران وانگلستان بین سالهای 996تا 1135 می باشد.. همچنین به نقاط مثبت ومنفی این روابط با حکومت مزبور نیز دست خواهیم یافت.

فرصت سرمایه گذاری و توسعه صنعتی اگرچه در ایران پس از دوران صفوی سخت تر شد، ولی در صورت داشتن دولتی ملی کماکان این فرصت در دوران قاجار نیز وجود داشت. استقرار حکومت های ایلی در ایران به تکوین عادت غارت و بهره برداری هرچه زودتر از منابع موجود در فرصت بدست آمده کمک کرد. این عادت از خاندانی به خاندان دیگر منتقل و از مستبد اعظم به حکام ایالات و ولایات گسترش پیدا کرد. کشاورزی و تولید صنایع دستی شغلی پست و درخور کسانی شد که امکان غارت نداشتند. در اقلیم خشک ایران این گرایش به تولید هرچه بیشتر بی اعتبار و در نتیجه کمبود مازاد تولید و پس انداز، هرچه بیشتر به فقر عمومی می انجامید. فقر، قحطی، غارت و خودکامگی فرصتی برای خودباوری و اندیشیدن باقی نمی گذارد. جامعه در برزخ نااگاهی و بی دانشی فرورفته بود و در جهل و خرافات گرفتار بود. وقتی پای خارجیان به کشور باز شد، در کنار مردمی فقیر و خرافی و مصیبت زده، انبوهی از امکانات مادی و منابع خدادادی دیدند که همه در تصاحب یک نفر جاه طلب خودخواه با اطرافیان فرصت طلب و مزدور او بود. با دادن رشوه و گرفتن امتیازات منابع بیشتری در اختیار دستگاه سلطنت قرار گرفت. امکان بهره-برداری از منابع داخلی به دلیل نداشتن سرمایه کافی در دست مردم و فراهم نکردن شرایط و امکانات زیربنایی از طرف حکومت از مردم گرفته شده بود. محصولات کشاورزی با هدایت خارجیان و فشار حکومت از محصولات حداقل معیشتی به محصولات قابل صدور توسط شرکت های اروپایی تغییر و تبدیل شد. گرسنگی و فقر گسترده تر و نیاز حکومت به درآمدهای صادراتی افزونتر شد. اعتراضات مردمی از تاراج کشورشان بلندتر و وابستگی شاهان به کشورهای استعماری مستحکم تر شد. حمایت سیاسی و نظامی کشورهای استعماری و اشغال کشور زمینه هیچگونه فعالیت صنعتی را در کشور فراهم نکرد و فقط سرمایه های تجاری خارجی بود که که به کار تجارت یعنی بردن مواد اولیه از کشور ما و آوردن محصولات کارخانجات اروپایی به داخل مشغول بودند. از اینرو در دوره قاجار که کشـورهای اروپایی یـکی پس از دیـگری صنـعتـی می شدند، نه تنها در ایران کارخانه ای با معیارهای جدید ایجاد نگردید، بلکه همان صنایع دستی و خرده کالایی شهری نیز در اثر ورود کالاهای خارجی نابود شدند. جمعیت شهری رشد مختصری داشت ولی این سرریز جمعیت از روستا به شهر نه تنها مصدر تولید صنعتی و کالایی و ایجاد ثروت نشد بلکه تبدیل به طفیلی و انگل و محتاج سفره خالی دهقانان ساکن روستا نیز گردید. این قصه تلخ فقر و بیماری و نکبت و قحطی و غارت با چماق سرکوب و تحمیق و قل و زنجیر و شمشیر حاکمان و امتیاز و تاراج و تحقیر و گلوله و کشتار استعمارگران با استناد به اندکی مدارک و شواهد و مشتی اعداد از 130 سال تبه کاری در طول تاریخ حکومت قاجار به صورت مبسوط تر و با زبانی گویاتر بیان می گردد. در این پژوهش سعی می گردد این دوره از نگاه مردم دیده شود و از هر یک از زاویای قحطی، بلا ، تسلیم و انفعال تصویری ارائه گردد تا نشان دهد چرا غارتگران ما بردند و ما گرسنگی کشیدیم، و چرا آنها پیش رفتند و ما واماندیم. شاید در انتها بتوانیم دریابیم که چرا و به چه دلایلی حاکمان برخلاف مردم رفتند. در انتهای گزارش باید دریابیم که در این دوره چرا سرمایه گذاری صنعتی که به آرامش و حمایت و تعقل و اندیشه مدرن و همکاری ملی و اعتماد متقابل اقوام و صداقت و پایبندی به قانون و عزم و ارداه استوار برای ساختن نیاز دارد، در ایران دوره قاجار شکل نگرفت. امید است پاسخ را دریابیم.

هم زمان با تاسیس سلسله قاجار توسط آقا محمد خان ، جهان در آستانه تحولات عظیم سیاسی ، علمی و اقتصادی قرار گرفته بود و قاجارها برای نخستین بار طی جنگ با روس ها ازاین تحولات آ گاهی یافتند. ایرانیان پس از آگاهی از تحولات صورت گرفته در غرب در صدد اقتباس تمدن غربی بر آمدند و از آنجا که در آن زمان ایران درگیر جنگ بود نخستین جنبه های تمدن غرب که مورد توجه قرار گرفت جنبه های نظامی بود. تلاش برای نوگرایی در ایران از زمان عباس میرزا آغاز شد و در طول دوره های بعد از آن ، با وجود فراز و نشیب بسیار کم و بیش ادامه یافت . در دوره ناصرالدین شاه و بویژه در عصر امیر کبیر و سپهسالار روند نوسازی سرعت گرفت . ناصرالدین شاه ، نخستین شاهی بود که با پیشنهاد سپهسالار راهی اروپا شد تا از نزدیک در جریا ن پیشرفت کشور های اروپایی قرار گیرد . پسرش مظفرالدین شاه نیز به تقلید از پدر در طول سلطنت یازده ساله اش سه بار عازم اروپا گردید . ضعف مالی حکومت در دوره مظفرالدین شاه سبب شد این پادشاه برای تامین هزینه ی مسافرت هایش، مبادرت به گرفتن وام های متعدد نماید . این مساله و نیز بازشدن فضای سیاسی جامعه در این دوره،همراه با گسترش مطبوعات و انجمن ها به سرعت جامعه را به سوی تحولات پیش برد. سفر های مظفرالدین شاه به اروپا پیامد های مختلفی در جامعه داشت که در این پایان نامه بر اساس رو ش تحقیق تاریخی و با استفاده از منابع تاریخی ، سفرنامه ها و اسناد به این تاثیرات پرداخته شده است.

با شکل گیری یک نظام سیاسی برخی قواعد و لوازم برای قوام و دوام آن لازم می باشد. یکی از این ملزومات ، آیین های درباری و مهم ترین آن ها «آیین بار دهی شاهانه» است. به طوری که نظام بار گستردگی به درازای عمر تاریخ سیاسی حکومت ها دارد که گستره ای غیر منقطع اما کج دار و مریز بر احوال آن جاری بوده است. در اهمیت آن همین نکته بس که در زبان فارسی کاخ شاهی را «بارگاه » و «دربار» می نامند. پس هرجا پادشاهی بوده به ناچار تشریفات باردهی شاهانه نیز جبراً و منطقاً بایستی وجود داشته باشد. این تشریفات درواقع بازخورد و نقطه انعکاسی از احوالات درونی یک حکومت خبر می داده است. بدین معنا که حکومت ها در این تشریفات، فرهنگ غالب و اصیل خود و ارزش های مورد تفوق جامعه خود را نشان می دادند. تنوع و گستردگی انواع قدرت های حاکمه به تبعِ خود، تشریفات گوناگون و متنوعی را نوید می داد که مسلماً با دوران قبل و بعد از خود متغییر بوده است؛ اما این بدان معنا نیست که اصل و ماهیت این نظام تشریفات از بیخ و بن تغییر یابد بلکه تنها ظواهر امر از حکومت و یا قدرتی به حکومت و قدرت دیگری فرق می کرد. این کار بر آن است تا قواعد و مراتب این آیین ها را در طول تاریخ ایران با تکیه بر دوره صفویه را بیان دارد و از سویی میزان تأثیر عوامل گوناگون در حکومت ها از جمله اوضاع اقتصادی، دینی، اجتماعی، خاستگاهی و.... بر نوع اجرای و کیفیت اجرای این مراسم را بیان دارد.این کار به روش پژوهش تاریخی و توصیفی و تحلیلی انجام شده است.

حکومت قاجاریه که به مدت 135سال(1304-1170ش.) بر ایران حکومت کرد دارای تفاوت های چشمگیری با دیگر حکومت هایی که قبل از آن در ایران به روی کار آمدند، داشت. این تفاوت در ساختار حکومت، امور اداری وکلیه مسایل کشوری و لشکری محسوس بود. بدون شک سرزمین ایران در این چند قرن اخیر به علت موقعیت استراتژیکی و منابع غنی زیرزمینی کانون دقت و توجه کشور های قدرتمند اروپایی آن زمان بخصوص روسیه و انگلیس قرار گرفته بود. این امر در اوایل کار قاجار شروع و در طول حکومت آنان توسعه پیدا کرده و سبب شد تا سیاستمداران این دو کشور در امور ایران دخالت نمایند. در همین زمان بود که افکار و اندیشه های سیاسی کشورهای غربی به ایران نفوذ پیدا کرده و این باعث شد تا روشنفکران و اندیشمندان فرهیخته ای در ایران ظهور کرده و مردم را برای یک جنبش یا خیزش سیاسی آماده کنند. انقلاب مشروطه ایران که یکی از انقلاب های دنیا در این چند قرن اخیر محسوب می شود در عهد قاجاریه و حکومت مظفرالدین شاه (1285ش./1906م.) اتفاق افتاد. این جنبش در زمان صدارت عین الدوله آغاز گردید ولی پایه های آن با نهضت تنباکو و واقعه رژی گذاشته شد. گرچه مدت ها پس از آغاز این انقلاب هم افکار مشروطه خواهی در ایران وجود داشت، ولی اینگونه افکار بسیار اندک بود و از قوه به فعل در نیامده بود. عوامل مختلفی در جنبش مشروطه نقش داشتند، از جمله می توان به تحولات اقتصادی در اروپا، انقلاب 1905م. در روسیه و یا ظلم وتعدی بیش از حد شاهان قاجار بر مردم اشاره کرد. با روی کار آمدن مظفر الدین شاه و ناکارآمدی دوره حکومت وی عوامل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی تازه ای چهره نمود و نهضت را سرعت بخشید. بهرحال پس از پیروزی انقلاب با توجه به دیدگاه های متفاوت درباره مشروطیت، نهضت دچار گرفتاری های سرنوشت سازی شد که البته در نهایت سبب تضعیف مشروطیت و مانع پیشرفت مسایل مختلف اجتماعی در جامعه قاجار شد. به هرحال این انقلاب در ساختار اجتماعی و سیاسی ایران و استمرار قانون و عدالت تحول بزرگی پدید آورد و سبب دگرگونی شگرفی در دیدگاه های سیاسی مردم شد که در تحولات سیاسی بعدی بی تاثیر نبودو بهر حال نقش دولت های اروپایی را در سرنوشت سیاسی ایران باید با اهمیت تلقی کرد. از جمله این کشور ها یکی روسیه و دیگری انگلیس بود که یکی مخالف و دیگری موافق حکومت مشروطه در ایران بودند. دولت انگلیس که از حامیان نظام مشروطه ایران بود، برای از بین بردن نفوذ روسیه تزاری در ایران و بیرون نمودن آنها از این سرزمین و یا دستیابی به اهداف خود از هیچ تلاشی فروگذار نکرد. در طرف مقابل دولت روسیه قرار داشت که به نوعی دیدگاه مخالف دولت انگلیس را در نظر داشت و به علت جلوگیری از نفوذ انگلیس در مشروطه ایران و همچنین به علت کمک به محمد علی شاه که طرفدار روس ها بود، به هر طریقی با آن به مخالفت برخاستند و تصمیم به نابودی نهضت گرفتند.در نتیجه یک تقابل و رویارویی سیاسی بین کارگزاران این دو کشور در ایران بوجود آمد و البته به دنبال آن در ین سیاستمداران ایران نیز دوگانگی حاصل شد. بی شک این دو قدرت به فکر تحقق اهداف خود بودند تا اینکه بخواهند دولت ایران را نجات دهند و در این راه از هر حربه ای که توانستند بهره برده و به هر چیزی متوسل شدند. این پژوهش در صدد است تا نظرات اندیشمندان روسیه و انگلیس را درباره انقلاب مشروطه ایران مطالعه و مورد مقایسه قرار دهد و تکیه اصلی این پژوهش به خاطر وسعت مطالعات انجام یافته در این زمینه صرفاً بر کتاب های آن گروه از افراد است که به فارسی ترجمه شده است.

عصر پهلوی اول از دوره های مهم در تاریخ ایران و به نوعی مرحله گذار از سنت به تجدد محسوب می شود. یکی از تغییرات این دوره تغییر در وزارت دادگستری به صورت بسیار چشمگیر و گسترده بود. احمد متین دفتری با وجود پیشینه خانوادگی قوی و هم چنین تحصیلات عالی مرتبط با فعالیت وی در دادگستری از جمله افراد روشنفکر این دوره بود که توانست به حلقه یاران رضاشاه وارد شود. بیشترین خدمات او در وزارت دادگستری و در مقام وزیر دادگستری انجام گرفت. پس از آن و در آغازین سال های جنگ جهانی دوم در مقام نخست وزیری ایفای نقش کرد. هدف از این کار بررسی شخصیت، زندگی و فعالیت های متین دفتری در عصر رضاشاه است. هم چنین نتایج حاصل از این کار می تواند نشان دهنده وضعیت سیاسی و اجتماعی ایران در این عصر باشد. این کار به روش تاریخی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و اسنادی انجام شده است.

پس از فروپاشی حکومت تیموریان به تدریج سه قدرت اوزبک، صفوی و عثمانی در منطقه نمایان شد. در ماوراءالنهر اوزبکان با گرایش سنی، در ایران صفویان با گرایش شیعه و در آسیای صغیر و بین النهرین دولت عثمانی سنی که در پی احیای خلافت بود. بدون شک در سده های میانه عامل مذهب به عنوان یک فاکتور اصلی در تکاپوهای سیاسی و نظامی به شمار می آمد و با توجه به این که دو دولت اوزبک و عثمانی از طرفداران سرسخت اسلام ارتدکسی بودند با تنزیه گرایان شیعه در یک تعارض ماهوی قرار داشتند. این تعارض به عنوان یک عامل سیاسی در سیاست های توسعه طلبانه اوزبک و صفوی نقش تعیین کننده ای داشت و طرفین برای به دست آوردن برتری در زمینه ی تعارضات مذهبی از هر عاملی من جمله علما و عامه مردم استفاده می کردند. اختلافات مذهبی اوزبکان و صفویان بهترین بهانه بود تا هر دو دولت توسعه طلب را خیلی زود در برابر هم قرار دهد که از جمله پیامدهای این رویارویی به وجود آمدن سه جنگ مرو، جام و رباط پریان بود. هرگاه دو طرف اقدام به اعزام سفرا یا تبادل نامه می کردند حجم گسترده ای از مطالب مطرح شده استدلا ل های مذهبی دو طرف در اثبات حقانیت خود بود. باید اضافه کرد که مردم ساکن در بخش های شرقی با هر گرایش مذهبی بیشترین آسیب را متحمل شدند. این نوشتار برآنست تا براساس منابع مکتوب، دلایل و توجیهات مذهبی دو طرف را برای برپایی جنگ و کشتار مسلمین؛ به بهانه ی اختلافات مذهبی که با اهداف سیاسی برپا می شد را نشان دهد.

چکیده سیاستمداران در طول تاریخ معاصر ایران ،همواره از عناصر فعال وموثر در حوادث تاریخی بوده اند،به شکلی که به سختی می توان حادثه ای کوچک یابزرگ را در تاریخ ایران موردبررسی قراردادودر آن به نقش سیاستمداران توجهی نکرد .این گروه از جامعه بنابر استعدادهای فردی وموقعیت خانوادگی خود به مدارج عالی سیاسی رسیده وصاحب نفوذ فراوانی شدند ،میرزا ابوالحسن خان ایلچی (1190قمری تا 1262قمری )یکی از افرادی است که در جامعه آن روز ایران صاحب قدرت ونفوذ فراوانی شد.او توانست در حوادث مهم تاریخ ایران همچون انعقاد عهدنامه های گلستان وترکمانچای نقش بارزی ایفا کندودر جایگاه سفیرایران ،نقش فعالی در روابط فعال دیپلماتیک ایران با کشورهای اروپایی بخصوص روسیه وانگلیس بر عهده داشته باشد .در این کار تلاش شده به روش تاریخی از نوع توصیفی و تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای تا حد امکان زندگی ،شخصیت و فعالیتهای این فرد را مورد بررسی قرار گیرد.. کلید واژه :میرزا ابوالحسن خان ایلچی ،ایران ،قاجار ،روسیه ،انگلیس

ابوالولید هشام بن عبدالملک بن مروان حکم دهمین خلیفه اموی و هفتمین خلیفه مروانی در سال 105 ه. ق در سن 34 سالگی به خلافت رسید از نظر ظاهری هشام نیکو روی بود و پوستی سفید مایل به زردی داشت او چهار شانه،درشتخوی،سخت سر و خوش اندام بود و ریش خود را رنگ سیاه می کرد و از نظر رفتار مردی بسیار بخیل و در عین حال دارای حلم و عفت و سیره ای پسندیده بود. از جمله وقایع مشهور دوران خلافت او شهید شدن زیدبن علی بن حسین(ع) در کوفه بوسیله یوسف بن عمرثقفی حاکم عراق و پراکنده شدن داعیان و مبلغان بنی عباس در سرزمین های شرق اسلام و آغاز جنبش های شیعیان بود که به طور پنهانی فعالیت می کردند و در جهت اضمحلال دولت بنی امیه می کوشیدند.در عهد هشام مسلمانان قسمتی از قفقاز و ترکستان و جنوب فرانسه و سوئیس را فتح کردند و دولت اسلام را به حد اعلای خود رسانیدند لیکن در فرانسه شکست سختی را متحمل شدند که به دنبال آن سرزمین تازه ای به تصرف ایشان درنیامد. هشام در دوران خلافت خویش فرصتی یافت که در کنار فعالیت های سیاسی دست به اصلاحاتی بزند چون کوشا و صرفه جو بود با گماردن ماموران لایق بر ولایات در آمد مملکت را افزایش داد و از حیث رونق اقتصادی و ایجاد انضباط دیوانی کوششهای فراوانی کرد او علاقه ی زیادی به ساختن عمارت و بنا و آبادانی اراضی و تقویت مرزها داشت.سرانجام براثر بیماری دیفتری در ششم ربیع الاخر 125ه - ق در رصافه درگذشت.

مشروطه در ایران بعنوان یکی از اصلی ترین پیکارهای مردمی ما در طول تاریخ اتفّاق افتاد. مردم از طبقات مختلف اجتماعی به آن پیوستند. هدف آنها رهایی از استبداد و داشتن زندگی و آرامش در سایه قانون بود. گرچه حوادث بعدی نشان داد مشروطه به انحراف کشیده شده و علّت آن این بود که مشروطه اروپا با آن شرایط خاصی را می خواستند در ایران هم اجرا کنند، همچنین افرادی زیاد از روشنفکران به بازیچه های استعمار تبدیل شدند. مشروطه بخصوص از سوی مردم گیلان که کمتر با خرافات آمیخته بودند و با غرب رفت و آمد داشتند پذیرفته شد. اقشار مختلف گیلان در آن حضور داشتند بخصوص جوانانی پر شور که غرب را دیده و مجذوب آن شده بودند، شور و شوق خاصّی از خود نشان می دادند. میرزا کریم خان رشتی یکی از این جوانان بود که با ایجاد کمیته ستار در ایجاد زمینه های مشروطه گامهای مهمی برداشت. او درآوردن رضاخان بر مسند قدرت نقش کلیدی ایفاء نمود. هر چند بعد از کودتا پست و مقام دولتی اختیار نکرد اما بعنوان مردی در سایه کارها را هدایت می کرد. او در دوران محمدرضا پهلوی یار و مشاور همیشگی او بود طوریکه در مراسم تشییع او شاه با هواپیمای شخصی شرکت نمود. این کار بر آن است زندگی و فعالیتهای سیاسی میرزا کریم خان رشتی را تا هنگام مرگش با شیوه پژوهش تاریخی از نوع توصیفی –تحلیلی بررسی کند

پی بردن ایرانیان به ناتوانی در برابر قدرت های اروپایی از اوایل قرن نوزدهم میلادی/اوایل قرن نوزدهم هجری به ویژه در آستانه ی جنگ های ایران و روس آغاز شد. ایران از یک سو با روسیه و از سوی دیگر با بریتانیا و برای مدت کوتاه تری با فرانسه، به عنوان دولت های رقیب روسیه، تماس نزدیک تری پیدا کرد. این تعامل به صورت تماس مستقیم برای افرادی به وجود آمد که به دلایل سیاسی و یا سیاحت و کسب و کار به غرب سفر کرده بودند. برخی از اینان، به دستور شاه و یا بنا بر علاقه شخصی به نوشتن شرح مسافرت خود مبادرت کرده اند. این سیاحان ایرانی در شرح سفرهایشان به غرب نگاه خاصی را در سفرنامه هایشان منعکس کرده اند. این نوشتار با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی اوضاع فرهنگی و اجتماعی غرب از منظر سفرنامه نویسان ایرانی پرداخته است

تشکیل فرهنگستان ایران در 12 خرداد1314، یکی از مظاهر ناسیونالیسم باستان گرا در تاریخ معاصر ایران است. اندیشه ی ملی گرایی که در طی قرن نوزدهم از اروپا وارد ایران دورۀ قاجار شده بود، در دورۀ رضاشاه به اوج خود رسیده ودر مظاهر واشکال مختلف بروز کرد. یکی از عمده ترین اشکال این اندیشه، توجه به زبان فارسی به عنوان زبان ملی و تلاش برای سره نویسی و در نهایت تشکیل فرهنگستان برای حفظ این زبان و وضع واژه های مورد نیاز بود؛ که در این زمان اقتباس از فرهنگ و تمدن غرب شدت گرفنه بود و ضرورت وضع واژه های جدید احساس شد. در برابر تشکیل و عملکرد فرهنگستان روشنفکران عقاید متفاوت و گاه متضادی بیان داشتند. از این رو در این پژوهش، پس از بیان مختصری از بستر ها و پیش زمینه های ایجاد فرهنگستان در دورۀ قاجار و رضاشاه، به بررسی عقاید روشنفکران در مورد تشکیل فرهنگستان، با تأکید بر افکار و اندیشه های ایشان پرداخته شده است. این پژوهش همچنین تلاش دارد به این سؤال پاسخ دهد که آیا موافقت روشنفکران، موافقت با شروط و اساسنامۀ فرهنگستان بوده یا موافقت با عملکرد آن ؟ از طرف دیگر آیا مخالفت روشنفکران یکسان بود؟ آیا روشنفکران با تأسیس فرهنگستان مخالف بودند یا با عملکرد آن ؟ روش نگارش این پژوهش مبتنی بر روش تاریخی و تحلیلی و با استفاده از اسلوب کتابخانه ای است.

همزمان با روزگار صفویان، اروپا در حالی که عصر رنسانس را از سر میگذراند پا به قرون جدید گذارد. عصری که کشورهای این حوزه در حال پیشروی به سوی صنعتی شدن بودند و دیر یا زود به دنبال بازارهای فروش کالا و تهیه مواد خام مورد نیاز کارخانههایشان به شرق روی میآوردند. در این بین ایران که با وجود مسدود گردیدن راه سنتی تجاری عمده عثمانی هنوز نقش ترانزیتی خود را حفظ کرده بود مکان خوبی برای رسیدن به اهدافشان بود. بر این اساس کشور مذکور مورد توجه آنان قرار گرفت و یکی از شکوفاترین اعصار تجارت خارجی آن رقم زده شد. کار حاضر برآن است تا به واکاوی این بخش از اقتصاد عصر صفوی یعنی تجارت خارجی آن بپردازد. این پایان نامه به شیوه تحقیق تاریخی، مطالعه موردی و روش توصیفی- تحلیلی گردآوری شده است.

تشکیل حکومت صفوی در ایران با شاخص های فراوانی همچون احیای سلطنت، دستیابی به حکومت مرکزی و ملی به نام ایران وایجاد ساختار نظامی و سیاسی و مذهبی جدی همراه است. درگیری ها و دشمنی های سیاسی و نظامی با عثمانی که در پوشش اختلافات مذهبی رخ داد، ایران را به تاریخ اروپا وارد نمود و در صحنه جهانی نقش عمده ای بازی کرد. به گونه ای که بسیاری از مورخان معتقدند که اختلافات سیاسی و جنگهای مذهبی ایران و عثمانی، ضربات مهلک ترکان بر اروپا را کندتر و بی اثر کرد. وجود دشمن مشترک، اروپا را به ایران نزدیک کرد و به دنبال آن، سیل جهانگردان، مبلغین و ماجراجویان و نمایندگان و مأمورین سیاسی به ایران آمدند. به این عامل می توان آزادی های مذهبی، رفتار حسنه شاهان صفوی با اروپاییان و ثروت و شکوه ایرانِ عصر صفوی را افزود. بسیاری از آنها، وقایع مذهبی ،سیاسی و اقتصادی ایران را موشکافانه مورد مطالعه قرار دادند که حاصل آن سفرنامه های متعددی است که از گروه های مختلف سیاحان اروپایی برجای مانده است. این پژوهش سعی بر آن دارد تا وضعیت مذهب و آداب و رسوم اسلامی دوره صفوی را از دیدگاه سیاحان اروپایی و سفرنامه های نوشته شده در این عصر، مورد پژوهش و بررسی قرار دهد. این بررسی با بهره گیری از روش تحقیق تاریخی و شیوه مطالعه کتابخانه ای انجام شده است . کلید واژه : ایران ،صفویان ،سیاحان اروپایی ،سفرنامه ها ،اوضاع مذهبی ،آداب و رسوم ،اقلیتهای مذهبی

فراماسونری بزرگترین تشکیلات مخفی دنیا است که در سطحی جهانی و با عمق و دامنۀ وسیعی در بسیاری مسائل سیاسی و اقتصادی و فرهنگی اعمال نظر می نماید؛ از این رو این محافل بهترین وسیله برای دول استعمارگر بوده که توسط اعضاء آن می توانستند در بسیاری از رویدادها نقش مؤثری داشته باشند و با عبارات فریب دهنده ای چون آزادی، برابری و برادری که شعار خود قرار داده بودند به ایجاد اختلاف و دوئیت میان سکنۀ مملکتی که به تصرف آن تصمیم گرفته بودند، بپردازند. آشنایی ایرانیان با فراماسونری به اواسط قرن سیزدهم بازمی گردد و همزمان با آشنایی با افکار و اندیشه های غربی، اندیشۀ فراماسونری نیز وارد ایران شد و اولین لژ فراماسونری در ایران با نام «فراموشخانه» توسط میرزا ملکم خان ناظم الدوله تشکیل شد. فراموشخانۀ ملکم و لژهایی که بعد از آن در ایران تشکیل شدند، با هدف نفوذ در سازمان های اداری و تثبیت جایگاه خود همواره تلاش می کردند که اعضاء سرشناس خود را افزایش دهند، از این رو موفق شدند بسیاری از شاهزادگان قاجاری را جذب فعالیت های خود کنند. از سوی دیگر رقابتی که بین شاهزادگان قاجاری برای سلطنت وجود داشت، زمینه را برای ورود آنان به لژهای ماسونی آماده و مستعد می ساخت. بدین ترتیب می توان اذعان داشت که همواره میان مجامع فراماسونری و شاهزادگان قاجاری رابطه ای دو سویه وجود داشته است، اما در اکثر موارد سود حاصل از این همکاری متقابل به دلیل عدم آگاهی و اطلاع صحیح شاهزادگان از ماهیّت فراماسونری نصیب گردانندگان این سازمان می شد. در این پژوهش سعی شده است مناسبات میان فراماسونری و شاهزادگان قاجاری مورد بررسی قرارگیرد.

سفر و سفرنامه نویسی همواره مورد علاقه مردم بوده که توجه پادشاهان به امر سفر و سفرنامه نویسی، باعث تقویت سفرنامه نویسی شده است. در نیمه اول دوره قاجار سفرنامه نویسی با رکودی چشمگیر همراه بود ولیکن در نیمه دوم این دوره و به خصوص در دوره ناصرالدین شاه قاجار سفرنامه نویسی رشد بیشتری یافت. سرزمین ایران به خصوص خراسان از دیرباز مورد توجه کشورهای غربی بوده است. دلایل توجه اروپاییان به ایران و بخصوص خراسان بخاطر موقعیت جغرافیایی و استراتژیک این سرزمین و از دلایل عمده سفر سیاحان به خراسان علاقه و کنجکاوی و کشفیات علمی بوده است و لیکن در قرون بعدی علاوه بر این مسایل، سیاست و تجارت و منافع مادی هم مدنظر آنان بوده است. از دیگر دلایل می توان به رقابت بین کشورهای اروپایی اشاره کرد از آنجایی که بین دولت های اروپایی به خاطر حفظ هندوستان و دستیابی به هرات و خلیج فارس رقابت وجود داشت و راه دستیابی به این سرزمین ها از طریق ایران ممکن بود، این امر باعث گردید که ایران و به خصوص خراسان مورد توجه کشورهای اروپایی قرار گیرد. علاوه بر این دلایل، موقعیت مذهبی ،فرهنگی و اجتماعی و نظامی خراسان از دیگر دلایل توجه سیاحان اروپایی به این سرزمین بوده است. که از مهم‎ترین دلایل مذهبی می‎توان به وجود مرقد مطهر حضرت رضا(ع) و دیگر بقاع متبرکه از قبیل خواجه اباصلت و خواجه مراد در مشهد پایتخت خراسان و دیگر بقاع تاریخی و متبرکه در سایر شهرهای خراسان اشاره کرد. تنوع و گوناگونی نژادها، آداب و رسوم، اعیاد، عزاداری‎ها، کاروانسرها و دروازه‎ها، شیوه ها و تاکتیک‎های نظامی و انواع سلاح‎ها از دیگر دلایل اهمیت خراسان از دیدگاه سیاحان اروپایی بوده است.

در دوره حاکمیت صفویان بر ایران همراه با مهاجرانی که به سرزمین هند رفتند، برخی شاهزادگان از این خاندان نیز به هندوستان و دربار مغولان هند پناه بردند. در بین این گروه از شاهزادگان، فرزندان سلطان حسین میرزا بن بهرام میرزا بن شاه اسماعیل شهرت و اعتبار بیشتری یافتند. پرسش اصلی در پژوهش حاضر تعیین نقش این شاهزادگان در دربار مغولان هند بوده است که نگارنده کوشیده است با بهره گیری از روش تحقیق تاریخی، مبتنی بر روش تحلیلی - توصیفی به این پرسش پاسخ دهد. براساس فرضیه مطرح شده این اشخاص در رویدادهای سیاسی این حکومت و اختلافات داخلی نقش موثری ایفاء نمودند. نتایج حاصل از پژوهش، بیانگر این است که این شاهزادگان در پی اختلاف و درگیری بر سر قدرت، حملات بی امان ازبکان، اقدامات و وعده و وعید های اکبرشاه برای تسلط بر قندهار، همچنین ترس از کشته شدن به دربار مغولان هند پناه برند که مهمترین پیامد این مهاجرت از دست رفتن قندهار بود. آن ها در مدت حضور خود در هند به جز در موارد اندکی مورد احترام و تکریم شاهان هندوستان بودند، تا جایی که به پیوندهای خویشاوندی میان آن ها منجر شد. همچنین باعث دخالت آنان در بسیاری از تحولات سیاسی هند نظیر فتوحات، جنگ و صلح و اختلافات داخلی گردید. هر چند گاهی با اعمالشان نارضایتی مغولان هند را در پی داشتند، اما نفوذشان در تحولات هندوستان و دربار مغولان هند بسیار موثر گردید.

پژوهش حاضر به بررسی کنش¬های زنان فارس در جریان¬های سیاسی- اجتماعی دوره قاجار یعنی حدود سال 1344-1210ﻩ.ق می¬پردازد. سوال مطرح شده در این پژوهش مشخص کردن این مسأله است که زنان فارس در جریان¬های سیاسی- اجتماعی دوره قاجار نقش داشته¬اند یا خیر؟ و این که نقش آن¬ها چه بوده است؟ فرضیه مطرح شده در پژوهش نقش داشتن زنان این ایالت در جریان¬های سیاسی- اجتماعی مختلف این دوره در فارس می¬باشد. این پژوهش با روش تاریخی مبتنی بر مطالعات کتابخانه¬ای و اسنادی، به این نتیجه رسیده است که نقش زنان فارس در این جریانات اگر چه به اندازه زنان پایتخت و شهری چون تبریز که ولیعهد نشین بود نبوده اما آنان نیز به نوبه خود در تک تک این وقایع نقشی هرچند کوچک ایفا کردند، نقش کوچکی که باعث شکسته شدن سد حضور زنان فارس در سیاست و اجتماع شد به طوری که پس از مشروطه حضور پر رنگ تر آنان در سیاست و محافل انجمن‎های سیاسی را مشاهده می‎کنیم و در پایان دوره قاجار شاهد گسترش سواد در بین زنان این ایالت، تأسیس مدارس دخترانه و انتشار مقالات متعددی توسط بانوان در نشریات آن ایالت هستیم.

مهم ترین منصب مذهبی در دولت صفوی، صدر بود که نمونه ای از منصب ایرانی محسوب می شد. این منصب که قبلاً در دولت های تیموری و ترکمن نیز وجود داشت، در دوره ی صفوی تبدیل به یک برگزیده ی سیاسی شد. مقام صدر در دوره ی صفوی با فراز و فرود هایی همراه بود. صدر در آغاز از اهمیت بالایی برخوردار بود به طوری که امارت برخی شهرها را داشت ودر جنگها شرکت می کرد و حتی رتبه ی امیری داشت. اما با افزایش کارهای اداری از یک سو و ایجاد مقام شیخ الاسلامی و ملا باشی از سویی دیگر بسیاری از وظایف خود را بویژه در پایان دوره صفوی از دست داد. با این حال این منصب تا پایان دوره صفوی و حتی بعد از آن ادامه پیدا کرد. نظارت صدر بر امور اوقاف و در آمد بسیاری که ازاین جهت نصیب صدرمی شد، موجب شدتا این مقام حتی درپایان دوره صفوی به گفته ی ناظران خارجی بالاترین مقام مذهبی ایران باشد. این پژوهش سعی بر آن دارد تا فراز و فرود مقام صدر را در دوره ی صفوی با استفاده از منابع آن زمان و سفرنامه های اروپایی وپژوهشگران معاصر، مورد پژوهش و بررسی قرار دهد.این بررسی با بهره گیری از روش تحقیق تاریخی و شیوه ی مطالعه ی کتابخانه ای انجام شده است

روابط انگلیس با ایران از سابقه دیرینه ای برخوردار می باشد.اوضاع ایران در اواخر عصر قاجار باعث شد تا انگلستان در ادامه اهداف و منافع استعماری خود، با حمایت از رضاخان فرمانده قزاق، زمینه های کودتای 1299 را فراهم کند و متعاقب آن با جاه طلبی های وی و اطمینان به پشتیبانی های انگلیس و برخی از رجال داخلی، پادشاهی قاجار، خلع و رضاشاه پهلوی بر تخت سلطنت نشست. روابط ایران و انگلیس تا اواخر عصر رضاشاه خوب و مبتنی بر حفظ منافع انگلیس بود. در شهریور 1320 محمدرضا پهلوی به جای پدر بر تخت سلطنت نشست. او تا کوتادی 1332 پادشاهی خویش را مدیون انگلیس و پس از آن با ورود آمریکا به عرصه پشتیبانی از محمدرضا شاه حمایت انگلستان را نیز همراه داشت.در سالهای بعد ،این همسوییها ادامه یافت و پهلوی دوم را به ژاندارم منطقه تبدیل کرد. در عین حال در موارد مهمی همچون استقلال بحرین و شرکت در حمله به ظفارـ که بر نارضایتی های مردمی در داخل افزود- محمد رضا شاه تسلیم سیاست های انگلیسی ـ آمریکایی بود. مقایسه نوع و چگونگی روابط ایران و انگلیس در دوران پهلوی اول و دوم موضوع مورد بررسی این نوشتار است که به روش تاریخی و تحلیلی انجام شده است و می کوشد تا روابط سیاسی و اقتصادی دو پهلوی را با انگلستان بررسی و از میان چهارچوب های نظری موجود، نظریه های اهمیت ژئوپلوتیک ایران، میلیتاریستی، تهدید قومیت و دست نشاندگی را در بررسی و تحلیل نماید. بررسی سیر روابط ایران و انگلستان در دوره مورد نظر، حاکی از آن است که دولت انگلیس از هر نوع اقدامی برای رسیدن به منافع خود در ایران فروگذار نکرده است.

سرزمین خراسان در طول تاریخ پرفراز و نشیب خود حوادث فراوانی را پشت سر گذاشته است. شهرستان تربت حیدریه نیز به عنوان عضوی از پیکره خراسان بزرگ سرنوشتی همسو و هم نوا با خراسان داشته است. تاریخ این منطقه با نام قرایی ها پیوند خورده است . افراد ایل قرایی به دلیل جلگه سرسبز و وسیع و بارور از زمان های دور در این بخش از خراسان پهناور ساکن شده و به قولی در رخدادهای سیاسی و نظامی ایران از سقوط اصفهان در سال 1135هجری قمری تا اواسط قاجار موثر بوده و دارای تشکیلات نظامی و حکومتی بوده اند. سردودمان این ایل نجف قلی خان بود که مقارن با حکومت نادرشاه زندگی می کرد. اما به نظر می رسد که ، ستاره اقبال خاندان قرایی در دوره قاجاریه و با نام اسحاق خان قرایی در دستگاه آقا محمدخان قاجار و فتحعلی شاه طلوع می کند . این ایل در دوره قاجاریه از نقش مهمی در خراسان به خصوص در زاوه برخوردار بوده است.از بین فرزندان اسحاق خان فقط محمدخان قرایی بود که علم طغیان برمی دارد و بین او و دولت قاجار کشمکش هایی به وجود می آید . ولی سرانجام وی را به تهران منتقل می کنند و از آن جا به تبریز و از تبریز به ترکیه فرار می کند و مدتی را در استانبول گذرانده و بعد توسط دولت عثمانی به لبنان منتقل می شود و در شهر بیروت سکنی می یابد و در سن هشتاد سالگی بدرود حیات می گوید . بدین ترتیب دفتر خوانین قرایی توسط عباس میرزا بسته می شود و حکومت تربت برای مدتی به دست کارگزاران حقوق بگیر دولتی و غیر محلی می افتد .

شاه اسماعیل اول در سال 930 هجری فوت نمود، پس از وی برخی از مسائل باعث گردید که شورشهایی در حکومت صفوی بوجود آید، خردسال بودن شاه طهماسب و برادرانش و همچنین ادعاهایی که سران قزلباش داشتند در ابتدای حکومت وی باعث گردید آشوبهایی بوجود آید. پس از شکل گیری حکومت شاه طهماسب و ثبات در حاکمیت وی نیز شورشها ادامه پیدا کرد که می توان عواملی را در بروز این آشوب ها موثر دانست، سخت گیریهای مذهبی شاه طهماسب، ادعاهای جانشینی برادرانش، حمایت عثمانیان از مدعیان سلطنت و آشوب طلبان و. . . باعث شد شورشهایی بوجود آید که می توان این شورش ها را تحت عنوان شورشهای حکام، شاهزادگان، عوام الناس و غیره تقسیم بندی نمود.

یکی از گروه‎هایی که در حوادث سیاسی تاریخ معاصر ایران به ویژه در دوره پهلوی دوم تا پایان کودتای 28 مرداد 1332 نقش داشتند، گنده‎لات‎ها بودند آنان گروهی از لمپن‎ها بودند که به علت اشتغال به کارهای موقتی و بی ثبات، جایگاه طبقاتی مشخصی نداشتند. گنده‏لات‏ها میراث لوطی‎ها و زورخانه‎های سده سیزدهم بودند. احزاب و گروه‎های سیاسی از آنها به عنوان ابزار فشار برای گروه‎های رقیب و مخالف خود استفاده می‎کردند و گنده‎لات‎ها در عوض خدماتی که برای آنها انجام می‎دادند پول دریافت می‎کردند. البته بخش دیگری از دلایل حضور گنده‎لات‎ها در جریان‎های سیاسی به خاطر ترس از نفوذ کمونیسم و علاقه آنها به شاه بود. گنده‎لات‎ها برای اربابان خود از هیچ جنایتی فروگذار نبودند. این پژوهش بر آن است که نقش گنده‎لات‎ها را در دوران پهلوی دوم تا پایان کودتای 28 مرداد 1332 بررسی کند. روش نگارش این پژوهش مبتنی بر روش تاریخی و تحلیلی و با استفاده از اسلوب کتابخانه ای است.

اندکی بعد از سقوط اصفهان بدست افاغنه، تهماسب صفوی فرزند شاه سلطان حسین مخلوع، در قزوین تاج گذاری کرد و برای احیای حکومت صفویه از ایلات و طوایف ایران درخواست کمک نمود؛ قاجارهای استرآباد و افشارهای درگز برای حمایت از شاهزاده به وی ملحق گشتند. با پیوستن قاجارها و افشارها به شاه تهماسب دوم، دوره مهمی از روابط این دو طایفه آغاز شد. چون سران هر دو طایفه طمع قدرت داشتند، رقابت آنان منجر به قتل خان قاجار گردید. با پیروزی نادر افشار، وی در سالهای بعد توانست شاه صفوی را کنار زده سلسله افشاریه را تأسیس نماید. پس از قتل نادر و ضعف حکومت افشاریه، سران قاجار برای کسب قدرت وارد کشمکش شدند. سرانجام تلاش آنان منجر به تأسیس سلسله قاجار گردید. در حین تلاش دو طایفه برای کسب قدرت و زمانی که در این امر توفیق یافتند، روابط آنان با هم بر اساس مقتضیات زمان، بصورت همکاری و رقابت ادامه داشت.اندکی بعد از سقوط اصفهان بدست افاغنه، تهماسب صفوی فرزند شاه سلطان حسین مخلوع، در قزوین تاج گذاری کرد و برای احیای حکومت صفویه از ایلات و طوایف ایران درخواست کمک نمود؛ قاجارهای استرآباد و افشارهای درگز برای حمایت از شاهزاده به وی ملحق گشتند. با پیوستن قاجارها و افشارها به شاه تهماسب دوم، دوره مهمی از روابط این دو طایفه آغاز شد. چون سران هر دو طایفه طمع قدرت داشتند، رقابت آنان منجر به قتل خان قاجار گردید. با پیروزی نادر افشار، وی در سالهای بعد توانست شاه صفوی را کنار زده سلسله افشاریه را تأسیس نماید. پس از قتل نادر و ضعف حکومت افشاریه، سران قاجار برای کسب قدرت وارد کشمکش شدند. سرانجام تلاش آنان منجر به تأسیس سلسله قاجار گردید. در حین تلاش دو طایفه برای کسب قدرت و زمانی که در این امر توفیق یافتند، روابط آنان با هم بر اساس مقتضیات زمان، بصورت همکاری و رقابت ادامه داشت. در دوره نادر، قاجارهای مرو و طایفه یوخاری باش استرآباد به همکاری با نادر پرداختند. پس از مرگ نادر اتحاد افشارهای خراسان با قاجارها از هم گسست. محمدحسن خان قاجار به عنوان مدعی سلطنت، به مبارزه با مدعیان پرداخت و افشارهای دامنه های البرز و آذربایجان به وی ملحق شدند. این اتحاد نیز با مرگ خان قاجار پایان یافت. با ظهور آقامحمدخان قاجار، افشارهای مناطق مختلف ایران ابتدا به مخالفت با وی برخاستند ولی سرانجام در برابر قدرت قاجاها تسلیم مطیع شدند.این پژوهش با تکیه بر شیوه توصیفی- تحلیلی، به بررسی روابط دو طایفه قاجار و افشار در مناطق مختلف ایران، از سقوط اصفهان تا پایان پادشاهی فتحعلی شاه قاجار می پردازد.

کاریز جریان آبی زیر سطحی می باشد که در زادگاه خود ایران، اساس تمدن بزرگی با نام «تمدن کاریزی» را پایه گذاری نموده است. تمدن مذکور که از قدمت و سابقه درخشان هزاران ساله در خاستگاه خویش بر خوردار می باشد، پدیده ای عجیب، شگفت انگیز و ماندگار جاری در درون زمین است که با تدابیر، علوم و دست های توانمند مقنیان و متخصصان ایرانی حفر و مورد استفاده قرارگرفته است. کاریز در ادوار حکومت های مختلف ایران با فراز و فرودهای بسیاری مواجه بوده تا آن‮جا که سلاطین، امرا و خیرخواهان در هر دوره حفر رشته کاریزهای جدید، حفاظت از قنوات دایر از طریق لای روبی و احیاء رشته کاریزهایی که در اثر جنگ‮ها و عوامل طبیعی آسیب دیده بودند، رونق کشاورزی، دامپروری و هم چنین همبستگی در مشارکت های اجتماعی برای ترقی اوضاع اقتصادی، فرهنگی، عمرانی، افزایش اشتغال و توسعه پایدار را فراهم آورده اند.‬ بررسی ها نشان داد از آغاز فعالیت تمدن آبی کاریز در ایران، تا کنون تاریخ جامعی برای آن نوشته نشده است از این رو جهت رفع این نقیصه با بهره گیری از روش کتابخانه‮ای، میدانی و مراجعه به برخی اسناد و مبتنی بر شیوه تاریخی تشریحی، تاریخ کاریز میراث گرانبهای آبی ایرانیان از دوران اساطیری تا حکومت پهلوی مورد امعان نظر قرارگرفته، در نتیجه رساله حاضر کوشیده است تا بهترین شیوه استحصال آب های زیر زمینی را که به «عجایب هشتم» مشهور شده به صورت ادواری معرفی نماید.

در عصر ناصری گسترش مناسبات گوناگون با کشورهای اروپایی، اصلاحات و مجهز شدن به فنون و پیشرفت های علمی_فرهنگی غرب برای ایران ضروری می نمود. تحولات ایجاد شده، جریانی اجتناب ناپذیر بود که تا حد بسیار زیادی بر سیر فعالیت های هنری این دوره نیز تاثیری چشم گیر بر جای نهاد. از این رو این پرسش مطرح می گردد که چه علل و عواملی درک و جذب سبک و روش های غربی را در آثار هنری عصر ناصری گریز ناپذیر می ساخت و میزان این تاثیرگذاری تا چه میزان بود؟ علل و عوامل متعددی چون اعزام محصل به غرب، تاسیس دارالفنون، حضور میسیونرهای مذهبی و در گام آخر سفرهای ناصرالدین شاه به فرنگ، تاثیر و جذب سبک های غربی را گریزناپذیر می ساخت. از سویی گروهی از هنرمندان ایرانی که تاحدی دلباخته شیوه های هنرمندان اروپایی گردیده و به نوعی دچار از خودبیگانگی نسبی و بحران هویت هنری شده بودند در این میان نقش ویژه ای را در راستای غربی شدن هنر ایرانی ایفا نمودند. پژوهش حاضر با شیوه ی توصیفی_تحلیلی، با اتکاء به منابع دست اول و تحقیقات جدید بر آن است به روند و چگونگی نفوذ هنر غرب در هنر عصر ناصری در سه حوزه موسیقی، نمایش و نقاشی پرداخته و متعاقبا تاثیر آن را بر جامعه هنری و آثار خلق شده آن دوره مورد بررسی، مداقه و تحلیل قرار دهد.

. موسس این سلسله شاه اسماعیل اول، تغییر مهمی در جغرافیای سیاسی منطقه غرب آسیا به وجود آورد. به ثمر نشستن قیام شاه اسماعیل در سال 907 ق پس از دو قرن فعالیت شیوخ صفوی و تشکیل سلسله صفویه در واقع نقطه عطفی در تاریخ ایران بود. برخی از پژوهشگران جدید بر این باور تکیه دارند که پیوند دین و دولت تنها از دوره شاه اسماعیل در ایران به وجود آمده است، در صورتیکه تقریباً همه دولت های قبل از صفویه نیز چنین بوده اند. تنها نکته تازه در مورد حاکمیت دینی صفویه، عملکرد انقلابی شاه اسماعیل برای براندازی حاکمیت فکری و سیاسی دولتمردان گذشته بوده است.به هر حال این سوال مطرح است که بازتاب شخصیت و عملکرد شاه اسماعیل اول موسس سلسله صفوی، در جامعه ایران عصر صفوی تا چه حد و پایه ای بوده است؟ برخی بر این باورند که شخصیت ها یا قهرمانان در واقع عامل محرک تاریخ و تحولات تاریخی هستند. اگرچه این داوری اکنون تا اندازه ای رنگ باخته است اما همچنان از موضوعات چالش برانگیز به حساب می آید. سوال دیگری که پیش می آید این است که جایگاه و نقش شاه اسماعیل به عنوان موسس سلسله صفویه و تغییر ساختاری جامعه چگونه تعریف می شود.

این پایان نامه به بررسی مطالبات اجتماعی زنان در مطبوعات دوره مشروطه پرداخته است. پرداختن به دوره مشروطه از این جهت حایز اهمیت است که این دوره به عنوان یکی از دوره های تجدد گرایی در تاریخ ایران باید مورد بازنگری قرار گیرد. مطبوعات نیز به دلیل مهم ترین منبع اطلاع رسانی وقت بودن نیز نیاز به بررسی دارد. در این پژوهش به مطالبات اجتماعی زنان به عنوان نیمی از افراد حاضر در جامعه پرداخته شده است.

حکومت صفویه با داشتن تمامی جنبه های مشروعیت و با پشتوانه 150 سال در راه رسیدن به قدرت توانسته بود علاوه بر محبوبیت بین مردم با قدرت در برابر مهاجمان مقاومت کند و کشور را از سم ستوران دشمن حفظ کند اما در اواخر حکومت صفویه پادشاهان نالایق باعث ضعف حکومت صفویان شدند. حمله ی افاغنه غلزایی در سال 1135 ه. ق به اصفهان و سقوط این شهر را باید پایان عمر حکومت صفویه دانست. اگرچه تهماسب دوم توانست پس از اخراج افغان ها مدت کوتاهی حکومت کند. در دوران حکومت هفت ساله غلزایی ها در ایران و حتی بعد از اخراج آن ها از کشور مدعیان متعددی در گوشه و کنار این سرزمین با انتصاب خویش به خاندان صفویه داعیه حکومت داشتند. بیش تر این مدعیان فرصت طلب مجهول النسب و دروغین بودند که در بحران مشروعیت به وجود آمده پس از سقوط اصفهان در پی نام و نان بودند. اما در میان این مدعیان افرادی بودند که ادعای آنان به دست گرفتن قدرت بسیار پررنگ تر بود. این افراد بیش تر از نسل دختری خاندان صفوی بودند که یا خود ادعا داشتند و یا به نام آن ها قدرت را در دست می گرفتند. مشروعیت صفویه باعث شده بود که پس از سقوط صفویان نام این حکومت از بین نرود و مردم نام نیک این حکومت را در خاطر داشته باشند و همین باعث شد تا روی کار آمدن حکومت قاجار صفوی گرایی مهم ترین اندیشه سیاسی در ایران باشد و مدعیان قدرت برای به دست گرفتن قدرت خویش را به حکومت صفویه منصوب کنند.

یکی از مسایلی که در خصوص بلوچستان وجود دارد این است که چرا شاه اسماعیل در همان آغاز و شروع کار درصدد بر آمد به سرزمین دورافتاده بلوچستان در جنوب شرق ایران توجه نماید، آنچه مسلم است آن است که وی به عنوان یک پادشاه ایرانی که در صدد احیای مجدد حکومت یکپارچه در این سرزمین بود به همه سرزمین های ایرانی فکر می کرد به همین خاطر به محض اینکه متوجه شد پرتغالی ها بر سواحل مَکُّران دست پیدا کرده اند جهت اینکه خاطر نشان کند این سرزمین ها متعلق به ایران است، پرتغالی ها (آلفونسو دو آلبو کرک) را وادار کرد یک قرارداد با وی امضا نماید هدف وی از انعقاد قرارداد آن بود که در آینده این سرزمین ها همچنان سرزمین ایرانی باقی بماند. گرچه وی نتوانست قلمرو خود را در بلوچستان گسترش دهد اما جانشینان وی خصوصاً فرزندش طهماسب تلاش بسیاری انجام دادند.

پژوهش در اسناد می تواند تکیه گاه محکمی در تحقیقات تاریخی به شمار آید خود اسناد شامل تقسیم بندی های مختلفی است . یک دسته از این اسناد ،مصالحه نامه ها می باشد. مصالحه نامه هاگوشه هایی از زندگی اجتماعی -اقتصادی دوره تاریخی معینی را در بر می گیرد .بنابراین با استفاده از همین ویژگی ،حدودا تعداد 150 برگه از مصالحه نامه های خراسان در دوره قاجار موجود در مرکز اسناد آستان قدس رضوی مورد بررسی قرار گرفته است. بنابراین استنساخ اسناد یک قسمت از کار را در بر می گیرد .علاوه بر خواندن و استنساخ مصالحه نامه ها ،مشخصات اسناد نیز مورد توجه قرار گرفته و استخراج شده است.هدف بعدی پرداختن به جوانب گوناگون زندگی اجتماعی مردم این دوره ،با استفاده از این اسناد بوده است . این اهداف با استفاده از روش توصیفی ، تحلیلی وآماری ارائه شده است.

بعد از فتح ایران توسط مغولان و از بین رفتن شهرهای بزرگ خراسان نظیر نیشابور و مرو، خراسان دارای شهرهای مهمی نبود. با از بین رفتن حکومت ایلخانی، هرات که زیر نظر حکومت آل کرت بود، دارای ریش? فرهنگی و سیاسی شد. با ظهور تیمور و از بین رفتن آل کرت،هرات جزئی از قلمرو تیمور گردید و بعد از مرگ این پادشاه بود که هرات پایتخت جانشینانش شد و از اهمیت و منزلت خاصی برخوردار گشت تا آنجا که به عنوان قطب علمی و فرهنگی و مذهبی خراسان اشتهار یافت. با روی کار آمدن دولت صفویه، این شهر همچنان ارزش خود را حفظ کرد و آنان از طریق این شهر با آسیای مرکزی و هند در ارتباط بودند. با روی کار آمدن حکومت قاجار که هم زمان با ظهور و رقابت قدرتهای بزرگ استعماری بود، فصلی دیگر در تاریخ منطق? خراسان و ولایت هرات آغاز گشت، به گونهای که هرات به طفیل توجه بریتانیا را برانگیخت و سبب شد تا آنان در روزگار ناصرالدین » کلید فتح هندوستان « موقعیت جغرافیایی ممتاز خود و نیز به جهت شاه و به موجب معاهد? پاریس، این ولایت مهم را از پیکر خراسان جدا سازند. اما سوالی که این نوشتار حول محور آن شکل گرفته این است که جدایی هرات، چه پیامدهای سیاسی و اقتصادیای برای خراسان داشت؟ در حوز? سیاسی هجوم ترکمنها به نواحی خراسان،انعقاد معاهد? آخال، اختلافات مرزی بین ایران و افغانستان، منزوی شدن شهرهای مرزی خراسان مهاجرت هراتی ها به منطقه خراسان پس از جدایی هرات و در حوز? اقتصادی مسدود شدن مسیر تجاری شرق به غرب، افزایش قیمت کالاها، روی آوردن مردم خراسان به سراها، از دست دادن نیروی انسانی شهر هرات و کاهش عواید تجارت تریاک، رواج کالاهای روسی در بازار خراسان، از رونق افتادن کاروان موقوفات آستان قدس بخشی از نتایج این انتزاع بود. نوشتار حاضر در صدد است تا با روش توصیفی تحلیلی و با اتکاء به منابع دست اول،اسناد و تحقیقات جدید به ایضاح هرچه بیشتر پیامدهای جدایی هرات بپردازد.

تاریخ ایران در سه قرن اخیر خصوصاً در عصر قاجاروپهلوی دارای نوسان، افت و خیز وپیچیدگی پر شتابی بوده است.دراین پژوهش، پژوهشگر در نظر دارد با استفاده از کتب درسی تاریخ و منابع تحقیقاتی با روش تحلیلی و تطبیقی کتابهای درسی تاریخ را از دارالفنون تا پهلوی دوم آسیب شناسی کند. با طرح این فرضیه ها یعنی کتب درسی تاریخ در ناکارآمدی و تحلیل هویت جامعه وهمچنین اهداف و مطالبات در بحرانهاوهرج و مرجها، به بررسی و پاسخ به این سوالات نیز بپردازد: 1ـ نویسندگان متون کتب درسی تاریخ چه کسانی بودند؟ 2ـ تأثیرگذاران بر متون درسی تاریخ چه هدفی را تعقیب می کردند؟ 3-مطالبات تدوین کنندگان کتب درسی تاریخ از فرهنگ و تمدن ایران چه بود ؟این پژوهش درصددروشن سازی اهداف تاثیرگذاران ، مولفین و مطالبات طراحان بیرونی در تشدید و تحدید نوسانات و تحولات تاریخ ایران بوده است.از یافته های این پژوهش چنین به نظر می رسد که طراحان و برنامه ریزان نظام آموزشی تاریخ به کمک و پشتیبانی فراماسونری در تلاش بودند تا سکولاریسم، ناسیونالیسم و شکوه و عظمت شاهنشاهی ایران را در قالب قومیت باستان گرایی جهت اسلام زدایی و عرب ستیزی به دانش آموزان القاء نمایند.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.