خلقت احسن، اختیار، علم، عقل، فطرت، غایت بودن انسان برای آفریده ها، خلافت از جمله مفاهیم فراحقوقی هستند که ما را به شناسایی انسان به عنوان تجلّی بخش همه صفات و اسماء الهی رهنمون می شوند و از عناصر و مؤلّفه های کرامت آدمی به شمار می آیند. ریشه اصلی طرح مسأله کرامت انسان در تعالیم اخلاقی و حقوقی اسلام را در خود قرآن کریم باید جستجو کرد؛ زیرا قرآن کریم بذر اصل کرامت انسان را در گزاره «وَ لَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی...

هدف: دستیابی به رهیافتی نو برای ایجاد سازمان کرامت‌مدار با مقایسۀ مبانی انسان‌شناسی و کرامت انسانی مکاتب فلسفی کانت(انسان اخلاقی) و علامه طباطبایی(انسان الهی). روش: بازاندیشی و مقایسۀ مبانی انسان‌شناسانۀ دو مکتب فلسفی با رویکردی تحلیلی- منطقی و راهبرد کلان کیفی از نوع استفهامی به روش گونه‌شناسی. یافته‌ها: محوریت انسان الهی، عبودیت و بندگی خداست و کرامتش امری الهی با انواع ذاتی و اکتسابی و با مر...

کانت با اطلاق صفت «پراگماتیکی» بر انسان­شناسی خود، موضع انتقادی خود را نسبت به انسان­شناسی سنتی، جغرافیای طبیعی، روان­شناسی تجربی، و انسان­شناسی فیزیولوژیکی اعلام می­دارد. او با این کار، انسان را نه به عنوان ذات، جوهر، شیء، و نفس، بلکه بر اساس سه سطح عمل او(سطح تکنیکی، سطح پراگماتیکی، و سطح اخلاقی) مورد مطالعه قرار می­دهد. هدف این مقاله این است که با بررسی ریشه، معنا و مفاد انسان­شناسی کانت، به...

نسبت میان زندگی اخلاقی و لذت و درد یکی از پرسش‌های مهم فلسفی است. آیا انسان اخلاقی لزوما لذت بیشتری از زندگی و عمل اخلاقی خود می‌برد؟ یا نه، اخلاق نسبتی با زندگی لذت‌بخش ندارد. و حتی چه بسا فرد غیراخلاقی لذت بیشتری از زندگی خود ببرد. ما در این مقاله این پرسش مهم را از نظر ارسطو به عنوان یکی از مهمترین فیلسوفانی که در این حوزه سخن گفته است بررسی می‌کنیم. نسبت میان حالات اخلاقی و لذت در فلسفه ارس...

مهم ترین بحران زندگی اجتماعی انسان در دوران مختلف تاریخ بشر، مسأله ی اخلاق و نحوه ی سلوک انسان در جامعه با هم نوعان خود بوده است. هرچه زندگی انسان پیچیده تر می شود، مسأله ی اخلاق هم شکل پیچیده تری به خود گرفته و تعریف اخلاقی روابط انسان ها در جامعه مشکل تر و تشخیص مصادیق اخلاقی از غیراخلاقی دشوارتر می گردد. در جامعه ی پزشکی بحث اخلاق به دلیل اهمیت این حرفه از جایگاه ویژه ای برخوردار است و حتی م...

اخلاق فضیلت ارسطویی اخلاقی غایتگرا بود، بدین معنی که هدف از کسب فضایل اخلاقی را دستیابی انسان به سعادت یا اودایمونیا می­دانست. بهترین تعبیری که از اودایمونیا صورت پذیرفته است شکوفندگی انسانی است که محور اصلی اخلاق ارسطو و نیز فیلسوفان معاصر قائل به اخلاق فضیلت را شکل می­دهد. تحلیل ارسطو از شکوفندگی انسانی که در بافتی زیست­محور صورت می­گیرد، مبتنی بر مفهوم ارگون یا کارکرد است. از این حیث ارسطو د...

هدف: انسان دارای سه ساحت اندیشه، اخلاق و رفتار است. انسان به دلیل طبیعت اجتماعی خود، موجودی سیاسی است. اخلاق سیاسی، ساحتی است که نوع رفتار سیاسی انسان را رقم خواهد زد. این نوشتار به دنبال استخراج ویژگی های اخلاقی خواص جامعۀ اسلامی به دلیل تأثیراتی که در جامعه دارند، بوده و بدین منظور، به بررسی دیدگاه امیرالمؤمنین(ع) پرداخته است. روش: روش پژوهش، توصیفی تحلیلی و محدودۀ تحقیق نیز سخنان امام علی(ع)...

در سال‌های اخیر تقریرهای متفاوتی از استدلال اخلاقی بر وجود خدا شکل گرفته است. یکی از این تقریرها، استدلال از طریق عینیت‌گرایی اخلاقیِ سی. اس. لوئیس است؛ لوئیس با توسل به احکام و قوانین اخلاقی متداول در حیات انسانی و با توجه به مجادلات اخلاقی، انتقادات اخلاقی، و عذرآوری انسان هنگام عمل‌نکردن به قوانین اخلاقی، که همه روزه برای انسان روی می‌دهد، وجود عینی ارزش‌ها و قوانین اخلاقی را اثبات می‌کند و س...

امام خمینی(ره) با پذیرش حسن و قبح عقلی شأن گزاره های اخلاقی را همچون گزاره های خبری شأن کاشفیت دانسته و احکام اخلاقی را مطلق و غیرنسبی می دانند. اما، عقل در تشخیص درستی و نادرستی عمل نیازمند به شرع است. امام خمینی در باب احکام اخلاقی، وظیفه گرا بوده که به نوعی به نتیجه و فضیلت توجه جدی دارند. و وظیفه گرایی در اندیشه اخلاقی ایشان جدای از نتیجه گرایی و فضیلت گرایی نیست. زیرا ایشان، حسن و قبح را ب...

توده افراد در قضاوت های اخلاقی خود از ساز و کاری پیروی می کنند که تا حد زیادی با قواعدی که فیلسوفان اخلاق بیان می کنند متفاوت است، چیزی که ما آن را اخلاق عامیانه می نامیم. توده افراد هنگام قضاوت اخلاقی، بیش از همه به مقدورات اخلاقی انسان توجه دارند و از هیچ کس انتظار اخلاقی زیستن کامل را ندارند. توده افراد پیشاپیش مفروض می دارند که اخلاقی زیستن کامل مطلوبی است فراتر از مقدورات اخلاقی آدمی. این ...