قهستان منطقه ای است در جنوب شرقی خراسان، شامل شهرستان­های کاشمر، طبس، فردوس، بیرجند، قاین، تربت حیدریه، خواف، گناباد و تایباد که از جانب شمال به نیشابور و­ سبزوار، از غرب به بیابان مرکزی، از­ جنوب به سیستان و کرمان و از طرف شرق به دشت ناامید در افغانستان کنونی محدود است. آنچه این ناحیه را از سایر نقاط ایران جدا می کند، غیر از ویژگی­های جغرافیایی و اقلیمی، وجود تعداد زیادی قلعه است. در این مقاله...

دشت ری جایگاه بالقوه ای از فعالیتهای بشری است که نقش محوری در تبادلات فرهنگی، تجاری واقتصادی... در جوامع پیش از تاریخ در مرکز فلات و مناطق همجوار خود داشته است که شواهد فعالیتهای باستانشناختی گواه استقرار از اواخر نوسنگی تا دوران اسلامی در آن است. متمرکز نبودن کاوشهای باستان شناسی و عدم وجود یک برنامه هدفمند به منظور شناسایی تمام جنبه های ساختاری وظاهری در غرب دشت ری، چالشی در گزارشات به وجود آ...

اکولوژی منطقهی تبرستان، مانع از ایجاد یک شبکهی ارتباطی منظّم بوده است و محور هراز، یکی از قدیمیترینِ آنهاست که در ادوار مختلف، ارتباطدهندهی شمال ایران با فلات مرکزی بوده است. این پژوهش تلاش دارد به دادههای باستانشناختی این شبکهی ارتباطی در دوران ساسانی و اوایل اسلام بپردازد. روش تحقیق، توصیفی و تحلیلی و بررسی باستانشناختی پیمایشی در منطقهی مورد مطالعه است. سؤال پژوهش این است که ارتباط ...

باستان شناسان با دوعنصر بنیادین ماده و زبان که در نهایت به صورت متن باستان شناختی ،یعنی نوشتار در می آید،در گیرند.نقش موثر و تعیین کننده ماده و زبان در تمام مراحل مشاهدات و مطالعات باستان شناختی ،واقعیتی است تردید ناپذیر؛ماده مورد مشاهده و مطالعه باستان شناسان، آن است که اصطلاحا مواد فرهنگی و «بقایای مادی گذشته»یا آثار و اثقال و اقلام مادی و شواهد و قراین باستان شناختی و همچنین مفاهیم و اصطلاحا...

دامنه های شمالی رشته کوه های البرز به نواحی پَست و جلگه ای منتهی به دریای مازندران محدود می گردند. بر اساس کاوش های باستان شناختی گذشته که در ناحیه شرق مازندران در محوطه هایی نظیر غارهای: هوتو، کمربند، کمیشان و التپه صورت گرفته بود مواد فرهنگی دوران فراپارینه سنگی و نوسنگی به دست آمد. این پژوهش ها و اطلاعات به دست آمده از کاوش ها و بررسی های باستان شناختی یاد شده در شرق مازندران در شمال ایران اط...

شهرستان های رودسر و املش در بخش شرقی استان گیلان قرار دارند و دارای مرز مشترک با استان های مازندران و قزوین هستند. عوامل طبیعی در روند شکل گیری و استقرار حکومت ها در این دو شهرستان، بسیار موثر بوده اند ومطالعات باستان شناسی و اسناد تاریخی، سکونت مستمر در این ناحیه را از هزاره اول ق.م تا دوران کنونی نشان می دهند.هرچند تاکنون مطالعات باستان شناسی بسیاری در رودسر و املش انجام گرفته ، ولی تنها مورد...

تحقیق حاضر مطالعه ای میدانی برای سنجش تغییرات در روی زمین سماهای فرهنگی است مطالعه مدارک باستان شناختی در گستره یک زمین سمای در حال تغییر احتیاج به مطالعات زمین باستان شناختی در وسعت منطقه ای و راهبردهای بررسی های روشمندو کاوش های باستان شناختی دارد. در این تحقیق اندیهش ارتباط و انطباق زمین سیما اکولوژی مدارک باستان شناختی و ژئومرفولوژی زمین سیما ها از یک طرف و نحوه سنجش تغییرات در روی زمین س...

عوامل جغرافیایی و طبیعی، مخصوصاً رودخانه ها و کوه ها، همیشه چه در پیش از تاریخ، و چه در دوران تاریخی و معاصر  که انسان قادر به تغییر و کنترل شرایط و عوارض جغرافیایی است  نقش بسیار مهمی در شکل دهی استقرارها، روابط بین منطقه ای و فرا منطقه ای بازی کرده است. این عوارض در طول تاریخ گاهی تسهیل کنندۀ روابط یا مانع و سدی برای ارتباط بین جوامع بوده اند. رودخانۀ ارس در شمال غرب ایران یکی از این عوامل جغر...