ترجمۀ فارسی بیت الحکمه را می توان نمونه ای شایسته برای کتابی دانست که از هر لحاظ اشکالاتی چشم ناپوشیدنی دارد. کیفیت نازل ترجمه، دستبردهای مترجم و ناشر در اصل کتاب و کیفیت نازل چاپ همگی دست به دست هم داده اند که کتابی سخت نادلپسند پدید آید. مقدمۀ مترجم در واقع آمیزه ای مختصر اما مغلوط و مخدوش از مقدمۀ نویسنده است؛ یادداشتی دو صفحه ای از مؤلف با عنوان notes to readers (در ترجمه حذف شده) که در «لب...

پروفسور دانیل سیمون اویچ کمیسروف از شخصیت های مشهور ایران شناسی در اتحاد جماهیر شوروی سابق و جهان است که در تحقیق و انتشار ادب و فرهنگ فارسی به ویژه ادبیات معاصر ایران سهم شایانی دارد. کمیسروف دربارۀ ادبیات نوین ایرانی در دهه های ۳۰-۷۰ میلادی پژوهش های ارزشمندی انجام داد که ازطرف ایران شناسان بزرگ اروپا مورد توجه قرار گرفت. «پژوهش در تاریخ نثر داستانی معاصر ایران» عنوان نخستین رسالۀ کمیسروف است...

کتاب کوسۀ شک مپر؛ ناقابل 12 میلیون دلار: پروند های دربارۀ اقتصاد سردرگم هنر معاصر )از این به بعد کوسۀ شک مپر (، نوشتۀ دن تامپسون donald thompson ، با ترجمۀ فارسی اشکان زهرایی )نویسندۀ این مطلب( در اردیبهشت 1394 توسط انتشارات کتاب رهنما منتشر شد. این کتاب از نخستین نمون ههای کتاب های تخصصی چاپ شده در حوزۀ اقتصاد هنرهای تجسمی معاصر در ایران است. این مقاله در ابتدا، به پیشینه این آثار در ایران م ی...

ترجمه و به ویژه ترجمۀ متون ادبی، با آنکه اهمیت بسیاری در انتقال اطلاعات و تبادل فرهنگ و ادب میان ملت ها اهمیت دارد؛ اما ویژگی ها و ظرافت هایی نیز دارد و با دشواری هایی مواجه است. مترجم متون ادبی باید شرایط ویژه ای داشته باشد که نتیجه آن درک دقیق و عمیق زبان مبدأ و تسلط کافی به زبان مقصد، برای انتقال بار معنایی متون ادبی است. گاهی ترجمۀ داستان های کوتاه فارسی به عربی از سوی مترجمان عرب آشنا به ز...

حروف اضافۀ سببیпо  و из-за در زبان روسی بیانگر عملی نامطلوب و ناخوشایند و دارای بار منفی است، اما کاربرد آن ها از نظر ساختار دستوری متفاوت است و با اسامی مختلفی به کار می رود. در برخی موارد کاربرد مشابه این حروف اضافه برای بیان علت و سبب انجام کاری، زبان آموزان ایرانی را در گفت وگو به زبان روسی، همچنین در ترجمۀ متون از زبان روسی به فارسی و برعکس دچار مشکل می کند. متأسفانه، پژوهشگران ویژگی های س...

مقاله حاضر با مروری بر چیستی «رمان»، بهعنوان نوع ادبیای که بیشترین سنخیت را با عصر مدرن دارد، و بررسی اجمالی عمدهترین ویژگی آن؛ یعنی «رئالیسم صوری» که وجه تمایز رمان از دیگر انواع روایی کهن است، به بحث در باب زمینهها و عوامل مؤثر در پیدایش رمان فارسی میپردازد و ضمن تأمل و درنگ در مقوله نسبت رمان فارسی با رمان غربی و ارزیابی نظرهای متضاد در این باره، عوامل مؤثر در پیدایش و شکوفایی رمان فارسی را ...

بخش نخست مقاله به ترجمۀ فارسی قطب‌الدین شیرازی از تحریر اصول اقلیدس، نوشتۀ نصیرالدین طوسی اختصاص دارد و در آن به ضمیمه‌ای که شیرازی به متن افزوده توجه بیشتری شده است. ترجمۀ شیرازی به عنوان بخشی از اثر بزرگ دائرةالمعارف گونۀ او در سده‌های بعد بسیار مورد توجه قرار گرفته و خوانده شده است. نمونه‌ای از تأثیر ضمیمۀ شیرازی بر مقالۀ نخست را می‌توان در شرحی که محمد برکت در قرن نوزدهم بر رسالۀ طوسی نوشته...

طی این نوشته به بررسی ترجمۀ فارسی جلد چهارم تاریخ فلسفۀ راتلج:دورۀ نوزایی و عقل­گرایی قرن هفدهممی­پردازیم. عنوان جلد چهارم، نشانگر دوره­های زمانی و برخی فیلسوفانی است که طی آن مورد بررسی­ هستند. این اثر به سال 1993 میلادی با ویراستاری جی. اچ. آر. پارکینسون از سوی انتشارات راتلج چاپ شده و در ایران نیز به سال 1392 شمسی با ترجمۀ سید مصطفی شهرآیینی و ویرایش حسن فتحی با همکاری انتشارات حکمت و مؤسسۀ ...

چکیده اقبال روزافزون دانش‌پژوهان به «ادبیات تطبیقی» تألیف و ترجمۀ آثار استواری در این باب را ضروری می‌کند. از آثار ترجمه‌شده در این حوزه، کتاب‌ ادبیات تطبیقی: پژوهشی تطبیقی در ادبیات عربی و فارسی اثر محمد سعید جمال‌الدین و ترجمۀ سعید حسام‌پور و حسین کیانی است که هم بررسی مستقل و غیر مقابله‌ای و هم کیفیت‌سنجی آن بر اساس مقابله با متن اصلی نشان می‌دهد که این اثر، به رغم برخی نقاط قوت، بدون بازبین...

کتاب اصول اقلیدس، که گاهی آن را به نام مؤلفش «کتاب اقلیدس» نیز می نامند و در تألیفات ریاضی دورۀ اسلامی آن را به علت شهرت فراوانش کتاب اصول نیز خوانده اند، از منابع مهم ریاضیات دورۀ اسلامی بوده است. در این مقاله، پس از بررسی تاریخ ترجمۀ این اثر به زبان عربی و تحریر خواجه نصیرالدین طوسی از آن، برخی از ویژگی های این تحریر، از راه مقایسۀ آن با ترجمۀ اسحاق بن حنین، خواهد آمد. سپس با مقایسۀ بخش هایی ...