از نخستین پژوهش های ادب تطبیقی در ایران به سال 1330ه.ش تاکنون، مقاله های زیادی در پیوند بین آثار ادبی ایران با سایر ملل جهان، نوشته شده است. در تبیین وضعیت و جایگاه مطالعات انجام یافته و یافتن موضوعات تازه و آگاهی از آبشخورهای فرهنگی و زمینه های شکل گیری آثار ادبی و آگاهی از سهم اثرگذاری و اثرپذیری و مشابهت و همسانی بین مفاهیم ادبی آثار، پژوهش های جامعی انجام گرفته است که در این جستار به تحلیل ...

چکیده حـقوق مـعنـوی به مـزایای قـانـونی و غـیـرمادی اطلاق می شـود کـه به شخصیت پدیدآورنده یک اثـر فکـری وابسته اسـت. بسـیاری از مقـررات بین المللی و قوانیـن داخـلی کشـورها برای پـدیدآورنده آثار ادبی و هنری، حقوق معنـوی را شنـاسایی کـرده اند که برخـی از آنـها دایمی بودن و برخی دیگر محدود بودن مدت حمـایت از حقوق معنوی را پذیرفته اند. در مورد حقوق مرتبط (مجاور) برخی کنوانسیونها و پیمانهای بین الـ...

نظریه پردازان ادبی معاصر، از چشم انداز های مختلفی ژانرهای ادبی را نقد و بررسی کرده اند. در این میان میخاییل باختین2، نظریه پرداز بزرگ روس، جایگاه ویژه ای دارد. وی با تأکید بر اصطلاح کلیدی «منطق مکالمه»3 در میان انواع ادبی، به ویژه رمان و آن هم رمان های داستایفسکی، آن ها را واجد ماهیت گفت وگویی و چندآوایی می داند. در چنین رمان هایی، صدای راوی بر فراز صداهای دیگر قرار نمی گیرد، بلکه صدایی در کنار...

سفر، بن مایه بسیاری از متون ادبی است که به دلیل ماهیّت آشنایی زدایانه اش از اهمّیتی خاص در نگرش ادبی برخوردار است. از نخستین سفرنامه در ایران؛ یعنی سفرنامه ناصرخسرو تا امروز، این نوع ادبی به گونه-های مختلف روایت شده است؛ از روایت ساده گزارشی تا روایت پست مدرن. آنچه در این نوشتار بر آن تأکید می شود، سرشت روایی سفرنامه ها و جایگاه مؤثّر آنها در داستان نویسی ایران است؛ گاه همچون سفرنامه ناصرخسرو، نثر...

چکیده: در ادبیّات ایران­زمین تصاویر وارونه­ای از زن وجود دارد. محور غالب داستان­ها مذکّرند؛ امّا این زنان هستند که باعث وقوع رویدادها می­گردند. توصیف و بررسی شخصیّت زن در غالب آثار ادبی، به دلیل سلطة فرهنگ مردسالارانه، تصویری غیر واقعی و فاقد تجارب زنانه است و زنان آنجا که فرصت بـازنمودن تجـاربشان را یافته­اند، از ادبیّات به عنوان ابزاری برای نمایش مظلومیّت جنس خود بهره برده­اند.       سووشون و شوه...

در این مقاله به بررسی جایگاه نقیضه درگستره نظریه های ادبی معاصر پرداخته می شود. برخی از نظریه های ادبیِ معاصر از نقیضه به عنوان گونه¬ای ادبی برای تشریح روندها و سازوکارهای حاکم بر سخن ادبی استفاده می کنند و برخی از آن¬ها نیز همچون نظریه ساخت شکنی، خود به مانند نقیضه عمل می کنند. از نظر فرمالیست¬های روسی، نقیضه در حکم گونه ای ادبی است که دگرگونی و تطوّر انواع ادبی و آشنایی زداییِ متون ادبی را به به...

حصار، وادی حصار یا ملک حصار شادمان، سرزمین پر از فیض و دیار تاریخی تاجیکستان است. این ناحیه همچون مرکز سیاسی، اداری و فرهنگی در طول تاریخ در حیات مردمان ماوراءالنهر نقش کلیدی ایفا کرده است. در این مقاله که با هدف بررسی دایرۀ ادبی حصار شادمان به نگارش درآمده، پیوند حیات ادبی این سرزمین با ادبیات و فرهنگ تاجیکستان و نیز ارتباط آن با ادبیات تمام فارسی زبانان مورد توجه قرار گرفته است. دایرۀ ادبی حص...

ادبیات و فرهنگ کشورِ ما جایگاه ویژه ای را به اسطوره ها، اعم از اسطوره های کهن و نو، اختصاص داده است. علیرغم گستردگی اسطوره های ایرانی، ادبیات معاصر این سرزمین شاهد حضور چشمگیر اسطوره های بیگانه و نشأت گرفته از ادبیات خارجی، اعم از شرق و غرب بوده است. در این مقاله، پژوهندگان کوشیده اند تا با بهره گیری از نظرات پیر برونل که رویکرد نوینی را در عرصة نقد اسطوره شناختی ارائه کرده است، به اهمیت نقش و ج...

نقد مقایسه یی یکی از شیوه های پرکاربرد در نقد ادبی است و به یاری آن میزان دانایی و هنرمندی دو سوی سنجش برای تعیین جایگاه آنان در حوزه ی مورد بررسی آشکار می شود. شاید بتوان گفت که همین سنجش هاست که ضرورت توجه به مسأله ی سرقات ادبی و نظریه ی ادبی بینامتنیت را ایجاب می کند. در این مقاله یکی از حکایت های دفترمثنوی با عنوان مأخذش در اسرار التوحید، مقایسه شده است.   نگاهی کوتاه و کلّی به حکایت و شیوه ...

در این مقاله، شایستگی استفاده از کتاب چگونگی تفسیر یک متن ادبی نوشتۀ فرناندو لازارو کارِتر و اِواریستو کورِئا، به‌‌منزلۀ راه‌نمایی پایه‌ای برای کسب مهارت‌های ادبی در واحدهای «تجزیه و تحلیل متون ادبی»، «نمونه‌های نثر و شعر»، و «ادبیات اسپانیایی 1، 2، و 3»، که در دانشگاه‌های ایران در مقطع کارشناسی تدریس می‌شوند، ازدیدگاه روش‌شناختی بررسی قرار خواهد شد. این کتاب به‌علت برتری روش‌شناختی آن به...