چکیده: این رساله به بررسی و تجزیه و تحلیل جغرافیای تاریخی شهرهای ساسانی و انطباق یا عدم انطباق آنها با داده های باستان شناسی می پردازد. برای دست یابی به اطلاعات و داده های این موضوع، متون تاریخی و جغرافیای تاریخی شهرهای ساسانی و همچنین گزارشات باستان شناسی مدّ نظر قرار گرفته و سپس اطلاعات جمع آوری شده، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در این رساله تعداد 13 شهر از دوره ساسانی مورد بررسی و تحق...

پس از فتح ایران به دست عرب های مسلمان، مسئله ای که در سطوح مدیریتی امپراتوری به وجود آمده بود، شناخت سرزمین های فتح شده و داشتن تصویری روشن از راه ها و آبادی های آن بود. بدین سبب، دانش جغرافیای تاریخی از حدود قرن سوم هجری شکل گرفت. سیاحان و جغرافی نویسان مسلمان، چه به صورت مشاهدۀ شخصی و چه با پرسش از مسافران نقاط دور و نزدیک جهان اسلام، موفق شدند دست به جمع آوری اطلاعات مربوط و در نهایت نگارش ک...

سامانیان برسرزمینی پهناور از حدود غربی خراسان تا آن سوی ماوراءالنهر فرمان می راندند. قلب دولت سامانی ماوراءالنهر بود. ماوراءالنهر منطقه ایست که در جغرافیای تاریخی ایران جایگاه بسیار مهمی دارد.موقعیت استراتژیکی ماوراءالنهر باعث شده، درطی سده های تاریخی مورد تاخت و تاز مهاجمان باشد و نظرآنان را به خود جلب کند.تاسیس و تشکیل حکومتهای محلی مستقل، ویژگی برجسته سیاسی و اجتماعی بعد از دوره سامانیان به ...

-چکیده: ثبت و ضبط حوادث و وقایع تاریخی و نیز ویژگی های جغرافیایی مناطق مختلف ایران با قدمتی چندهزارساله می تواند جزء رسالت های تاریخی محققان و پژوهشگران عرصه تاریخ و فرهنگ باشد.در این میان نگارش تاریخ خوزستان و پردازش ویژگی های جغرافیایی آن از اهمیت مضاعفی برخوردار است چرا که بر مبنای اسناد و مدارک معتبر تاریخی و جغرافیایی اولین دوره های حکومتی و سامانه های تمدنی در منطقه ای از ایران شکل گرفته ...

مقاله حاضر به منظور استخراج درس‌آموخته‌هایی از تجارب مدارس تاریخی ایران به مطالعه مدرسه «شوکتیه» به عنوان یکی از مدارس پیش‌رو در شرق کشور پرداخته‌است. دغدغه اصلی پژوهش پاسخ به دو پرسش بوده‌است. پرسش نخست، بر پایه‌ی کدام عوامل برپاسازی مدرسه «شوکتیه» قابل تبیین است؟ پرسش دوم، از ویژگی‌های «شوکتیه» برای به-کرد نظام فعلی مدرسه‌داری چه می‌توان آموخت؟ به منظور پاسخ به پرسش‌های مذکور از رویکرد تاریخی...

منطقه کالپوش در 120 کیلومتری شهرستان میامی و بین سه استان: سمنان (شاهرود)، گلستان و خراسان شمالی و وصل به جنگل گلستان قرار گرفته است. این منطقه یکی از مناطق زیبا و جذاب و گردشگری استان می باشد که دارای 12 پلاک روستا و از نظر قومی و زبانی به سه گروه: ترک ها، فارس ها و بلوچ تقسیم می شوند که این سه گروه زندگی مسالمت آمیزی را با هم دارند. در بخش جغرافیا، دارای آب و هوای کوهستانی (معتدل سرد) و پوش...

حمله اعراب به ایران و سقوط حکومت ساسانیان تحولات عمده ای را در وضعیت سیاسی و اقتصادی ایران بدنبال داشت. بطوریکه باعث گسترش ناامنی و به خطر افتادن جاده های بازرگانی شد. از این رو ضریب امنیت تجاری بشدت کاهش یافت و شرایط نامطمئنی در همه عرصه های سیاسی و اقتصادی و اجتماعی بوجود آورد. با این همه در قرن اول هجری حوادث و وقایعی به وقوع پیوست که تأثیرات مثبتی بر تجارت خلیج فارس و نواحی پس کرانه ای آن ب...

چکیده سرزمین تاریخی مکران در ضلع جنوب شرقی فلات ایران واقع شده که از غرب به کرمان، از شرق به سند، از شمال به سیستان و از جنوب به دریای عمان ( مکران) محدود بوده است. عبور شبکه ای از راه های ارتباطی مهم زمینی و دریایی از مکران، اهمیت تجاری و نظامی خاصی به این ناحیه بخشیده بود. این راه ها در جابجایی کالاهای مناطق مختلف نقش مهمی ایفا می کردند. علاوه بر صادرات کالاها و محصولاتی که در این ناحیه تولی...

جغرافیای تاریخی شیعه یکی از موضوعات مورد توجه در سال های اخیر است که ویژگی و امتیاز  خاص این بُعد از مباحث اجتماعی- تاریخی، توجه به جغرافیای اقشار مختلف شیعه همزمان با پرداختن به سیر تحولات تاریخی این مهم می‌باشد. بررسی این موضوع از آن نظر حایز اهمیت است که از جایگاه و موقعیت اجتماعی شیعیان در جهان اسلام و تأثیرات آن بر تحوّلات سیاسی و اجتماعی و فرهنگی عالم اسلامی شناختی بهتر و دقیق‏تر در اختیار ...