دیوان اشعار منسوب به امام علی، علیه‌السّلام، تاج آثار ادبی جهان عرب، سرشار از آموزه­های اخلاقی، تعلیمی و عرفانی است که بسیاری از شاعران و ادیبان مسلمان سعی داشتند تا با توجه به میزان درک و توانایی خود از این دیوان و آموزه­های آن خوشه‌چینی کنند و در مراحل گوناگون زندگی، آن را به کار بندند. شیخ اجل سعدی شیرازی، شاعر نامدار پارسی زبان، از جمله مریدان تفکر آن حضرت، توانسته­است بهره­مندی شایسته و درخ...

چکیده شیخ محمدعلی موذّن سبزواری خراسانی فرزند فرّخ، از شعرای عهد صفویه و از مشایخ بزرگ سلسلهی ذهبیّه است. او در عهد سلطنت شاه عباس دوم صفوی (1052 ـ 1077) میزیست. موذّن بیشتر در قصیده و غزل طبع آزمایی کرده و در سرودن اشعارش به شیوهی شاعرانی چون مولوی، حافظ، سنایی و سعدی نظر داشته است. وی در قصاید، به نعت رسول اکرم(ص) و منقبت و مرثیه سرایی معصومین(ع) میپردازد و در غزلیات خود عشق و عرفان و دین را در...

امیر علیشیر نوایی( 906- 843 هـ ق) از جمله وزرا، دانشمندان و ادبای با اعتبار قرن نهم هجری قمری است و از وزرای با اعتبار سلطان حسین بایقرا به شمار می‌آمد. از وی افزون بر 20 دیوان، منظومه و تذکره به جا مانده است که یکی از مهمترین آنها مجالس دیوان وی است. با وجود نسخه‌های خوشنویسی شده از دیوان امیر علیشیر نوایی، تنها نسخه‌های معدودی از آن در زمان شاه طهماسب صفوی و در ادامه در سال‌های حکومت صفویا...

مدح و منقبت اهل بیت (علیهم السلام) همواره مورد توجه شاعران و ادیبان قرار گرفته است. بسیاری از شاعران در پرداختن به این شیوه از آیات قرآن و روایات بهره برده اند و به فراز های مهم زندگی این بزرگواران اشاره کرده اند. شیخ هاشم کعبی از جمله ی این شاعران است که شعر خود را به نام مبارک چهارده معصوم (علیهم السلام) زینت بخشیده و آن را از روی اعتقادات عمیق و ارادتی خالصانه انجام داده است. از آن جا که بیش...

صائب تبریزی از شاعران بزرگِ عصرصفوی است. اشعار صائب، تحت تأثیرِ آموزه های دینی و اخلاقی قرارگرفته است. موضوع اصلی این پژوهش بررسی مولّفه های اخلاقی در سه جلد اول دیوان صائب تبریزی است. به همین منظور ابتدا ابیاتی را که در آن ها فضایل یا رذایل اخلاقی مطرح شده بود، استخراج و پس از این مرحله، ابیات را طبق موضوعات اخلاقی دسته بندی کرده ایم. سپس هریک از موضوعات را به زیرشاخه های گوناگون تقسیم نموده و مو...

رثا به عنوان یکی از قدیمی ترین اغراض شعر از دیر باز در بین سرایندگان شعر عربی رواج داشته و شاعران هر یک از ادوار ادبیات عربی به مرثیه سرایی درباره خویشان، دوستان، صاحبان مناصب و بزرگان اقدام نموده اند. سوگواره های نخستین اغلب از عاطفه ای صادقانه برخوردار بوده و چنین اشعاری کمتر وسیله تکسب شاعران قرار می گرفت. پس از تشکیل حکومت اسلامی در جزیره العرب و حوادث در رخدادهای پس از آن، رثا همراه با دیگ...

مولانا محمّدطالب جاجرمی (م 854 ق) از شاعران کمترشناخته­شده­ی شیراز در سده­ی نهم هجری است که علاوه­بر «دیوان اشعار»، منظومه­ی «گوی و چوگان» نیز به او منسوب است. این شاعر شیعی که شاگرد آذری طوسی بوده، سلاطین تیموری و حاکمان فارس در قرن نهم را مدح کرده است. پیش از این درباره­ی زندگی، آثار و اندیشه­ی او آگاهی مبسوط و کافی در دست نبوده؛ اما با شناسایی دو دستنویس کتابخانه­ی موزه­ی ملی ایران و نسخه­ی ک...

شعر شیعی یکی از شاخه های مهم و بارز شعر به حساب می­آید که از زمان پیدایش آن یعنی صدر اسلام تا به امروز، نقش مهمی در تعبیر و بیان احساسات شاعران نسبت به عقاید مهم مرتبط با شیعه، ایفا نموده است. در عصر حاضر با توجه به مسائل مهمی از قبیل تبلیغات وسیع نسبت به این مکتب و بیداری اسلامی، سرعت قابل توجهی در انتشار و افزایش این نوع شعر به وجود آمده است. معروف عبدالمجید، شاعر مصری تبار معاصر، از جمله افر...

در میان شاعران پارسی گوی، شاعری که بیش از همه بارها از مولانا جلال الدین بلخی با ستایش و احترام بیش از اندازه نام برده و خود را مرید و پیرو اندیشه های او دانسته، میرزا محمدعلی صائب تبریزی است. صائب چه از لحاظ صورت؛ یعنی وزن و قافیه و ردیف و تعبیرات و ترکبیات و تصویرهای شعری و چه از لحاظ محتوی؛ یعنی مضامین و افکار و حکایات و تمثیلات، ازآثار مولانا بهره های فراوان برده است؛ چنان که کمتر صفحه ای ا...