شاهنامه اثری است حماسی، متشکّل از عناصر اسطوره‌ای و تاریخی که در قالب روایت داستانی بیان شده است. آمیختگیِ اسطوره و تاریخ در شاهنامه، و تحوّل و دگرگونیِ داستان‌های آن تا زمان منظوم شدن به‌دست فردوسی، پیچیدگیِ خاصّی به ساختار داستان‌های آن، داده است، چنان‌که ما احساس می‌کنیم با مجموعه‌ای از داستان‌هایی متعدّد و متنوّع روبرو هستیم. امّا در پسِ این تکثّرها و تنوّع‌های روساختی، ژرف‌ساخت‌های مشترکی را می‌توان ا...

مغازی‌ها‌ آثاری هستند که علاوه بر "غزوه­"ها­، روایتگر زندگانی و "سریه"های زمان پیامبرند. "مغازی­النبی" اثر "یعقوب صرفی"، دربرگیرندۀ همۀ بخش­های زندگانی پیامبر است و نمونۀ ویژه‌ای از مغازی منظوم در ادب فارسی است که در گمنامی مانده است؛ پژوهش حاضر که حاصل بررسی چهار نسخۀ خطی و تصحیح آن‌هاست، ضمن پرداختن ­­­به زندگی‌نامه نویسی در جهان اسلام و انواع آن، جایگاه مغازی در ادبیات و معرفی صرفی و آثار او...

چکیده گفتار پیش رو، گزارشی از پژوهشی میدانی است که به منظور گشودن راهی برای شناخت و بررسی دقیقتر ترانههای فولکلوریک کودکان صورت گرفته است. پژوهش‌گر پس از گردآوری ترانه‌ها، شعرواره‌ها و درمجموع، تمام متنهای موزون و منظوم شفاهی رایج در بین کودکان و نیز آنچه والدین برای آنها می‌خوانند، به تقسیم‌بندی دقیق آنها پرداختهاست. این تقسیم‌بندی که برای اولین بار در این حوزه و در زبان فارسی ارائه شده، اختصا...

هدف ادبیات تطبیقی همواره آن بوده است تا با نگاهی فراگیر به آثار هنری فرهنگ های گوناگون ، راهی برای درک ژرف تر همگونی های آثار ادبی بیابد . آنچه در این مقاله ارائه می شود ، تلاشی در اثبات این باور است که بررسی تفاوت ها و همدوشی آن با شباهت های موجود در کمدی الهی دانته و منطق الطیر عطار ، درک بهتری از این دو اثر جاویدان ارائه می کند . دیدگاه های ارائه شده در این مقاله ، صرفاً محدود به مضامین پرداخ...

شاهنامۀ حکیم ابوالقاسم فردوسی و نیز سایر منظومه­های پهلوانی ایران‌زمین، پیوسته مورد توجّه سرایندگان کُردزبان بوده­ است. یکی از این داستان­های پهلوانی که در شاهنامۀ فرزانۀ توس باختصار آمده و بعدها در ادبیات فارسی و نیز کُردی به‌صورت منظومه­ای مستقل سروده شده، ماجرای به تخت نشستن بهمن و نبرد و درگیری او با خاندان رستم است. شاعر توانای کُرد، سیّد نوشاد ابوالوفایی نیز نبرد بهمن و فرامرز را به فارسی (بحر...

توراندخت، بر نام شاهدخت یکی از روایت‌های هزار و یک‌روزاست که تا امروز مایة خلاقیت بسیاری از ادبای ایران و نمایشنامه‌نویسان جهان بوده،ولی شناخت آن در ایران مغفول مانده است. برتولت برشت نمایشنامه‌نویس پرکار و نظریه‌پردازنمایشنامة روایی یا غیرارسطویی سدة بیستم توانسته با استفاده از بنمایة روایتتوراندخت، نوآوری‌های شگرفی آفریده و به قول خود غروب خرد و عقلانیت عصرش را بهتصویر بکشد. علی‌رغم پژوهش‌های...

موضوع پژوهش حاضر"بررسی ساختاری روایت های هفت گنبد نظامی براساس نظریه ی"گرماس" (1917-1992م. )"است. بررسی ساختاری این حکایات از طریق تعیین تقابل-های دوگانه و پی رفت ها یا زنجیره های اجرایی، میثاقی و انفصالی، شناخت بهتر ساختار حکایت های هفت پیکر و حکایات مشابه از طریق تعمیم نتایج این پژوهش و بررسی قابلیّت انطباق پذیری بر متون روایی منظوم در ادب کلاسیک ایران، از اهداف پژوهش حاضر محسوب می شود. هنر نظ...

چکیده: داستان مهر و ماه یکی از قصّه­های ادبیّات عامیانۀ فارسی است که به دو صورت نظم و نثر باقی مانده­است. جمالی دهلوی و حسینی شیرازی دو روایت منظوم در قالب مثنوی از آن ارائه داده­اند و روایت منثور آن را مؤلّفی نامعلوم در سدۀ نهم نوشته ­است. به جهت حضور شخصیّت­های جادویی و پریان در این اثر، می‌توان آن را در زمرۀ قصّه­های پریان طبقه­بندی کرد. مسئلۀ اصلی در این مقاله، مقایسۀ تطبیقی ریخت­شناسی پراپ با ...

عطار نیشابوری یکی از چهره های شاخص در ادبیات عرفانی است که از روایت برای طرح آموزه های عرفانی بهره برده است و منظومه های عرفانی او و سبک حکایت پردازی اش در شاعران بعد از او تأثیر گذار بوده است. در این رساله حکایت های مصیبت نامه ی عطار از منظر کنش ها و نشانه ها بررسی ساختاری شده است. روش بررسی حکایت ها به شیوه ی تحلیلی توصیفی است. سه فصل نخست به کلیات، پیشینه ی پژوهش و روش تحقیق اختصاص دارد و...