نیمه دوّم قرن دهم هجری، در شبه قارّه­ی هند، مقارن است با دوران حکومت اکبرشاه گورکانی که به اذعان قریب به اتّفاقِ محققّان، دوران اوجِ رواج زبان و ادب فارسی در آن سرزمین بوده است. محققان عوامل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بسیاری را در این اوج‌گیری موثر دانسته‌اند. مقاله حاضر با هدف بررسی هر چه دقیق‌تر سرگذشت زبان و ادب فارسی در شبه قاره هند، با روش توصیفی‌تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه‌ای، به بررسی رویکرد ...

هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان مقبولیت و شفافیت برخی از واژه های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی در قیاس با معادل های خارجی آنها می باشد. همچنین در این پژوهش به بررسی رابطه بین متغیرهای سطح تحصیلات و رشته تحصیلی دانشجویان و تاثیر آن در میزان شفافیت و مقبولیت نو واژگان پرداخته شده است. بدین منظور، سه فرضیه به صورت زیر عنوان شد: 1 .با توجه به متغیر رشته تحصیلی، میزان مقبولیت و شفافیت واژگان مصوب ف...

تأمل و تفکر در تاریخ بارور و نگارین زبان و ادب فارسی نشانه‌هایی از نفوذ ادب اقوام و ملتهای مختلف را در زمانهای متفاوت بر ما آشکار می‌سازد. کلیله و دمنه که از شاهکارهای ادب تمثیلی فارسی است، نسب نامه‌ای هندی دارد و رهاورد هند است. با پذیرش آیین باشکوه اسلام در ایران، زبان و ادب تازی با قوتی وصف‌ناشدنی در هاله‌ای از تقدس به عرصة ادب فارسی راه یافت و با آن عجین شد؛ تا جایی که تفکیک معانی و مضامین ...

طبیعت از دیر باز الهام بخش شاعران بوده و توانسته است جایگاه ویژه ای را در سروده های شاعرانة به خود اختصاص دهد، به طوری که کمتر دیوان شعری را می توان یافت که قسمتی از آن با طبیعت مرتبط نبوده باشد. ‏از سوی دیگر، در ادب فارسی و ادب عربی، با توجه به مشترکات فرهنگی، مذهبی، اجتماعی و داشتن مرز جغرافیای طولانی با یکدیگر، مضامین مشترک فراوانی را می توان یافت که تحت تاثیر یکدیگر به آن پرداخته اند، و در ...

پژوهش حاضر به بررسیِ تأثیر قدرت و جنسیت در اتخاذ رویکردهای مؤدبانه یا بی ادبانه از سوی شخصیت های قدرتمند و ضعیف، و نیز مردان و زنان، در ده رُمانِ برگزیدۀ نوجوانان فارسی زبان، بر اساس نظریۀ ادب براون و لوینسون، و نظریۀ بی ادبیِ کالپپر می پردازد. رمان های نوجوانانِ فارسی زبانِ منتشرشده در فاصلۀ سال های 1391- 1381، جامعۀ پژوهش را تشکیل می دهد و آثار مورد بررسی بر پایۀ معیارهای تألیفی بودنِ اثر، گفت وگومح...

چکیدهدر پژوهش حاضر به بررسی مهم‌ترین ریشه‌های لاتین در اصطلاحات پزشکی و معادل‌های برگزیده‌شده برای این ریشه‌ها در زبان فارسی پرداخته شده است. این پژوهش با توجه به اهمیت معادل‌گزینی برای اصطلاحات بیگانه در زبان فارسی، به‌ویژه اصطلاحات علمی و با توجه به فعالیت‌های علمیِ مستمر فرهنگستان زبان و ادب فارسی در این راستا، صورت گرفته است. از نتایج به‌دست‌آمده در این پژوهش، این‌گونه برمی‌آید که معادل‌گزین...

از ادب فارسی و ارزش ها و زیبایی های آن خودی و بیگانه بسیار سخن گفته اند‘ این مقاله در مقام اثبات این نکته است که این کاخ پر عظمت و باشکوه بنیان ها ی سخت استواری نیز دارد. خشت های زیربنائی این کاخ بلند عبارت از تاریخ بیهقی ‘ سفرنامه ناصر خسرو در نثر و حماسه باشکوه حکیم توس در نظم و بدیهی است که ابیاتی که چنین بنیان هایی دارد‘ بینایی سخت استوار دارد. ما در این مقاله با روش خاص خود این نکته را ب...

حماسه‌های دینی از انواع حماسه‌های تاریخی‌اند که دربارۀ بزرگان یا آیین‌های مذهبی سروده‌ شده‌اند. این نوع حماسه در ادب فارسی، از دیرباز تا کنون مصادیق فراوانی داشته است، اما چگونگی شکل‌گیری این حماسه‌ها، ویژگی‌ها و جایگاه آن‌ها در گسترۀ زبان و ادب فارسی، موضوعی است که به صورت جامع بدان پرداخته نشده است. در این مقاله، با مروری بر حماسه و انواع آن، چگونگی شکل‌گیری، ویژگی‌ها و جایگاه این نوع حماسه‌ه...

مهجورشدگی یکی از مباحث مربوط به بسامد واژگان است. بحث پیرامون بسامد یک واژه یعنی بحث پیرامون یک طیف، طیفی که یک سوی آن بسامد صفر و سوی دیگر آن بسامد بی­نهایت است. مقالۀ حاضر به بررسی مهجورشدگیِ واژگان قرضیِ زبان عربی در مطبوعات زبان فارسی می­پردازد. برای این منظور روزنـامۀ اطلاعاتِ سال­های 1310 و 1311 هجری­شمسی انتخاب شده و برخی از واژگان زبان عربی که به زبان فارسی راه یافته و کاربرد وسیعی در مطبو...