یکی از جلوه های بدیع و شگفت انگیر نهج البلاغه خروج الفاظ از دایره تنگ معانی و تجلی واژگان و جملات بسان نمادهایی دقیق و عمیق، تصاویری زنده و تابلوهایی گویا و جذاب است؛ تا بدانجا که می توان نهج البلاغه را رستاخیز سخن نامید؛ رستاخیزی که پس از آیات روشنگر قرآن کریم و سخنان شیوای پیامبر اکرم(ص) همانندی ندارد. این نوشتار با تبیین موضوع «نماد» و جایگاه آن در زبان، از تفاوت نماد با استعاره و تمثیل سخن ...

عقلا در مفاهمه خود، شرایط و فضای زمانی و مکانی را در نظر می­گیرند، لذا درک کامل این مفاهمات، فارغ از این مسأله، امری مشکل و در برخی موارد غیرممکن است. دریافت مفاهیم نهج البلاغه نیز بدون توجه به فضا و موقعیت های صدور کلام امیرالمؤمنین (ع)، دریافتی ناقص خواهد بود. دانستن فضای صدور کلام امام علی (ع) سبب درک مفهوم و مصداق کلمات به کاررفته در سخنان آن حضرت، برطرف شدن ابهام و یافتن پاسخ برخی شبهات وا...

قدرت، یکی از مؤلفه هایی است که مولای متقیان با ابزار انگاشتن آن، به اخلاقی کردن سیاست دست زد. بنابراین محقق به بررسی منابع قدرت سیاسی و ابزار کنترل آن در نهج البلاغه به روش کتابخانه­ای می پردازد. تعالیم اخلاقی در اسلام از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اسلام دینی اجتماعی است و مسائل اخلاقی آن صرفاً شخصی نبوده و در حوزه مدیریت و سیاست هم تربیت انسان را بر عهده دارد. در این میان کارگزاران حکومت در سل...

هدف مقاله حاضر، واکاوی اندیشه های اجتماعی و سیاسی حضرت علی†، به ویژه درباره عدالت است. این مقاله سعی دارد مفهوم عدالت و ابعاد آن را از دیدگاه ایشان بررسی کند. در این مطالعه، با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی از متن کتاب نهج البلاغه، به مثابه متن اصلی، مقوله های مرتبط با عدالت استخراج گردید. یافته های تحلیل محتوا نشان می دهد مفهوم عدالت ، کلیدی ترین و باارزش ترین مفهوم در نظام فکری، و مبنایی ت...

یکی از آثار ارزشمند در زمینه علم وادب، ترجمه شرح نهج البلاغه اثر شیخ عزّالدین بن جعفر بن شمس الدین آملی فقیه و محقّق شیعی قرن دهم هجری است. در این مقاله اهمیت این اثر ارزشمند از منظر گوناگون بررسی می‌شود. این کتاب ترجمه‌ای است از شرح نهج البلاغه ابن میثم بحرانی، البته نه فقط ترجمه تحت اللفظی که به شیوه مترجمان خوش ذوق و با قریحه گاهی موارد با تلخیص مطالب شرح و گاه با افزودنی‌هایی بر آن همراه است....

نهج البلاغه و معارف بلند آن ساحتی اخلاقی و تربیتی دارد و تمام گفتار امام علی ع در صحنه های مختلف بر محوریت اخلاق و تعقل استوار است. امام ع، در تمام عرصه های زندگی همواره به انجام تکلیف و اجرای حق و عدالت، توجه داشتند و هیچگاه برای رسیدن به اهداف متعالی از ابزار و روش های غیر دینی و غیر اخلاقی استفاده نکردند. مکتب وظیفه گرای اخلاقی، از جمله نظریات اخلاق هنجاری است که به ویژگی های خاصی از خود عمل...

مفهوم «رابطه» یک­صد و پنجاه سال پیش هرگز به معنای امروزی به­کار نمی­رفت. با این وجود، مفاهیم جانشین آن از قبیل «انس» در نهج ­البلاغه به­کرّات آمده است که هریک از آنها بیان­کننده اصناف و مراتب رابطه اعم از رابطه انسان و خدا و سایر رابطه­هایند. در زمینه روابط انسان، در مجموع با چهار رابطه مواجهیم: رابطه انسان با خدا، خودش، انسان­های دیگر و طبیعت. هریک از این روابط هم در پنج ساحت وجودی انسان تحقق م...

مطالب کتاب در دو بخش کلیات و ابعاد امنیت سازمان دهی شد. مباحث بخش اول در سه فصل ارزش امنیت در اسلام، جایگاه امنیت در اندیشه سیاسی امام علی 7 و مفهوم امنیت ترتیب یافت و بحث های بخش دوم در شش فصل امنیت فردی، سیاسی، اقتصادی، قضایی، مرزی و صلح و امنیت جهانی مورد توجه مؤلف قرار گرفت. از مفروضات کتاب این است که نهج البلاغه پس از قرآن کریم از مهم ترین منابع اسلامی به شمار می رود و در بردارنده اندیشه ...

در این مقاله، حدوث عالم در حکمت صدرا با مطالب نهج البلاغه مقایسه شده است. به این منظور، کتب فلسفی و تفسیری صدرا مطالعه و آرای او درباره‌ی حدوث عالم جمع‌آوری شده است. هم‌جنین مطالب نهج البلاغه در رابطه با حدوث عالم مورد بررسی قرار گرفته است. سپس با مقایسه آرای صدرا در مورد حدوث عالم با مطالب نهج‌البلاغه، این نتیجه به دست آمده که آرای بیان‌شده با مطالب نهج‌البلاغه از جهات زیادی هم‌خوانی دارد: در ...

این پژوهش با روش تحلیل محتوایی و با نظام مقوله بندی قیاسی به تحلیل و بررسی حقیقت مرگ در قرآن و علل ترس از آن در کلام امام علی(ع) در نهج البلاغه می‌پردازد. قرآن یاد مرگ را یکی از ویژگی‌های پیامبران می‌داند که فرار از آن امکان ندارد. حقایقی همچون انکارناپذیری مرگ و عدم رهایی از آن، پایان یافتن کار جسم، حتمی بودن آن و...؛ و دلایلی همچون دنیاپرستی و دنیازدگی، گنهکار بودن، انکار معاد و آماده نبودن ب...