شفیعی کدکنی یکی از نمایندگان شعر اجتماعی و سیاسی معاصر است و در این پژوهش، با تکیه بر نظریه ایدئولوژی آلتوسر به بررسی لایه‌ اجتماعی-سیاسی شعر او در دهه 50 پرداخته شده است. آلتوسر ادبیات و هنر را بخشی از دستگاه‌ ایدئولوژیک دولت می‌داند که به‎طورکلی، در خدمت پیشبرد اهداف دولت قرار دارد ولی در شرایط خاص ممکن است در خدمت ایدئولوژی‌های برآمده از خاستگاه‌های متفاوت نیز قرار گیرد. در این پژوهش، با است...

چکیده در این تحقیق کوشیده شده تا با تحلیل موضوعات اشعار پیش از انقلاب اسلامی شفیعی کدکنی و همچنین اشعار امین پور شاعر بعد انقلاب اسلامی ، نقش این شاعران آزادی خواه را در آگاهی بخشی به جامعه ی عصر خود روشن تر کنیم و هم جلوه هایی از تعهد و رسالت اجتماعی آنان را باز نماییم. هدف این تحقیق، استخراج و تحلیل درون مایه است؛ درون مایه تلاشی است وسیع تر و جزیی تر، موشکافانه تر و تقریباً دیریاب تر. ای...

نماد در اصطلاح ادبی یک پدیده‌ی زبانی است که بر معنایی مشخّص دلالت نمی‌کند بلکه زمینه‌ی خلق مفهومی را در ذهن خواننده ایجاد می‎کند. نمادپردازی هر چند در ادبیات کلاسیک فارسی بویژه ادب عرفانی رایج بوده است امّا شاعران نوپرداز معاصر توجّه بیشتر و جدّی‌تری به آن داشته‌اند به‌گونه‌ای که جریان سمبولیسم غنی‌ترین شاخه‌ی شعر معاصر شناخته می‌شود. علّت این امر یکی اوضاع سیاسی اجتماعی جامعه است و دیگر خاصیت چند م...

«معراج نامه» شفیعی کدکنی از اشعار سمبولیسم اجتماعی و از نمونه­های رؤیابینی در ادبیات فارسی است. این ­شعر نُه قسمتی شامل رمز و سمبل­های خاصی است که شاعر با تکیه بر آنها، به راهنمایی «دل» در دوزخ، بهشت و زمین که تأویلی از اندیشه خود اوست؛ زده است. شعر دارای شش وادی است. وادی اول، مرحله رهایش راوی و یافتن الهام، وادی دوم دسترسی به نیروی عقلانی و فکری و سیر بسیار فراتر از حدّ انسانی، وادی سوم با تمثی...

شعر «هزاره دوم آهوی کوهی» یکی از اشعار محمد­رضا شفیعی­کدکنی است که شاعر سعی کرده است در آن، با استفاده از زبان ادبی فاخر، تناسب محکمی میان صورت و محتوا ایجاد کند. اصولا شعر، یک نیاز درونی است که در زبان شکل می­گیرد و به فعلیت می­رسد. زبانی که از امکانات و عناصر خاصی بهره برده و به درجه هنری رسیده است. در سایه کاربست همین عناصر و امکانات است که ساختار شعر، شکل می­گیرد. بررسی ساختاری یک اثر ادبی ...

در دهه های اخیر، بررسی رابطه ی ما بین ذهن، تفکر و زبان از اهمیتی بیش از گذشته برخوردار گشته و پژوهشگران در سرتاسر جهان به این حوزه علاقه ی فراوانی نشان داده اند. روان شناسی زبان یکی از گرایش های رشته ی زبان شناسی است که به بررسی چگونگی این رابطه می پردازد. غالب پژوهش هایی که تا به امروز در این خصوص انجام گرفته، حول فراگیری زبان توسط کودکان و بررسی عملکرد ذهن در این رابطه بوده، اما مدتی است این ...

محمدرضا شفیعی کدکنی و عبدالوهاب البیاتی دوتن از شاعران پرآوازه ی ادبیات معاصر فارسی و عربی و از پرچمداران مکتب ادبی رمانتیسم هستند. این دوشاعرکه موقعیت سیاسی و اجتماعی جامعه ی وقت خود را به خوبی درک کرده و شرایط تقریباً یکسانی را پشت سرگذاشته اند، مضامین مشترکی را در سروده های خویش رقم زده، به یادآوری خاطرات گذشته ی خویش پرداخته و فضایی سرشار از دلتنگی و اندوه موسوم به نوستالژی را به تصویر کشیده...

از مکاتب فلسفی که امروزه در عالم هنر و ادبیات نقش به سزایی ایفا کرده اگزیستانسیالیسم است، گرچه بخشی از آن را تحت عنوان «فلسفه ی وجود» در فرهنگ اسلامی نیز می توان مشاهده کرد. از آن جا که شاعران و نویسندگان معاصر ناگزیر از آشنایی با مکاتب ادبی، فکری و هنری هستند، سهم اندیشه ی وجودی و مؤلفه های شاخص آن را در ادبیات معاصر جهان نمی توان نادیده گرفت. شفیعی کدکنی و أدونیس ضمن آگاهی از ادبیات غرب و توج...