سیف‌الدین اسفرنگی ـ شاعر پارسی‌گوی کم‌شناخته ـ به اقرب احتمالات در سده ششم هجری دیده بر جهان گشود. زادگاه او به گواهی نامش و اتفاقِ تذکره‌نویسان اسفرنگ یا اسفره از توابع سمرقند است و از این نگاه دیوان او در بررسی زبان حوزه فرارود (= ماوراءالنهر) پایگاه و جایگاهی ویژه دارد. سیف در صناعت شاعری به بسیاری از پیشینیان و هم‌روزگارانِ خود چشم داشته و قصاید آنان را نمونه قرار داده و استقبال کرده است؛ از ...

بارزترین درون‏مایه نثر جمال‏زاده در داستان‏هایش، توجّه ویژه به انتقاد اجتماعی است. زبان داستان‏های طنز او بسیار ساده و روان است. جمال‏زاده گاهی عنصر طنز را در کلّ داستان و گاهی رگه‏هایی از آن را در اجزای داستان به‏کار می‏برد. او برای رسیدن به این هدف، از اغراق، تضاد، القاب غیر متعارف، طعن، کنایه، تشبیه و توصیف استفاده می‏کند. او به موضوع و مضمون داستان، بیش از سبک و ساختار آن توجّه داشته‏است و به ...

محققان تاریخ هنر و فلسفۀ هنر در مواجهه با هنر پیشامدرن ایران با یک پرسش اساسی روبه رویند: آیا می توان از جمال شناسی ای در فرهنگ ایران پیشامدرن سخن گفت و بدان پی برد؟ یکی از راه های فهم جمال شناسی مسلط در هر دوره بررسی مفاهیم اصلی هنر در منابع متنی در آن دوره است. نقش از مهم ترین مفاهیم هنر در فرهنگ پیشامدرن ایران است و همۀ هنرها با «نقش» سروکار دارند. مثنوی از منابع مهم متنی در فرهنگ ایرانی است...

هدف: هدف این پژوهش، بررسی انواع آسیب های وارد شده به تابلوهای کاخ گلستان و صاحبقرانیه و فرح آباد، مواد مورد استفاده جهت بر طرف نمودن آسیب تابلوها و تعمیرات آن ها، تنوع موضوعی، و بررسی نکات تخصصی حوزۀ حفاظت و نگهداری در آن دوره، بر اساس اسناد موجود است. روش/ رویکرد پژوهش: برای انجام این پژوهش و رسیدن به اهداف آن، از روش پژوهش کتابخانه ای و بررسی اسناد مورد نظر استفاده شده است. نتیجه گیری: داشتن ...

شعر در جوهر جاری و جهانی‌اش حاصل بی‌‌خویشی و برخاسته از ناخودآگاه شاعران دانسته شده است. این مسئله را نظامی نیز در ضمن ابیاتش به تصریح و تلویح بیان کرده است. هدف مقالۀ حاضر‏، بررسی موضوع جوهرۀ الهامی بودن یا صناعی بودن شعر از دیدگاه نظامی است. به اعتقاد وی، فرایند آفرینش هنری ـ و از جمله شعر ـ در بین این دو حالت قرار دارد. او بر آن است که شعرِ الهامی خالص و یا صناعیِ خالص وجود ندارد. ترتیب قرار گ...

اصطلاح «نظم» در ادبیات پارسی دری، ناظر بر دو معنی است: یکی وزن عروضی و دیگری نظم نحوی. این جُستار، مفهوم نظم را یک کیفیت زیباشناختی در نحو سخن می‌داند و آن را از اصطلاح نظم به‌معنی وزن عروضی جدا می‌کند. نخست، نظریۀ نظم و تبار آن را معرفی می‌کند؛ سپس با تبیین دو مفهوم نظم پایه (ساخت نحوی دستورمند) و نظم هنری (ساخت نحوی دستورگریز) می‌کوشد تا نقش دستورگریزی نحوی را در فرایندِ هنری شدنِ سخن و شکل‌...

امروزه، به تربیت در هر ساحتی از علم و فن به طریقی نگریسته و بر مبنای هر نگاه، روشهایی برای آموزش انسانها در آن ساحت پی گرفته می‌شود. معماری نیز از این قاعده مستثنا نیست؛ بحثها و نظرهای متنوع و گاه مختلفی در تربیت معماران مطرح است. در این میانه، دغدغۀ هویت و فرهنگ در معماری ایرانی نیز پررنگ شده است و آنانی که معماری را فرع بر فرهنگ می‌دانند، معتقدند که برای رسیدن به معماری مطلوب باید فرهنگ را به...

جمال الدین از بزرگان شعرای عراق و سخن سرایان نامور قرن ششم است و اشعارش حاوی عمده ی فنون نظم از غزل و مدح و حکمت و رعظ می باشد و غالباً لطیف و دلکش است و گاهی نیز مضامین دلپسند دارد و با آنکه نتایج طبعش آب روان را ماند و آثار تکلف در آنها کمتر محسوس است از تأثیر قواعد بلاغت و صناعت سازی فکر هم عاطل نیست و ب آن همه دقایق به سهولت عبارت و سادگی ترکیب ممتاز است. او در فن قصیده سبک خاص ندارد و بیشتر...

در داستان نویسی مدرن بسیاری از شیوه های سنتی روایت از میان رفته و معمولاً صناعت داستان بیشتر از محتوای آن در کانون توجه قرار گرفته است. رمان کوتاه شازده احتجاب اثر هوشنگ گلشیری یکی از نخستین داستان های ایرانی است که در آن به «فرم» داستان و شیوه های روایت بیش از هر چیز دیگر تکیه شده است. از نکته های مهم این رمان، چرخش های به جا و به موقع زاویة دید است. بررسی و تحلیل زاویۀ دید و شیوه های روایی با ...