مقالۀ حاضر به بررسی جامعه شناختی اهتمام روشنفکران در ساخت نخستین دولت مدرن در ایران پرداخته است. به گونه ای که امکان تحلیل تاریخی مقولۀ روشنفکری را در دوران مشروطه از سال 1285 تا 1305 به دست می دهد. ارتباط گفتمان های سیاسی روشنفکران با مناسبات قدرت به شیوه ای فوکویی تحت تحلیل تبار تاریخی قرار گرفته است. نتیجۀ بررسی ها در این مقاله نشان می دهد که معرفت های متفاوت شکل گرفته در هر گفتمان و کردارها...

تاریخ نگاران از قرن 19م به عنوان قرن تاریخ یاد می کنند که تحت تأثیر تفکرات هگل، تاریخ از جایگاهی رفیع برخوردار گردید. در همین قرن بود که عده ای با تفکرات پوزیتیویستی با مطرح کردن تاریخ نگاری علمی، در پی تبدیل تاریخ به علمی یقینی بودند که همانند علوم طبیعی فارغ از ذهنیات فرد پژوهشگر باشد. فریدریش نیچه فیلسوف آلمانی به عنوان منتقد سرسخت فلسفه و متافیزیک سنتی، به مخالفت با این نگرش ها به تاریخ پرد...

معرفت شناسی فمینیستی یک حوزهی تخصصی با برنامههای پژوهشی گسترده و جهت گیریهایروش شناختی است. آلکوف در زمینهی فلسفه قارهای، معرفت شناسی، نظریهی فمینیستی و نظریهینژادی فعالیت می کند. ویژگی آثار آلکوف دل مشغولی به رابطهی معرفت با زمینهی تاریخی -اجتماعی و سوبژکتیویته است. وی در کتاب شناخت واقعی ( 1996 ) و اغلب مقال ههای خود از آنجاکه مفهوم صدق را به صورتی تفکیک ناپذیر وابسته به زمینه و ارجاع پذیر می...

هدف از این پژوهش، تحلیل نظریه آر.جی. کالینگوود درباره تاریخ برای نشان دادن ابهام‌هایی اساسی در آن است. ابهام‌هایی که به باور نگارنده، دال بر وجود تعارضی ناگزیر میان دو اصل بنیادین معرفت‌شناسی کالینگوود است؛ یعنی قول به تاریخیت ذهن و حیات آدمی و باور به امکان بازآفرینی دقیق گذشته از طریق عنصر پیشینی تخیل تاریخی. با وجود این، با علم به تفسیری بودن نتایج خویش، راه را برای تأملات بیشتر باز خواهیم د...

هدف این نوشتار بررسی چالش های مقابل «استقلال» به عنوان هدف آموزشی است. پیگیری این مفهوم در دوران مدرن، ما را از بیکن به دکارت و کانت رهنمون می کند. کانت با جستجوی بسیار دقیق در تحلیل خطاهای تفکر البته، در ماهیت طبیعی اندیشه، فصلی ممتاز از معرفت شناسی را گشود. پیرس، مبدع دیدگاه پراگماتیستی ادعا کرد که اندیشه به لحاظ ماهیت دیالوگ گونه خود بسیار به زمینه، زبان و قرار دادهای اجتماعی وابسته است و ای...

معرفت شناسی فمینیستی یک حوزهی تخصصی با برنامههای پژوهشی گسترده و جهت گیریهایروش شناختی است. آلکوف در زمینهی فلسفه قارهای، معرفت شناسی، نظریهی فمینیستی و نظریهینژادی فعالیت می کند. ویژگی آثار آلکوف دل مشغولی به رابطهی معرفت با زمینهی تاریخی -اجتماعی و سوبژکتیویته است. وی در کتاب شناخت واقعی ( 1996 ) و اغلب مقال ههای خود از آنجاکه مفهوم صدق را به صورتی تفکیک ناپذیر وابسته به زمینه و ارجاع پذیر می...

جامعه‌شناسی معرفت دینی فقیهان عصر مشروطه[1] مطالعه موردی بررسی دیدگاه‌های میرزا حسین غروی‌نائینی مهدی فردوسی مشهدی* چکیده میرزای نائینی پس از ورود اندیشه «پارلمانتیسم» به ایران (1324 ه)، با استناد به متن مقدس اسلام (قرآن و احادیث پیشوایان دینی) به توجیه آن پرداخت، اما شیخ فضل‌الله نوری با استناد به متن مقدس، این پدیده نوآمد را نفی و پیروانش را تکفیر کرد. چراییِ تفاوت فتوای این دو فقیه مسلمان درب...

در این پؤوهش به تحلیل مقوله معرفت دینی و نحوه تحقیق ان در ادوار مختلف تاریخی می پردازیم و می کوشیم نادرستی برخی نظریات مطرح شده در این باره را آشکار سازیم. در این مقاله به تکامل عصری معرفت دینی در سایه استنطاق و دلالت یابی مبنایی و روشمند متن تأکید می شود. از منظر این پژوهش تکامل معرفت دینی ناشی از سؤالات و شبهات نوپدید در هر عصر است که با توجه به نیاز ها و مقتضیات زمان بروز می کند. این سؤالات ...

چکیده امروزه نظریه پردازی و تولید علمِ اصیل به عنوان یکی از اولویت های راهبردی کشور، در مرکز توجهات پژوهشگران و سیاست گذاران قرار گرفته است. تلاش برای دست یابی به یک جامعه ی علمی مولد و خلاق نیازمند شناخت دقیق و تفصیلی عوامل مؤثر بر فرایند تولید علم است. در میان این مجموعه از عوامل، متغیرهای روان شناختی جایگاه ویژه ای دارند. روان شناسی علم قلمرویی نوظهور از خانواده ی علم پژوهی است که ابزارهای ت...