اثر حاضر بر آن است که مراتب تجلّی روح در تاریخ، بسط آگاهی و تحقق آزادی را در نظام فلسفی هگل، به منزلة جامع‌ترین نظام فلسفی، تبیین و تصویر نماید. امّا ارائة این تبیین و ترسیم آن تصویر، چنانچه بخواهد مقرون به صحت و بازنمای دقت نظام هگلی باشد، ناگزیر است که دایرة‌المعارف علوم فلسفی هگل را مواقف این تجلّی و مدارج آن ترقی در نظر گیرد و بدان طریق، سیر تکاملی روح را در گام‌های بلند این کتاب به نظاره بنشی...

این مقاله در پی یافتن وجوه تمایز قضایای ترکیبی ماتقدم (که مقولات فاهمه در حکم بدان ها ضروری هستند) از صرف تداعی صور نفسانی است. با تحلیل منطقی قضایای حاوی مقولات کانت، نشان می دهیم که مقولات وجهه نظر کیفیت و کمیت (به استثنای مقوله تمامیت) مفهومی ذهنی که به تجربه در نمی آید، در بر ندارند و تنها معرف ساختارهای منطقی هستند - که تجربه گرایان نیز بر آن اذعان دارند - نه شروط ضروری حکم. مقولات وجهه نظ...

هدف ازتحقیق حاضر ارزیابی نظریه‏ی خودآیینی هنر است. در این تحقیق از روش اسنادی یا کتابخانه‏ای برای جمع‏آوری اطلاعات استفاده شده است. با توجه به بعد نظری و کیفی پژوهش حاضر، جامعه آماری و روش نمونه گیری براساس روش کمی نبوده بلکه گزیده‏ای از دیدگاههای ارائه شده در باب هنر در خلال دو قرن ماقبل است. در این پژوهش ابتدا تعریف مفهومی هنر و نظریه‏های مربوط به زیبایی ارائه شده است سپس به بررسی منشأ هنر و ...

اکتساب زبان دوّم به معنای فراگیری زبان در جامعه­ای است که متکلمان بومی آن زبان در آن زندگی می­کنند. این مقاله ده کودک فارسی زبان که زبان انگلیسی را در محیطی نسبتاً طبیعی و متناسب با شرایط فراگیری زبان دوّم[1] فرا می­گرفتند، مورد بررسی قرار داد. هدف تحقیق بررسی حضور یا عدم حضور مقولات واژگانی - دستوری و میزان تداخل زبان اوّل در مراحل آغازین فراگیری زبان خارجه بود. همچنین دو نظریه عمده پیرامون فراگیر...

ادعای کوهن مبنی بر تغییر جهان به هنگام انقلاب های علمی، مسائل و ابهاماتی ایجاد می کند؛ مثلاً آیا تغییر در خود جهان رخ می دهد یا فقط در ذهن ما؟ آیا تغییر جهان با ثبات محرک های حسی سازگار است و آیا صرف تغییر ذهن (و نه خود جهان) با قیاس ناپذیری ادراکی قابل جمع است؟ کوهن با رویکردی کانتی ـ داروینی از شرایط پیشین دیدن جهان و تغییر جهان سخن می گوید. چنان که بحث خواهیم کرد این شرایط پیشینی همان ساختار ...

جلوه های تمدن غرب و مقولات مدرن از حدود دو قرن پیش در ایران آشکار شد و جامعه سنتی و یکدست ایرانیان را دچار تشتت و سردرگمی کرد. در این دو قرن ما شاهد ظن ها و رهیافت های مختلفی در ارتباط با تمدن غرب هستیم و هر یک از روشنفکران ایرانی، با توجه به آشنایی خود از اندیش? فیلسوفان غرب و رویکرد آنان به مدرنیته، از خود واکنش نشان دادند. از جمله متفکرانی که در زمین? غرب و مبانی فلسفه مدرن به تشریح دیدگاه ه...

دیدگاه حکیم سهروردی در باب مقولات حائز اهمیت است و یکی از نوآوری های او در مقام مخالفت با برخی نظرات فیلسوفان مشّائی، آراء خاص وی در مبحث مقولات می باشد. شیخ اشراق در آثاری که به سبک مشّائی نگاشته، مقولات عشر ارسطویی را در پنج مقوله منحصر نموده است، بدین ترتیب که ضمن پذیرش جوهر، کم و کیف؛ پنج مفهوم أین، متی، وضع، جده و اضافه را تحت مقولۀ «نسبت» و دو مفهوم أن یفعل و أن ینفعل را تحت مقولۀ «حرکت» می...

آن چه فلسفه دین هگل نامیده می شود حاصل نگاه فلسفی وی به دین است. در نظام فلسفی هگل، هنر، دین، و فلسفه در بخش روح مطلق قرار دارد. هنر نمود حسی، دین نمود تمثّلی، و فلسفه صورت عقلی (مفهوم) امر مطلق است. این سه مقوله در نسبتی دیالکتیکی با یک دیگر قرار دارند. دین آنتی تز (وضع مقابل) هنر، و فلسفه سنتز (وضع مجامع) هنر و دین است. مهم ترین تحولی که به وسیله هگل، درباره دین، در تاریخ تفکر پدید آمد پیدایش ...

به تعبیر «کارل پوپر» مسأله شناخت از زمان دکارت به این طرف، سمت و سویی «ذهنی» یافته و لذا مشاهده می شود که «واقع گرایی » در ژرفای باتلاق مقدمات ذهنی ـ روانی گرفتار شده و اشتباهی بزرگ در حوزه معرفت رخ نموده که نتیجه آن اتکای بیش از حد به مقوله ای ذهنی به عنوان «عقل متعارف » است. پوپر برآن بود که با رجوع به سنن مکتب ارسطویی می توان به نگرشی واقع بینانه دست یافت که تصویری «عینی » از «حقیقت » را به ...

ابزارهای متفاوت تحقیقی را نمی توان ابزارهایی خنثی تلقی کرد. هر تکنیک بر یک نظریه، یک انسان شناسی فلسفی و مفهومی از نظم اجتماعی استوار است. روشس تحقیقی انتخاب شده مشخص کننده ماهیت موضوع تحقیق انتخاب شده است. نظریه و روش جدایی ناپذیرند. رویکرد کیفی به تحقیقات اجتماعی محققی را ملزم به بررسی این مسئله می سازد که چگونه آنچه واقعیتی عینی و بیرونی در عالم به نظر میرسد، در حقیقت ساخته شده است و بر خلاف...