علوم قرآنی به مثابه ی دانش های مقدماتی قرآن محسوب شده که در خدمت فهم بهتر قرآن است. از دیرباز در خصوص مصادیق علوم قرآنی مباحث و نظریاتی توسط قرآن پژوهان مطرح شده است. ناسخ و منسوخ، محکم و متشابه، مطلق و مقید، حقیقت و مجاز، اسباب النزول، مکی و مدنی و ... از زمره این مصادیق اند که در خلال تفاسیر قرآن و یا به صورت تک نگاری، موضوع پژوهش مفسران و عالمان عرصه قرآن شناسی قرار گرفته است. از این میان، د...

فقیه، اصولی و مفسر گران‌قدر معاصر، آیت‌الله خویی، در کتاب البیان، نظریاتی جامع درباره‌ی نسخ ارائه کرده و با استفاده از شروطی برای نسخ اصطلاحی، جز در یک مورد، ادعای نسخ سایر آیات را قابل مناقشه برشمرده‌اند. با توجه به این که مفهوم نسخ در زمره ی جعل اصطلاح نبوده و دارای آثار شرعی است؛ توسعه یا تضییق مفهوم آن، تنها در پرتو مبانی و ادله ی معتبر، قابل انجام است. در این مقاله، شروط متعددی که ایشان بر...

نظریه نسخ از مهم‌ترین مسائل قرآنی است که دانشمندان علوم قرآن و تفسیر درباره وقوع یا عدم وقوع آن، دیدگاه‌های متفاوتی ارائه داده‌اند. غالب عالمان در اعتقاد به وجود نسخ همداستان و متفق بوده و اختلاف آن‌ها تنها در تعداد و چگونگی آیات منسوخ است. از سویی دیگر، برخی از دانشمندان به خصوص متاخّران، به مقولة «عدم نسخ آیات قرآن» گرایش نشان داده و بر این باورند که هیچ یک از آیات قرآن نسخ نشده اند. در این مق...

 جایگاه و نقش علوم قرآن در فرآیند استنباط و برداشت از آیات الأحکام مورد بررسى قرار گرفته است. نویسنده با بررسى سه محور از محورهاى علوم قرآنى یعنى نسخ، مکى و مدنى و تناسب به نقش و چگونگى تأثیر هر یک در فرآیند فهم آیات الأحکام پرداخته است. در محور نخست پس از تعریف نسخ به طرح این پرسش پرداخته است که آیا نسخ در آیات وجود دارد یا نه. در این زمینه با استناد به روایات دیدگاهى که نسخ را انکار مى‌کند به...

در پژوهش پیش ِرو، سعی شده است تا به جنبه های مختلف ورود و حضور وام واژه های غیر تخصصی فرانسوی در زبان فارسی پرداخته شود، که البته در اینبین، موضوع تغییرات معنایی که از بدو ورود وام واژه های فرانسوی به فارسی تا زمان حاضر، در آن ها حادث شده، به عنوان مقوله ی اصلیِ مورد بحث، درنظر گرفته شده است. اگرچه قدمت بسیاری از وام واژه های مورد تحلیل در این پژوهش به بیش از پنجاه سال می رسد، اما با فرض این که ر...

مطالعه، بررسی و نقد اندیشه های کلامی و قرآنی معتزله است.  بحث حدوث قرآن نخستین بار از سوی جعد بن درهم طرح شد. با پیدایش معتزله این بحث جان تازه ای گرفت و مأمون عباسی مدافع سرسخت آن گردید. مأمون بسیاری از علما را ناگزیر ساخت تا به پذیرش حدوث قرآن تن در دهند. معتزلیان از آن جهت که در بحث کلام الهی قایل به کلام لفظی بودند، حدوث قرآن را مطرح ساختند. مهم ترین دلیل معتزلیان به حدوث قرآن، آیات قرآن و ...

رساله حاضر شامل دو بخش است به شرخ زیر: بخش اول دربردارنده شرح حال مصنف کتاب و سبک سخن ترجمه کنندگان و اختصاصات نثر ترجمه تفسیر طبری است . بخش دوم شامل لغات و ترکیبات پارسی و برابرهای قرآنی آن و واژه های قصه ها و روایات است . در این بخش کوشیده ایم کلماتی را برگزینیم که استعمال آن به نحوی با کاربرد امروزینش متفاوت بوده است یا تغییر معنی داده یا به کلی منسوخ شده است .

در همه زبان‌ها متون بسیاری را می‌توان یافت که به دلایل مختلفی نویسنده آن‌ها ناشناخته مانده است. تحقیقات بسیاری در جهت رفع این مسئله صورت گرفته است؛ هم در قالب ادبی و بررسی کیفی و هم در قالب زبان‌شناختی و بررسی کمّی سبک‌ها. در این مقاله به نقد و بررسی یکی از شیوه‌های کمّی در تشخیص پدیدآورنده یک اثر می‌پردازیم. این شیوه که به کیوسام1 شهرت یافته، در تحلیل نثر انگلیسی به نتایج قابل تأملی دست یافته اس...

حقوق منع رقابت غیرمنصفانه، هر عملی را که برخلاف رویه معمول صنعت یا تجارت انجام گیرد، ممنوع می‌کند. قبل از پیدایش حقوق ویژه مالکیت فکری، از این حقوق عموماً تحت قواعد کلی مسؤولیت مدنی و رقابت غیرمنصفانه حمایت می‌شد. البته حقوق منع رقابت غیرمنصفانه وسیع‌تر از حمایت از علایم تجاری و حقوق مالکیت فکری می‌باشد. اما ایجاد یک نهاد ویژه حمایت از حقوق مالکیت فکری، باعث نشد که حمایت بر اساس حقوق منع رقابت غ...

یکی از ادوار پیش از تاریخ که در ساختار فرهنگی، دینی و معیشتی ساکنان فلات مرکزی تأثیر چشـمگیری داشت، عصـرآهن است. هرچند نسبت به ادوار قبل، محدوده زمانـی کوتاهتـری را در بـر می گرفت اما تحولات و رخدادهای این دوره آنقدر سریع پیش رفت که در ادوار بعد راه را برای تشکیل اولین امپراطوری در ایران فراهم ساخت. بسیاری از پژوهندگان که در این زمینه کار کرده اند، معتقدند که فرهنگ های عصرآهن به طور ناگهانی در ...