پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و طرح نظریه ژئوپلیتیک نظام نوین جهانی، اگر چه جهان منتهی به نظمی فراگیر نشد، اما تدوین استراتژی‌ها در جهان از فرایند جهانی شدن تاثیر به سزایی پذیرفت. در این راستا هر یک از حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اطلاعاتی و امنیتی به نحوی از این پدید...

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 ، تشیع به یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار دنیای ژئوپلیتیک تبدیل شد. با این دگرگونی کم نظیر در کانون جغرافیایی شیعه، تشیع در کشور بزرگی مثل ایران به قدرت سیاسی دست یافت. مسلّم است که سیاسی شدن شیعه در جهان، ماهیتی ژئوپلیتیک پیدا کرده است، چرا که از نقطه نظر ژئوپلیتیک، مسائل ایران و تشیع به گونه ای با هم پیوند خورده است که ایران نمی تواند نسبت به سرنوشت ش...

با تحول گفتمان ژئواستراتژیک به گفتمان ژئواکونومیک در دهه‌های اخیر و ایفای نقش برتر اقتصاد در عرصه جهانی، ژئوپلیتیک انرژی،خطوط انتقال انرژیو امنیت آن از جایگاه بالایی در مناسبات بین‌المللی برخوردار گردیده‌است. این مقاله تلاش می‌کند تا به این سؤال که «موقعیت ژئواکونومیک دریای خزر و خطوط لوله انتقال انرژی آن چه تأثیراتی بر منافع و امنیت جمهوری اسلامی ایران دارد؟» پاس...

منطقه ﻏﺮب آﺳﻴﺎ از ﻟﺤﺎظ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻣﺤﻞ ﺗﻼﻗﻲ ﺗﻤﺪن ویژگی‌ها و ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﻮده و از ویژگی‌های ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد ﺗﺎرﻳﺨﻲ، ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ دارای اﻫﻤﻴﺖ ﺳﻮق اﻟﺠﻴﺸﻲ است، ﺻﻠﺢ، اﻣﻨﻴﺖ و ﺛﺒﺎت آن ﭘﻴﺶ ﺷﺮط دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺻﻠﺢ، اﻣﻨﻴﺖ و ﺛﺒﺎت ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﺤﺴﻮب می‌شود. این منطقه در چند سال گذشته کانون اصلی بحران‌های جهانی و محل اصلی رقابت قدرت‌های منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای بوده است. غرب آسیا از مهم‌ترین ...

همانطور که می دانیم برسی و مطالعه روابط سیاسی کشورها در عرصه بین المللی به ویژه کشورهای همسایه از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. این قبیل مطالعات از منظرهای گوناگونی به جستجو در مسائل مربوط به تعاملات دولت ها با یکدیگر و عوامل تأثیرگذار بر روابط سیاسی میان آنها می پردازد از جمله این مطالعات پژوهش هایی در عرصه ژئوپلیتیکی می باشد که در زمینه شناسایی عوامل و متغیرهای سیاسی و جغرافیایی و دور نما...

ژئوپلیتیک جدید خاورمیانه و رقابت قدرت ها دکتر عنایت الله یزدانی تاریخ دریافت: 09/11/86 مرتضی شجاع تاریخ پذیرش: 25/02/87 چکیده بررسی طرح های راهبردی برای نظم جهانی حکایت از محوریت جایگاه خاورمیانه در تمامی این طرح ها دارد. تحلیل چرایی این موضوع به میزان زیادی با ژئوپلیتیک خاورمیانه مرتبط است که از دیرباز مد نظر محققان و دولتمران سیاسی بوده و امروزه ابعاد نوینی یافته است. در مق...

ژئوپلیتیک جدید خاورمیانه و رقابت قدرت ها دکتر عنایت الله یزدانی تاریخ دریافت: 09/11/86 مرتضی شجاع تاریخ پذیرش: 25/02/87 چکیده بررسی طرح های راهبردی برای نظم جهانی حکایت از محوریت جایگاه خاورمیانه در تمامی این طرح ها دارد. تحلیل چرایی این موضوع به میزان زیادی با ژئوپلیتیک خاورمیانه مرتبط است که از دیرباز مد نظر محققان و دولتمران سیاسی بوده و امروزه ابعاد نوینی یافته است. در مقاله حاضر نویسندگ...

حوزه خزر را نمی­توان به­طور کامل ساختار مجزایی پنداشت که بازیگران آن قادر به حل و فصل قطعی اختلافات درونی خود باشند زیرا به رغم تاریخ و فرهنگ مشترک بازیگران منطقه­ای و قرابت جغرافیایی آنها با یکدیگر هنوز نتوانسته­اند، ترتیبات امنیتی کارآمدی میان خود برقرار سازند. اگرچه در این سیستم تابعه، قدرت بزرگ(روسیه) تاثیرگذاری فراوانی دارد، اما معادلات ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک دریای خزر به­گونه­ای است که ب...

منطق رقابت‌های راهبردی پس از جنگ سرد جز در مناطق ویژه‌‌ای از جهان، دیگر از ماهیت نظامی پیروی نمی‌کند. رقابت‌های ژئوپلیتیک با افول جایگاه تقابلات نظامی، ماهیتی اقتصادی ـ تجاری به‌خود گرفته‌اند. اتحادیه اقتصادی اوراسیا با گذراندن چندساله فرایندی که در اروپا چندین دهه به طول انجامید، ابزاری اقتصادی در خدمت اهداف رقابت‌های ژئوپلیتیک مهیا کرده است. منطق تعارض بر فراز کنش‌های اقتصادی این اتحادیه سیطر...