فضاهای جمعی شهرهای ایران پس از اسلام، تحت تأثیر آموز هها و فرامین این دین مبین شکل گرفته است. کیفیت و کارکرد همراه با عوامل کالبدی به کار رفته در شهرها منجر به ایجاد فضاهای جمعی و افزایش حضور مردم در این فضاها گردیده است. در دوره قاجار با شروع حکومت ناصرالدین شاه و روابط اقتصادی و فرهنگی ایران با کشورهای اروپایی و تحولاتی چون سفر شاهان قاجار به اروپا، اعزام دانشجویان به خارج از کشور و تأسیس دار...

شکل گیری حکومت قاجار رویدادی مهم در تاریخ ایران است. این دوران با عصر استعمارگری کشورهای غربی در کشورهای جهان سوم همزمان شد و فرانسویان در این برهه زمانی همگام با دیگر رقبای غربی خود برای کسب امتیازات در ایران تلاش کردند که این مساله موازی با سیاست توسعه طلبی ناپلئون بود. در این مقطع، سیاست استعماری انگلیس و نیز دشمنی روس‏ها با ایران، سبب نزدیکی ایران و فرانسه شد تا همچون یک متحد جهت مقابله با ...

چکیده علیرضا خان عضدالملک از رجال متنفذ ایل قاجار بود که در زمان سلطنت ناصرالدین شاه به دربار راه یافت و به مناصب و مقامات متعددی از جمله ایل خانی ایل قاجار رسید. وی اگر چه در مقایسه با دیگر رجال درباری این دوره از دانش سیاسی لازم برخوردار نبود، اما به دلیل حضور در دربار و دارا بودن منصب ایلخانی قاجار، در جریان حوادث بسیار مهم این دوره از جمله نهضت تنباکو در دوره ناصرالدین شاه تا انقلاب مشروط...

چکیده با گذشت سه سال از اختراع عکاسی(1259ه.ق/1839م)در دوره ی محمد شاه قاجار، عکاسی وارد ایران شد و این هنر در دوره ناصرالدین شاه به دلیل علاقه ی او به عکاسی مورد توجه قرار گرفت. به همین دلیل عکاسان در دربار جایگاه ویژه ای یافتند و در پی علاقه ی ناصرالدین شاه به بناهای قاجاری و ابنیه ی تاریخی عکاسی معماری در دستور کار عکاسان دربار قرار گرفت. و این در حالی است که هم زمان در خاورمیانه عکاسان بزرگ...

تعزیه، یکی از اشکال مذهبی نمایش ایرانی است که بنابر نظر پژوهشگران این حوزه، در دودمان قاجار، خاصه عهد ناصری، به اوج شکوفایی خود رسیده است. به زعم بسیاری از آنها، علل مهم شکوفایی این گونه نمایشی در عهد قاجار، یکی تدوام قدرت مذهب تشیع از عهد صفوی به بعد و دیگر، ساخت و برپایی تکایای موقت و تکایای ثابتی چون تکیه دولت بوده است. در این میان برخی آرا، تأثیر شرایط اجتماعی- تاریخی ایران را بر این گونه ن...

دوره ناصرالدین شاه از منظر اندیشه و کنش سیاسی دربردارندة وضعیت گذار از سلطنت مطلقه به سبک جدید است. این دگرگونی در قالب ظهور سوژه­های جدید و طرح گزارة دولت مدرن و جدایی دولت از دربار هویدا شد. مسئله نوشتار حاضر در قالب پرسش­های زیرصورت‌بندی و طراحی می‌شود که گفتمان دولت مدرن در دوره ناصری چه بود؟ گزاره­های این گفتمان به کدام امر ارجاع می­دهد و چه سوژه­هایی به بیان گزاره­های آن پرداختند؟ استراتژ...

در قالب های مختلف هنر درباری ایران، نوعی تداوم در به کار بردن برخی مفاهیم و اصول از جمله رعایت تشریفات مشاهده می شود. این تداوم به گونه ای موجب تبدیل ترتیب ها و تشریفات به قواعد اساسی در فرهنگ سنت بصری مقامی ایرانی شده است. عکاسی در دورة قاجار که تعارفات و تشریفات جزء لاینفک زندگی مردم به شمار می رفت، وارد ایران (1842م/1258هـ.ق) شد. تقارن ورود عکاسی به ایران و حکومت ناصرالدین شاه که سخت شیفتة پ...

با قتل نادر شاه و تشکیل سلسله دُرانّی در افغانستان و تصرف نواحی شرقی ایران، از جمله سیستان به دست احمد خان ابدالی (دُرانّی) در سال 1160 هـ .ق موضوع حاکمیت ایران بر این ایالت از پیچیدگی خاصی برخوردار گردید، ضعف حکومت مرکزی ایران بعد از قتل نادر، موجب گسترش نظام شبه ملوک الطوایفی در ایران گردید، کشمکش های جانشینان نادر و خاندان زندیه به این روند کمک شایان توجهی نمود. این امر موجب گردید حاکمان سیستان ...

یکی از آرزوهای مشروطه­خواهان متجدد در اواخر دوران قاجار، تأسیس بانک ملی بود که از نشانه­های ترقی به شمار می­رفت، شاید این آرزو به خاطر نقش دو بانک استقراضی و شاهی در غارت منابع کشور بوده است و شاید هم به خاطر مدرنیزه­کردن کشور.  طرح تأسیس بانک ملی در اوایل تشکیل مجلس اولِ مشروطه ارائه شد. لیکن عدم همکاری درباریان و شاه و برخی از وزرا با پیشنهاد تاسیس بانک ملی و عدم همیاری در خرید سهام از سوی مت...

با قتل نادر شاه و تشکیل سلسلة دُرانّی در افغانستان و تصرف نواحی شرقی ایران، از جمله سیستان به دست احمد خان ابدالی (دُرانّی) در سال 1160 هـ .ق موضوع حاکمیت ایران بر این ایالت از پیچیدگی خاصی برخوردار گردید، ضعف حکومت مرکزی ایران بعد از قتل نادر، موجب گسترش نظام شبه ملوک الطوایفی در ایران گردید، کشمکش­های جانشینان نادر و خاندان زندیه به این روند کمک شایان توجهی نمود. این امر موجب گردید حاکمان سیستان ...