یکی از اصلی ترین نشانه ها در فهم متون عرفانی عنصر «نور» است. یافتن دلالت های معنایی و مناسبات درونی عنصر نور در متون عرفانی، درک ژرفای معانی آن ها را آسان می کند. نشانه ـ معناشناسی، به مثابة یکی از روش های نقد ادبی نُو، به ما اجازه می دهد تا به مطالعۀ این کارکردها در درون گفتمان بپردازیم. این مقاله در پی آن است تا با روش توصیفی ـ تحلیلی، کارکردهای نور را در بخشی از قصّۀ «آمدن جعفر به گرفتن قلعه ا...

چکیده نشانه شناسی علمی است که به بررسی نشانه های زبانی می پردازد، این نشانه ها در حقیقت ترکیبی از دو بخش صوت آوایی(دال) و معنا (مدلول) می باشد؛ سطح نخستین، جانب بیرونی زبان را شکل می دهد و سطح دیگر، القاگرِ معنا و اندیشه ای است که زبان در بر دارد. جستار حاضر می کوشد تا سرودۀ (کلمات سبارتاکوس الاخیرة) أمل دنقل شاعر معاصر مصر(1940- 1983) را بر اساس اصول نشانه شناسی در دو محور افقی و عمودی نقد و تح...

رساله ی پیش رو بررسی تطبیقی نظریه های ساختارگرایی و پساساختارگرایی در نقد عکس نام دارد. این رساله در دو راستای نقد نظری و عملی عکاسی نگاهی است از زاویه دید رویکردهای ساختارگرایی و پساساختارگرایی به دنیای عکاسی و مقایسه ی میان این دو. به شکل دقیق تر، این رساله تلاش دارد تا ابتدا در سطح نظری، از نگاه ساختارگرایانه، مولفه های ساختاری درونی رسانه ی عکاسی و طبیعت عکس به مثابه یک نشانه ی تصویری را م...

نوزده تن از فرماندهان لشکر که در جنگ هشت ساله ایران و عراق به شهادت رسیدند از خود وصیت نامه بر جای گذاشته اند. وصیت نامه ها گونه هایی مهم از اسناد و ادبیات به جای مانده از جنگ را شامل می شوند؛ و بررسی و تحلیل آنان به ویژه از نگاه نشانه شناسی می تواند رویکردی تازه به این مقوله باشد. نشانه شناسی معاصر به چگونگی آفرینش معنا و نه چیستی و معنای آفریده شده می پردازد. این دانش می تواند مبنایی برای فهم...

نقد کهن الگویی از شاخه های نقد ادبی است که متن را با توجه خاص بر کهن الگوها و اسطوره های تکرار شونده در روایت، نشانه ها، تصاویر و شخصیت ها تفسیر می کند. کهن الگوها تصاویر و نشانه های تکرار شونده ایی هستند که ناخودآگاه بشر را تشکیل می دهند. بنابراین پژوهشی دقیق درباره کهن الگوها در متون ادبی گوناگون ملل می تواند چراغی در راه شناسایی ماهیت واقعی انسان به عنوان یک شهروند جهانی باشد. آنیما در م...

در نقد ادبی امروز از سه دیدگاه نشانه شناسی، هنجارگریزی و تصویر خیال به بررسی این موضوع پرداخته‌اند که چگونه و چه عواملی زبان خودکار را به زبان شعر نزدیک و تبدیل می‌کند. نکته جالب توجّه این جاست که هر سه دیدگاه مذکور به یک نتیجه کلّی رسیده‌اند و آن این که زبان خودکار در حوزه شعر و ادب از کارکرد عادی و روزمرّه خود خارج می‌شود؛ امّا طرز تعبیر و پرداختن به جزئیّات و شرح این موضوع در این سه نظریّه در بعضی...

 نقش سیاق از زوایاى گوناگون در تفسیر با ذکر مثال مورد بررسى قرار گرفته است. سیاق، همان قرینه مقالیه یا مصداقى از آن یا نشانه درون متنى است که ترکیب صدر و ذیل کلام، شکل دهنده آن خواهد بود. نویسنده، نقش سیاق را، در تفسیر لغت، در توسعه و معناى کلمات، در تعیین معناى جمله، در ترکیب آیات، در ترتیب نزول آیات، در نقد اسباب نزول، در شناخت آیات مکى از مدنى، در نقد احادیث تفسیرى، در تعیین مرجع ضمیر، در فه...

متن دربردارنده واژگان یا نشانه های بصری است که ذهن خواننده را به رمزگشایی، ترکیب وساخت معانی هدایت می کند. یک «متن» معمولاً به گزارش یک پیام اشاره دارد و به طور فیزیکی مستقل از فرستنده و گیرنده اش است. آن می تواند به صورت یک کتاب، تصویر، برنامه تلویزیون، فیلم یا محصول (کالا) باشد. در واقع متضمن علائم، کیفیات، تصاویر، صداها و اشارات است و توسط قراردادهای ارتباطی طبقه ای خاص قابل تأویل می باشد. هد...

این پژوهش متضمن ورود به دو گستره است. نخست؛ نقد آنچه که در این نوشتار «افسانه- یا اسطوره اجتناب ناپذیری» خوانده می‌شود و دیگری نسبت یابی میان «ناخرسندیهای اعلام  شده» و «ناخرسندیهای اعلام ناشده» از فرایندهای نوسازی و ارتباط آن با «توسعه هراسی». گستره اول نقد رویکرد جامعه شناسانه به توسعه و نوسازی است. در این نقادی اصلی ترین پیش فرض جامعه‌شناسی توسعه یعنی- ساختارگرائی متکی بر اسطوره اجتناب ناپذی...

یکی از اصلی‌‌ترین نشانه‌‌ها در فهم متون عرفانی عنصر «نور» است. یافتن دلالت‌‌های معنایی و مناسبات درونی عنصر نور در متون عرفانی، درک ژرفای معانی آن‌‌ها را آسان می‌‌کند. نشانه ـ معناشناسی، به‌مثابة یکی از روش‌‌های نقد ادبی نُو، به ما اجازه می‌‌دهد تا به مطالعۀ این کارکردها در درون گفتمان بپردازیم. این مقاله در پی آن است تا با روش توصیفی ـ تحلیلی، کارکردهای نور را در بخشی از قصّۀ «آمدن جعفر به گرفتن...