مطالعات پسااستعماری یکی از شاخه های مهمّ نقد ادبی است که در پیوند با زمینه های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی آثار ادبی قرار دارد. این رویکرد انتقادی آن دسته از آثار ادبیّات را که به روایت از کشورهای استعمارگر، جوامع تحت سیطره و مسائل مختلف آنها چه در تقابل با یکدیگر و چه به صورت مجزّا پرداخته اند، در بر می گیرد و هدف عمدۀ آن، ارائۀ رهیافتی واسازانه در چگونگی بازنمایی خود و دیگری یا مرکز و حاشیه در تحلیل...

در این رساله این ایده مطرح می شود که امیر ارسلان نامدار، در واکنش به رابطه ی ایران و غرب/فرنگ در دوران قاجار پرداخته شده است و قابلیت خوانده شدن به روش پسااستعماری را دارد. برای شهودی کردن این ایده ابتدا به معرفی نظریه ی پسااستعماری پرداخته می شود. مرحله ی بعدی استقبال از این پرسش است که آیا ایران می تواند موضوع مطالعه ای پسااستعماری باشد؟ با پاسخ به این سوال، به بررسی چند خوانش پسااستعماری انج...

با درنظر گرفتن نظریه ادوارد سعید درباره نقد پسااستعماری دراثرارجمندش شرق شناسی که درآن به بررسی عناصر کلیدی همچون دوگانگی های خود/دیگری و غرب/شرق می پردازد، تحقیقحاضر بر آن است تا به تحلیل قسمت هایی از رمان آب با انواع توت ها از جرج لمینگ ومجموعه خاطرات بامزه در فارسی فیروزه دوما، بپردازد. تاثیر این عناصر کلیدی در شرق شناسی سعید را، که بازتابی از نحوه نگرش غرب و غربی هادر رابطه با شرق و هویت جد...

جنوب در طول دهۀ 1320 به بعد منطقه‌ای حادثه‌خیز و نا آرام بوده است. نویسندگان مکتب جنوب هم این حوادث و رخدادها را از سر گذرانده و در آثار خود انعکاس داده‌اند. پرداختن به مسائل و رخدادهای این منطقه از ویژگی های آثار این مکتب است. نویسندگان این مکتب تعهد خود را در برابر مردم با به تصویر کشیدن رنج ها و سختی های آنان نشان می‌دهند. احمد محمود نویسندۀ توانای جنوبی، پیامدهای استعمار را از نزدیک لمس کرد...

دو مفهوم «دیگری» و «دیگری‌سازی» از مفاهیم پربسامد در پژوهش‌های جدید در ادبیات پسا‌استعماری است. درونمایة اصلی رمانِ «همه چیز فرو‌می‌پاشد»، نوشتۀ چینوا آچبه، آسیب‌شناسیِ علل عدم موفقیتِ مقاومت فرهنگ بومی آفریقایی در برابر فرهنگ غربی است. هر چند بسیاری از منتقدین، در پرتو نظریة نقد پسا‌استعماری تلاش کرده‌اند جنبة ضد-استعماری رمان و نقش غربی‌ها را در اضمحلال جامعة بومیِ آفریقایی برجسته کنند اما مقالة ...

ادوارد مورگان فورستر رمان‌نویس سرشناس بریتانیایی، در اوایل قرن بیستم با نوشتن رمان «گذری به هند» به شهرت جهانی رسید. او اولین رمان‌نویس برجسته‌ای است که از استعمار انگلیس در هند انتقاد کرد و همین موضع ضداستعماری فورستر موجب شد تا «گذری به هند» از دیدگاه نقد پسااستعماری قابل‌تحلیل باشد. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی جایگاه فورستر در گفتمان پسااستعماری می‌پردازد و سپس به این سؤال پاسخ م...

نظریه ی پسااستعماری، گونه ای نقد ادبی است که در گفتمان علوم انسانی، از سال 1980 در دنیای آکادمیک اروپا و آمریکا مورد بحث قرار گرفت. شروع این واژه شامل ادبیات بیشتر کشورهای جهان سوم می شد که تجربه ی استعمار را پشت سر گذاشته و یا هنوز تحت استعمار به سر می بردند. این گفتمان سعی بر ساختار زدائی تئوریهای اروپا، آمریکا محوریِ تاریخ نگاری، فلسفه، مطالعات ادبیات و دیگر رشته ها دارد و به وجود دنیایی چند ...

نوشتار پیش رو برآمده از پژوهشیدربارة دورة انتقال قدرت ازسلسلة قاجار به دولت مدرن پهلوی است. این پژوهش برخلاف رویکردهای مبتنی بر تاریخ سنتی،با تکیه بر تحلیل گفتمان فوکویی و ادبیات پسااستعماری، خوانشی دیگرگون از شکل گیری نخستین دولت مدرن در ایران به دست می دهد. مقاله نشان می دهد شکل گیری نخستین دولت مدرن در ایران تجسّد عینی و راهبردی گفتمان تجدّد آمرانه است. این متن در واکاویصورت بندیتجدّد آمرانه،اع...

هر اثر ادبی، نشان از جهان‌بینی و اندیشۀ صاحب اثر دارد و بر اساس فضای اجتماعی و سیاسی جامعه شکل می‌گیرد. رضا براهنی نویسندۀ رمان رازهای سرزمین من، بسان مصلحی اجتماعی، متأثر از فضای حاکم بر جامعۀ ایران و به‌ویژه تبریز در میان سال‌های 1337- 1357، به بیان افکار اجتماعی-سیاسی خود با هدف اصلاح جامعه دست زده است، ازاین‌رو، تحلیل اندیشه‌های نویسنده از دیدگاه ادبیات پسااستعماری حائز اهمیت است. پژوهش حاض...

ادبیات مهاجرت فارسی بخش مهمی از ادبیات معاصر ایران را تشکیل می­دهد که از ژانر روایت برای بیان مسائل و دغدغه­های مهاجران در سرزمین میزبان استفاده می­کند. این پژوهش با استفاده از رویکرد ترکیبی روایت­شناسی و مطالعات پسااستعماری در تحلیل نوع ادبی رمان مهاجرت فارسی درپی پاسخ به این پرسش است که آیا می­توان متون مهاجرت فارسی را نوعی روایت پسااستعماری دانست و برای بررسی و تحلیل آن از ترکیب روایت‌شناسی ...