تذکرۀ یخچالیه نوشتۀ میرزا محمدعلی مذهّبِ‌اصفهانی متخلص به فرهنگ (در جوانی) و بهار (در پیری)، جزو نقیضه‌‌های مفصل ادب فارسی است که به شیوۀ تذکرۀ آتشکده از آذر بیگدلی نوشته شده‌است. میرزا مذهّب در اثرش سی شخصیت‌‌ خلق می‌‌کند تا از مدعیان شاعری و یاوه‌‌سرایان عصرش انتقاد کند. این شخصیت‌‌ها از یک‌‌سو مشمئزکننده و از سوی دیگر طنزآمیزند و احساسی چندگانه از نفرت و خشم و ترس و طنز را در مخاطب برمی‌‌انگیزن...

حماسة مضحک یکی از انواع مهم نقیضه پردازی است که هم به خاطر ماهیت نقیضی و هم به خاطر اهمیت ژانر حماسه شایسته توجه و بررسی است. حماسة مضحک با وارونه کردن محتوا و شکل حماسة فاخر، متنی طنازانه و خلاقانه را شکل می‌دهد؛ در تحقیق پیش رو در صدد تحلیل چگونگی شکل گیری دو حماسة مضحک با استفاده از تحلیل ساختار و محتوای آنها هستیم. به منظور روشن شدن اختلاف و شباهت‌های میان حماسة مضحک در ادب اروپائی و ادب فا...

فراداستان یکی از مؤلّفه های داستان های پست مدرنیستی است که با ورود نویسنده به عرصة داستان می کوشد خواننده را از غیر واقعی بودن آن بیاگاهاند. بیژن نجدی (1320 - 1376) از نویسندگانی است که در داستان هایش دارای رویکردی پست مدرنیستی است و می کوشد با تمهیدات گوناگون نوشته هایش را به سوی فراداستان سوق دهد. پژوهش حاضر به بررسی این مؤلّفه در سه مجموعة داستانی یوزپلنگانی که با من دویده اند، دوباره از همان ...

پارودی یا نقیضه، ترفندی هنری است که در آن تقلیدی طنزآمیز از اثر ادبی جدّی صورت می‌گیرد. در این پژوهش، خارستان، پارودی طنزآمیز ادیب قاسمی کرمانی (1308-1238 ش ) در دو سطح روساخت و ژرف‌ساخت، یعنی لفظ و صورت و معنا، به روش تحلیل مقایسه‌ای محتوای متن و با استفاده از ابزار کتابخانه‌ای، بررسی شده است. ادیب کرمانی، یکی از نویسندگان و شاعران حوزة ادبیات انتقادی و فولکوریک است و کتاب خارستان وی به پیر...

منطق گفتگویی از جمله نظریه‌هایی است که در آن به زبان و سخن به‌عنوان پدیده‌هایی اجتماعی نگریسته می‌شود. این نظریه که تأثیر چشمگیری بر منتقدان و نظریه‌پردازان بعدی گذاشت، در قالب دو گزارة اصلی چندصدایی و تک‌صدایی، ظرفیت و افق تازه‌ای برای خوانش متون گوناگون به‌دست داد. این مقاله درصدد است تا با بازخوانی منطق‌الطیر عطار براساس منطق گفتگویی میخاییل باختین، میزان همخوانی این تئوری را با روایت عطار ا...

وحشی بافقی(939؟-991؟) با ارائة آثاری ماندگار در شعر فارسی، از جمله شاعرانی است که با وجود پیروی از بزرگان ادبی گذشته، توانسته‌ است خود را از تقلید صرف، رهایی دهد و از آن، گامی فراتر نهد. او به‌جای هنرنمایی‌های متکلّفانه و کاربرد صنایع مفاخره‌آمیز، تلاش خود را در جهت ارتقای معانی با زبانی سهل و ممتنع، متمرکز کرده ‌است. از ابتکارات وحشی تغییراتی است که در برخی از انواع فرعی غنایی پدید آورده ‌است. ...

چکیده رساله/پایان نامه : کیومرث صابری فومنی (گل آقا) یکی از چهره های برجسته ی طنز نویسی ایران در دوره ی معاصر است. وی در ستون «دو کلمه حرف حساب» روز نامه ی اطّلاعات سبکی را در طنز نویسی بنا نهاد که به عنوان «مکتب گل آقایی» معروف گشت. این نوشتار به بررسی شگردها و تحلیل محتوایی نوشته های طنز وی در این ستون اختصاص یافته است. در تحلیل شگردهای طنز روش کار ما این گونه است که ابتدا درباره ی هر شگرد...

در فرآیند خوانش و ارزیابی یک اثر، بازیابی حضور متنی دیگر و آگاهی از چگونگی بازتولید آن در متن پیش رو، موجب غنای تحلیل می شود. امروزه پیوند ادبیات تطبیقی و بینامتنیت دستاوردی جدید است که تحلیل اثر در چارچوب الگوها و روش های آن آسان می شود. از مهم ترین عوامل تحلیل در حوزة ادبیات تطبیقی بررسی شباهت ها و تأثیرگذاری آثار بر یکدیگر و چگونگی تحقق یا انتقال یک موضوع و درون مایه است ولی خوانش بینامتنی د...

ابوالفضـل زرویی نصرآباد، نویسنده و شاعر معاصر از جمله نویسندگانی است که به طنز توجهی خاص کرده است و می توان طنز را یکی از عناصر برجسته و تأثیرگذار در آثار این نویسنده دانست. در این پژوهش با رویکرد نقد ساختگرا و بر پایه ی روش ژرار ژنت و رومن یاکوبسن به بررسی سبک یکی از آثار زرویی با عنوان «غلاغه به خونه ش نرسید» پرداخته شد. زرویی از شگرد سبکی و زبانی خاصی برخوردار است. او در مواردی با شکستن معیا...

گفتمان متون ادبی از منظرهای مختلفی قابل بررسی است و سطوح گوناگون آن در ابعاد کلان و خُرد مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. تحلیل گفتمان امکان دستیابی به برداشتی عمیق از متن را فراهم می‌آورد. این شاخه از تحلیل می‌تواند جایگاه ویژه‌ای در برجسته‌سازی و حاشیه‌رانی‌های گفتمان شاعران داشته باشد و تعاملات زبانی آن‌ها را با ساختارهای ایدئولوژیک کشف نماید. ازجمله پدیده‌های ادبی زبان عربی که بر پایة برجسته‌سازی ...