ادبیات تطبیقی به عنوان یک شاخه نوپای ادبی درکشورما قدمتی پنجاه ساله دارد. این شاخه نوپای ادبی در طول عمرکوتاه خود با فراز ونشیب های زیادی روبه روبود است ومی توان گفت؛ پیدایش ادبیات تطبیقی درایران حاصل جنبشی فکری وفلسفی نبوده بلکه این نوع جدید از پژوهش های ادبی به تقلید از دانشگاه های اروپایی وارد دانشگاه های ما شد. بی شک هیچ علمی از علوم جدید به اندازه ادبیات تطبیقی به ادبیات کشور های اسلامی خد...

پس از مدت‌ها درباره مفاهیم یکسان منظر و سیمای شهری و رفع اختلاط معنایی آن‎ها در قالب ساختمایه‌های عینی و ذهنی، نوبت به بحث در مورد سایر واژگان این حوزه رسیده است. همۀ ما با مفهوم منظر شهری آشنا هستیم. اما آنچه در این میان ابهام‌ بر‌انگیز است، کاربرد واژگان مشابه به زبان انگلیسی برای یک مفهوم است. آیا این واژگان همگی بر یک مفهوم مشابه و یکسان اشاره دارند؟ هدف این نوشتار کوتاه بررسی تطبیقی معانی ...

ادبیّات تطبیقی به عنوان یک علم، در دو قرن اخیر در کشورهای اروپایی و عربی و اسلامی ظهور کرد؛ ولی مفهوم تطبیق از قرن­ها پیش در ادبیّات ملل مختلف وجود داشته است و ادبا و ناقدانی بوده­اند که نوعی مقایسه، موازنه و تطبیق را میان ادبا و ادبیّات ملل مختلف انجام می­دادند. بررسی ریشه­های ادبیّات تطبیقی؛ به ویژه در کشورهای اسلامی و عربی، از این رو اهمّیّت دارد که بدون واکاوی میراث اسلامی در زمینه ادبیّات تطبیقی،...

ادبیّات تطبیقی از یک سو، مطالعه ادبیّات در محدوده کشوری خاص و از سویی دیگر، مطالعه ارتباطات بین ادبیّات و سایر حوزه­های دانش بشری است. این حوزه در ایران، مانند هر کشور دیگری مورد توجّه پژوهشگران آن قرار گرفته است و روز به روز به حجم بروندادهای آن افزوده می­شود. با عنایت به اینکه لازمه مدیریت هدفمند علم و دانش، حصول شناخت و ارزیابی مستدل از وضعیت کنونی یک حوزۀ علمی است، این پژوهش با هدف ارزیابی و عل...

شعر معاصر عربی و فارسی بر آن است تا با استفاده از ظرفیت­های موجود در واژگان، تصویری روشن از دغدغه­های انسان معاصر، ارائه دهد. در این بین، شاعران به عنوان بخشی آگاه از اجتماع، ضمن وقوف بر این مهم، خود، روایتگـران قصـه حضـور انسان و کاوشگران معنا در دنیای واژگان­اند.   جستار حاضر بر آن است تا به این پرسش اساسی پاسخ گوید که با توجّه به پس­زمینه­های تاریخی و اجتماعی، واژگان چگونه می­توانند در شکل بخ...

داستان لیلی و مجنون، روایتی نا مکرّر از کهن داستان «عشق» است که گذر روزگاران، غبار کهنگی بر رخساره­اش ننشانده است. این داستان هرچند ریشه در تاریخ کهن قوم عرب، در سدۀ نخست هجری دارد؛ امّا تنها در یک اثر ادبی، با عنوان نمایشنامۀ لیلی و مجنون، اثر احمد شوقی، آن هم در دوران معاصر، بازتاب می­یابد. ولی به محض ورود به ایران در سدۀ چهارم، در سروده­های شاعران نامی بازتاب یافته و در سدۀ ششم، نظامی گنجوی من...

انتخاب موضوع وتنظیم مباحث داخلی، نخستین گام اساسی هر پژوهش است که بر اساس استانداردها ومعیارهای روش تحقیق در آن رشته صورت می­گیرد. از سوی دیگر باید گفت که برجسته­ترین تفاوت پژوهش­های تطبیقی با پژوهشهای دیگر در روش تحقیق می­باشد. در این مقاله، ضمن ارائه برخی معیارهای روش تحقیق در ادبیّات تطبیقی، به نقد و بررسی انتخاب موضوع و تنظیم مباحث فرعی و عناوین داخلی مقالات تطبیقی که در مشهورترین مجلات معتب...

ابن­فارض و حافظ در فرهنگ مصر و ایران جایگاهی مشابه دارند. ویژگی های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی روزگارشان همانند بوده است. هر دو به مشرب عشق ومستی و نیز اندیشه های وحدت ِوجودی ابن عربی متمایل بودند. در نقد فرد و اجتماع کوشیده و شیوه ای ملامتی داشته اند و.... این همدلی ها، همزبانی حافظ با ابن فارض را در ابعاد فکری-ادبی به دنبال داشته است.  ازجمله، چنان که از قراین برمی آید ابن فارض و حافظ، جهان بینی، ...

اقتباس از آثار ادبی برای سینما که در گسترة مطالعات بین رشته­ای دسته بندی شده است، در دهه­های اخیر توجه تطبیق­گرایان زیادی را به خود جلب کرده است. در این دیدگاه، ادبیات تطبیقی می­کوشد با ایجاد ارتباط میان علوم انسانی و به ویژه ادبیات با سایر علوم و دانش­ها، آن را از حالت صرفاً نظری خارج کند و در ارتباط با دیگر هنرها و به ویژه سینما، غنایی تازه ببخشد. در این مقاله، با تکیه بر جایگاه و اهمیت اقتباس...