اساسی ترین اصل فلسفه سیاسی افلاطون، قرار گرفتن ساختار مدینه فاضله براساس قدرتی است که فقط از طریق معرفت و شناخت حقیقی به دست می آید. از دیدگاه افلاطون ملاک قدرت در جامعه معرفت است، به طوری که هرکس در جامعه معرفت بیشتری داشته باشد، شایستگی بیشتری برای کسب قدرت دارد. افلاطون چاره رهایی از بحران و دگرگونی سیاسی را استواری سیاست بر پایه معرفت و خرد می داند، بر این اساس او سیاست سوفسطائیان را به دلی...

روانکاوی یکی از جریان های مهم فکری قرن بیستم محسوب می شود که از سوی زیگموند فروید، پایه گذاری شد. فروید، برخی مفاهیم بسیار مهم (برای مثال مفهوم ضمیر ناخودآگاه و یا نقش امیال سرکوب شده در شخصیت فرد) را وارد روان شناسی پس از خود کرد؛  هدف از این نوشتار، آشنایی با پاره ای از مباحث فلسفی و الهیاتی طرح شده در باب روانکاوی است. در ابتدا، آراء کارل پوپر (1994ـ1902)، فیلسوف بریتانیایی طرفدار فلسفه تحلی...

نظریه ی دموکراسی در اندیشه های مدرن سیاسی با استقبال همگانی روبرو شده و از جذابیت جهانی برخوردار شده است. به رغم چالشهای فراروی مردم سالاری، بحث و کنکاش پیرامون مبانی،آموزه ها و تطور مفهومی آن به علت ماهیت پویا و گستره ی مطلوبش همچنان ادامه دارد. اهمیت این مسئله آنگاه بیشتر به نظر می رسد که انگاره ی دموکراسی به عنوان یکی از کهن ترین اشکال حکومتی دراندیشه های سیاسی به شمار می رود که عموماً از جان...

هدف: استدلال بر وجود معیاری حداقلی برای علم؛ یعنی خطاپذیری و همچنین ارائۀ معیار نویسندگان؛ یعنی آزمون‌پذیری است. روش: نقد و بررسی رویکردهای مختلف در مورد چیستی روش علمی و معیار‌های لازم برای معرفت علمی در سه دیدگاه پوزیتیویسم منطقی، ابطال‌گرایی پوپر و ساخت‌گرایی، به علاوۀ آموزۀ صدق جزیی داکوستا و فرنچ است. یافته‌ها: نظریه های علمی خطاپذیرند، رأی ساخت گرایان بر عدم وجود هر گونه معیار برای نظریه ...

چکیده: معرفت شناسی بخشی از فلسفه است که از امکان و روش های اکتساب معرفت و ماهیت و حدود و ثغور دانش بحث می کند. این پژوهش با عنوان "تبیین دیدگاه معرفت شناسی فایرابند و نقد دلالت های روش شناختی آن برای پژوهش های تربیتی بر اساس رئالیسم انتقادی پوپر" در پنج فصل سامان یافته است، این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی در آثار فایرابند به دنبال پاسخ به سوالات زیر بوده است، الف:ویژگی ها و مختصات معرفت شناسی ف...

معرفت شناسی یکی از بایسته های بنیادی هرنوع علم است تا بتواند به گونه ای مناسب و هدفمند به تبیین موضوع مورد نظرش بپردازد. برای علوم اجتماعی که دانشی نو ظهور و دارای پیچیدگی های فراوان از جمله موضوع و هدف آن است، داشتن یک روش شناسی متناسب با معرفت شناسیِ محکم بنیاد، می تواند در نزدیک شدن به رسالت این نحله کمک کند. یورگن هابرماس به عنوان یک فیلسوف و جامعه شناس پرنفوذ با آثار گسترده، و کارل پوپر به ...

هر نظریه ای برای تداوم خود نیازمند است تا با مقتضیات زمانی و مکانی هماهنگی و تحول یابد. در تحول یک نظریه، باید فرضیه های اصلی یک نظریه را حفظ کرد تا به بن و ریشۀ آن ضربه وارد نشود. ازسوی دیگر، تحول باید به گونه ای باشد که یک نظریه بتواند با شرایط زمانی و مکانی خود وفق یابد. این همان چیزی است که در روش شناسی لاکاتوش مشاهده می شود. ایمر لاکاتوش ازجملة فیلسوفان علم محسوب می شود. او منتقد روش شناسی...

مفهوم «عقلانیت» از مفاهیم محوری و پرکاربرد در بسیاری از نظریه های مطرح در علوم اجتماعی به طور کلی، و علم اقتصاد به طور خاص است. اهمیت منطقی و روش شناختی این مفهوم از یک طرف و منازعات و مباحثات بسیار بر سر تعریف و جایگاه آن از طرف دیگر، دانشمندان و نظریه-پردازان زیادی را بر آن داشته است تا بخشی از فعالیت های تحقیقاتی خود را به این موضوع اختصاص دهند. حوزۀ بررسی و کاوش این مقاله دربارۀ مفهوم عقلان...