مسیحیت به عنوان دینی بزرگ همواره موضوع توجه متکلمان مسلمان بوده است . در ایننوشتار ضمن بررسی مباحث عمدۀ مسیحی در متون کلامی اسلامی تا قرن ششم هجری، بهنوع نگاه و موضع گیری های متکلمان اولیه به عنوان طلیعه داران گفتگوی ادیان اشاره خواهیمکرد. متکلمان مسلمان با تکیه بر معلومات کسب شده از قرآن کریم، با دلایل و روش هایمختلف به نقد عقاید و آموزه های مسیحی پرداختند . گروهی از متکلمان متن اناجیل رامعیار...

دین چیست؟ به این پرسش از دو منظر درون‌دینی و برون‌دینی می‌توان پاسخ داد. نگاه اول دین حق را مطابق معیار درون‌دینی تعریف می‌کند و تعریف او جامع افراد نیست. اما تعریف دین در نگاه دوم باید جامع و مانع باشد. از آنجا که یافتن امر مشترکی در همۀ ادیان مشکل بوده، برخی برای تعریف دین سراغ شباهت خانوادگی رفته‌اند یا تعریف‌هایی ارائه داده‌اند که جامع و مانع نیست. سخن این نوشتار آن است که می‌توان تعریف مفه...

از جمله مباحث اعتقادی ادیان الاهی وجود عذاب و پاداش اخروی است. در اسلام این مسئله شفاف‌تر و دقیق‌تر از سایر ادیان مطرح شده و مورد توجه قرار ‌گرفته است. عالمان مسلمان در چگونگی و چیستی پاداش و عذاب اخروی علاوه بر دلایل عقلی و استدلال‌‌های  فلسفی و کلامی، سخت متکی به متون اسلامی‌ و مفاد آیات و روایات هستند؛ با وجود این، آنها در این مسئله هم‌رأی نیستند. گرچه در خصوص دائمی بودن نعیم قیامت به تبع مت...

در نهج‌البلاغه الفاظ و تعبیرهایی به ‌کار رفته است که معانی متأخر کلامی ـ فلسفی دارد و با شرایط تاریخی قرن اول هجری همخوان نیست. برخی مؤلفان این ناهمخوانی را نپذیرفته‌اند و معتقدند که امام علی(ع) واضع این الفاظ و تعبیرها بوده ‌است. گروهی دیگر کوشیده‌اند شواهد تاریخی بر وجود بافت تاریخی مناسب ارائه کنند اما آنچه مطرح می‌شود تنها امکان وجود چنین مباحثی را نشان می‌دهد نه اینکه شاهدی تاریخی در اثبات...

مقوله‌ی آموزه‌ها و اندرزهای اخلاقی از جملـه مفاهیمی است که به زمان، مکان، و دین خاصی محدود نمی‌شود و در طول زمان و در ادیان مختلف به صورت‌های متنوّع و گوناگون بیان شده است. نگارنده در این مقاله می‌کوشد تا با بررسی بخش‌هایی از متن پهلوی پرسشنیها “pursišnīhā” که از متون ارزنده به زبان فارسی میانه است، به اهمّیت مسائل اخلاقی بپردازد. بیشتر مطالب به جای مانده از زبان فارسی میانه به ویژه اندرزنامه‌ها،...

دو موضوع تناسخ و رجعت را باید از جمله مباحث کم و بیش جنجالی در حوزه باورهای دینی دانست. اوّلی آموزه‌ای مطرح در شمار زیادی از ادیان و مکتب‌های فلسفی و عرفانی جهان است، و دومی نیز در برخی از ادیان و مذاهب جایگاه مهمی دارد. اما این دو آموزه از جهاتی با هم شبیه‌اند؛ به‌گونه‌ای که برخی آنها را از یک جوهر انگاشته‌اند، و برخی دم از تغایر این دو زده و یکی را پذیرفته و دیگری را انکار کرده‌اند. حقیقت هرچه...

مسیحیت به عنوان دینی بزرگ همواره موضوع توجه متکلمان مسلمان بوده است . در ایننوشتار ضمن بررسی مباحث عمدۀ مسیحی در متون کلامی اسلامی تا قرن ششم هجری، بهنوع نگاه و موضع گیری های متکلمان اولیه به عنوان طلیعه داران گفتگوی ادیان اشاره خواهیمکرد. متکلمان مسلمان با تکیه بر معلومات کسب شده از قرآن کریم، با دلایل و روش هایمختلف به نقد عقاید و آموزه های مسیحی پرداختند . گروهی از متکلمان متن اناجیل رامعیار...

مسیحیت به عنوان دینی بزرگ همواره موضوع توجه متکلمان مسلمان بوده است . در ایننوشتار ضمن بررسی مباحث عمدۀ مسیحی در متون کلامی اسلامی تا قرن ششم هجری، بهنوع نگاه و موضع گیری های متکلمان اولیه به عنوان طلیعه داران گفتگوی ادیان اشاره خواهیمکرد. متکلمان مسلمان با تکیه بر معلومات کسب شده از قرآن کریم، با دلایل و روش هایمختلف به نقد عقاید و آموزه های مسیحی پرداختند . گروهی از متکلمان متن اناجیل رامعیار...

. مفاهیم در حوزه علوم انسانی، بنیادی ترین عنصر و کوچک ترین جزء تشکیل دهنده نظریاتند و در عین حال، آسیب زاترین بخش، به سبب احتمال بد فهمی های فراوان و دامن زدن به مجادلات بی سرانجام؛ خصوصاً اگر آن موضوع، در آوان شکل گیری و نظریه پردازی باشد و هنوز مجال کافی برای جرح و اصلاح و شرح و ایضاح مفاهیم اصلی خویش را نیافته باشد. این معضل، هنگامی پیچیده تر می شود که مسئله سهل انگاری در ترجمه متون نظری و بی...

میان صورت‌بندی آرمانی هر دین و حضور عینی آن در میان مومنان و جامعه همیشه فاصله وجود داشته است. متولیان و مبلغان و نهادهای رسمی ادیان، رسالت خود را کاستن این فاصله و تقریب مومنان به تصویر آرمانی دین و سلوک ذیل آن معرفی می‌کنند. صرف‌نظر از مناقشات کلامی بر روی امکان‌های متصور برای دینداری یا هر نسبت دیگری که می‌توان میان دین و فرد در نظر گرفت، مطالعه‌ی دین از نظرگاه مومنان و شیوه‌هایی که پای دین ...