یکی از مباحث تاریخ موسیقی ایران در دورۀ اسلامی، جایگاه و اهمیت ساز عود است. این ساز با عنوان «بربت» در دورۀ ساسانی شکوفا شد و پس از اسلام با عنوان «عود» در سرزمین‌های مختلف اسلامی اشاعه یافت و در موسیقی ایران نیز تا اواخر عصر صفوی دارای اعتبار بود. موسیقی‌دانان قدیم ایران، از نخستین متون موسیقی پس از اسلام در قرون سوم و چهارم هجری تا رسالات موسیقی دورۀ صفوی در قرن یازدهم هجری، به برتری ساز عود ...

چکیده موسیقیِ آوازیِ ایران از منظر متر یک به دو گونه ی: موسیقی دارای متر آزاد 1 و موسیقی دارای متر مشخص2 طبقه بندی می شود؛ در این پژوهش به مطالعه ی کیی از گونه های فراموش شد ه ی  ترانه در موسیقی آوازیِ دارای متر مشخصِ ایران، موسوم به بحر طویل 3 پرداخته شده است. بخش نخست این پژوهش به روش کتابخانه ای به بررسی جایگاه بحر طویل در شعر فارسی پرداخته و در بخش دوم با نگاه پژوهش کمّی، سه گونه بحر طویل از حوز...

تحقیق پیرامونِ فضایِ تولید موسیقی با رویکردهایِ متفاوتِ نظری و پژوهشی صورت گرفته است. در این مقاله که بر اساس رهیافتِ پژوهشیِ مردم نگاری/ جامعه شناختی در پژوهش رویِ تولیدکنندگانِ فرهنگی طراحی شده است، تلاش شده با توجه به عدمِ امکانِ انجامِ پژوهشی ساختاری دربارة فضایِ تولید موسیقی مردم پسند در ایران، به سبب فقدانِ آمارهایِ مستند از وضعیتِ تولید، این فضا به مدد مفهوم پردازیِ جامعه شناختی در سطحِ خُرد، با استفاده ا...

امیرخسرو دهلوی، شاعر، عارف و موسیقیدان بزرگ فارسی‌زبان هند، حلقۀ اتصال و پیوند سه فرهنگ غنی، ایرانی‌ـ اسلامی و هندی است. شناخت خدمات ارزندۀ او در حوزۀ شعر و موسیقی و پیوند این دو در بیان مفاهیم، برای درک درست از رابطۀ فرهنگ شعری زبان فارسی با موسیقی، بسیار مهم است. مثنوی ارزشمند«نُه ‌سپهر» او از جمله منابع قابل اعتنا و اعتمادی است که سرشار از مفردات، ترکیبات و اصطلاحات مربوط به علم موسی...

دوره مشروطه، آغاز پیدایش و گسترش جریان خردگرایی مدرن در ایران است. با ورود مضامین سیاسی و اجتماعی در حوزه شعر و موسیقی، گفتمان سیاسی دوره مشروطه در بستر موسیقی و ادبیات شکل گرفت. تصانیف میهنی از ابزارهای قدرتمند برای گسترش پیام مشروطیت بود چنانچه تحولات اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی در این دوره  بر چیستی تولید موسیقی موثر بود. این مطالعه با کاربرد روش شناسی فوکو در تحلیل تصانیف میهنی عارف قز...

از دیرباز عالمان صنعت موسیقی و عاملان این فن، انواع مختلفی از موسیقی را مطابق اطباع و حالات مختلف انسانی از جمله شادی، غم، ترس، اضطراب و آسایش مناسب دانسته و به کار می گرفته اند. انسان به تجربه دریافته بود که موسیقی بر جان دیگر جانواران زنده از جمله حیوانات تاثیر می گذارد و می توان مناسب اطباع حیوانات وحشی و اهلی، پرندگان و حتی حشرات نیز انواعی از موسیقی را به کار برد. به این ترتیب شکارچیان، با...

در ایران باستان به روایت‌های نوشتاری و نقوش بازمانده، موسیقی از جایگاه بالایی برخوردار بوده است، و اغلب شاهان و دولت‌مردان به موسیقی اهمیت می‌دادند. از این دوران، نام سازهای بسیاری باقی‌مانده است که نقوش برخی از آن‌ها، در نقش برجسته‌ها، طرح‌ و نقش روی ظروف دوران مختلف، قابل شناسایی است. در این مقاله، به سازهای ایران باستان که روی ظروف و نقش برجسته‌ها باقی‌مانده، پرداخته شده است؛ با بررسی آن‌ها،...

? چکیده بررسی دیرینه واژه ی «هنر»وگونه های مختلف نگاه به آن در این پژوهش، نقطه ی آغازی ست برای ورود به گستره ی مفهومی و جلوه های معنایی و شکلی هنر ایرانی و نیز جستجوی رگه های پذیرش و تفاهم با آیینی که در قرن هفتم میلادی ،وارد محدوده ای شد که پیشینه های ذوقی و نمادها و دستاوردهای فرهنگی و هنری چشمگیر و تاثیر گذاری از صدها سال تمدنی فخیم و عمیق داشت. بررسی تاثیرات متقابل پیوند و اتفاق آن تمدن...

موسیقی در ایران باستان از سابقه ای بسیار طولانی برخوردار است بررسی آثار و مدارک مبین جایگاه رفیع موسیقی در ایران باستان است در میان گونه های مختلف موسیقی بعد مذهبی آن منزلت ویژه ای دارد در این مقاله سعی شده جنبه مذهبی موسیقی و جایگاه آن مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد بدین منظور به بررسی مدارک مکتوب و آثار به دست آمده از کاوش های باستان شناسی پرداخته شده است شواهد ارائه شده نشان دهنده آن است که ...

چکیده پژوهش بر روی موسیقی مردم پسند در ایران، در مقایسه با تولید و مصرف این موسیقی، دارای سابقه ای اندک است. فاصلة طولانی میان تولید و مصرف موسیقی مردم پسند تا مطالعه بر روی آن زمانی قابل تامل است که بدانیم علی رغم وجود تجربه هایی در مطالعة موسیقی مردم پسند در ایرانِ سال های اخیر، هنوز شاهد انسجام نظری و روش شناختی در اینگونه مطالعات، آنگونه که پس از دهة 1970 میلادی در غرب رخ داده، نیستیم. در م...