شش دهه کاوش و بررسی باستان شناسی در ایران بیانگر این نکته است که گستره جغرافیایی امروزی ایران به طور حتم حداقل از دوران پلیئستوسن جدید مکان زیست جوامع انسانی بوده است. اگرچه دانش ما در خصوص جوامع انسانی پیش از نوسنگی در ایران بسیار محدود است، ولی تعداد قابل توجهی از محوطه های باستانی منتسب به ادوار پس از نوسنگی در ایران دارای بقایای اسکلت انسانی هستند. عمده محوطه های کلیدی باستانی در ایران مانن...

سازماندهی تولید دست ابزارهای سنگی یکی از مهم ترین جنبه های مطالعاتی مصنوعات سنگی است. فرایند کاهشی تولید مصنوعات مشخص می سازد که چگونه مواد اولیه از خلال مراحل کاهشی آماده سازی و منتقل شده اند. این مراحل را می توان بر اساس بقایایی که از هریک از آنها باقی مانده است، ردیابی نمود. چنین مطالعاتی در توضیح تفاوت های میان مجموعه مصنوعات سنگی متعلق به یک دوران در یک منطقه و تنوع آنها در دوره های گوناگو...

تپه کهنه پاسگاه یکی از محوطه های باستانی حوزه سد خداآفرین است که در استان آذربایجان شرقی قرار دارد. این محوطه در طی دو فصل مورد کاوش و بازنگری قرار گرفت. از جمله اهداف کاوش های فصل اول اقدام به انجام کاوش های افقی و نیز لایه نگاری به قصد شناسایی ادوار مختلف فرهنگی موجود در محوطه و هدف از کاوش های فصل دوم بازنگری و کاوش های گسترده تر در راستای تائید و تکمیل فرضیات ارائه شده در فصل قبل بود. همانط...

شهرستان گناوه با مساحتی در حدود 1837 کیلومتر مربع در فاصله 165 کیلومتری شمال غربی بوشهر، در ساحل شمالی خلیج فارس واقع شده است. اطلاعات ما از دوره پیش از تاریخ استان ساحلی بوشهر بسیار کم است. و معدود بررسی هایی که تاکنون در این منطقه انجام شده، روشمند نبوده و هدف خاصی را دنبال نکرده است، بجز در دوره پارینه سنگی که تحقیقاتی صورت گرفته است. لذا ما با بررسی روشمند محوطه ای در این منطقه سعی در شناخت...

کوه خواجه تنها برجستگی سنگی دشت سیستان است که در 30 کیلومتری زابل قرار گرفته است و در آن آثاری از دوره های پارینه سنگی تا اواخر اسلامی وجود دارد. مهمترین آثار تاریخی موجود در این کوه مربوط به دوره ی اشکانی و ساسانی است که کهندژ در راس همه ی آنها قرار دارد. تزئینات موجود در کهندژ کوه خواجه در تاریخ هنر ایران اهمیت بسیار زیادی دارد. تزئیناتی شامل نقاشی ها، گچبری ها و تزئینات گلی که این نوع تزئینا...

از دوران کهن بشر به این حقیقت پی برده بود که کوهستان نقش مهمی در تولید آب و باران دارد و منابع آب و تراوش آنها بصورت چشمه در کوهها به وفور یافت می شد. آب چنانکه می دانیم پیوند تنگاتنگی با شکل گیری تمدن ها داشته است. نطفه ی شکل گیری و جایگاه ویژه ی کوه و کوهستان در ذهن بشر گذشته را باید در این امر جستجو کرد. علاوه بر این پناهگاههای سنگی متعدد و غار های مسکونی که از رهگذر فعالیت های باستان شناسی ...

نقشمایه­ی ترکیبی و افسانه­­ای عقرب- انسان، به دو صورت عقرب- مرد و عقرب- زن، بر اساس شواهد باستان­شناختی، در افق فرهنگ­های عصر مفرغ فلات ایران تا کنون صرفاً از محوطه­های باستانی ناحیه­ی جیرفت در حوزه­ی هلیل رود کشف و گزارش شده است. در بین­النهرین باستان عقرب- انسان هیولایی است که از دروازه­های جهان زیرین محافظت می­کند؛ که همین مفهوم و کارکرد مذهبی به اساطیر مصر باستان هم راه یافته است. اما با توج...