موضوع گستره ولایت فقها از دیرباز موردتوجه فقهای امامیه بوده و به‌ویژه با برقراری حکومت ولایت فقیه در دوره جمهوری اسلامی، این سؤال بیش از پیش موردتوجه قرار گرفته است. این تحقیق تلاش دارد تا پاسخ این سؤال را از طریق اندیشه و عمل سیاسی یکی از فقیهان تراز اول عصرصفوی که در دوره‌هایی منصب سیاسی نیز داشته، بیابد. سؤال محوری تحقیق عبارت است از «گستره ولایت فقها در اندیشه و عمل سیاسی محقق کرکی، شامل چه...

در مباحث مربوط به حکومت اسلامی، مساله مرجعیت تقلید و ارتباط آن با رهبری ولی فقیه در دوران استقرار حکومت دینی، از جمله مغفول ترین ودر عنی حال حساس ترین آنهاست که نه از نظر تئوری مورد توجه بایسته قرار گرفته و نه در مقام عمل تدبیر مناسبی برای پاره ای معضلات ناشی از آن اندیشیده شده است. از آنجا که ممکن است عدم تبیین روابط مرجعیت و رهبری، نقطه ای آسیب پذیر در ساخت سیاسی نظام جمهوری اسلامی تلقی گردد،...

دامنه اختیارات حکومت از جمله موضوعات مطروحه در مباحث فلسفه سیاسی و حقوق اساسی است . این مسأله در نظام جمهوری اسلامی، با طرح مسأله ولایت مطلقه فقیه اهمیت بسیار زیادی یافت است؛ زیرا از این واژه، حکومت های مطلقه به ذهن متبادر می شود. از آن جا که در یک نظام حقوقی، همه رفتارهای حکومتی باید بر اساس هنجارهای حقوقی باشد، می توان فرضی را تصور کرد که با وجود ذکر نشدن چنین صلاحیتی، رهبری نظام به انحلال نه...

فقیهان از دیرباز، کم و بیش درباره شرایط و اختیارات حاکم اسلامی به بحث و بررسی پرداخته­اند. گروهی از فقیهان، حکومت و اداره امور جامعه را در زمان غیبت حق فقیهان می­دانند. تأکید بر اجتهاد به عنوان شرط اساسی مشروعیت نظام سیاسی در عصر غیبت و به تبع آن ولایت سیاسی مجتهدان، به دو نتیجه عملی انجامیده است: الف. اصرار بر عدم‌جواز واگذاری حکومت به دیگران و حفظ ولایت سیاسی بلاواسطه و مباشرت فقیه در امر دو...

این پژوهش از منظری فقهی و حقوقی به تبیین و معرّفی اولیای دَمِ مقتول در فرضِ قتل عمد پرداخته و اختیارهای اولیای دَم درباره اخذ دیه یا قصاص قاتل و همچنین در فرض غایب شدن اولیا یا ولی دَم منحصر به فرد، احکام قضایی و فقهی فرض مذکور را بیان می کند. نگارنده نخست، مفهوم قتل عمد و مجازات آن را در نظام کیفری اسلام و حقوق وضع شده ایران وارسی کرده و ضمن انعکاس دیدگاه فقیهان وحقوقدانان در این باره، مفهوم قتلِ عمد...

چکیده واژگان کلیدی: نراقی، کلام، اندیشه های کلامی و نجات. ملا احمد نراقی از علمای پرنفوذ و اندیشمند دوره قاجاریه و علاوه بر فقیه بودن، متکلم نیز بود. ایشان در مباحث اعتقادی خود از روش نقلی و در برخی موارد از روشی عقلی بهره جسته است. گزیده اندیشه های کلامی مرحوم نراقی: وظیفه اولی مکلف در عقاید وجوب تحصیل علم است، و اگر بر تحصیل علم قادر نبود، تحصیل ظن کفایت می کند، و منظور از استدلال و ن...

یکی از راهکارهای حفاظت از منافع عمومی جامعه، موضوع چگونگی تهیه، تصویب و اجرای بودجه کل کشور به عنوان مهمترین سند مالی کشور است. در مورد بودجه این سوال مطرح  است که آیا با توجه به شیوه متفاوت تفکیک قوا در اصل 57 قانون اساسی و وجود سایر مراجع و نهادهای موثر یا مقررات‌گذار دیگر در قانون اساسی، تعادل و توازن لازم میان قوای سه‌گانه در تصویب قانون بودجه وجود دارد یا خیر؟ در این تحقیق با روش توصیفی- ت...

هدف اصلی در این پژوهش این است که ضمن بررسی موضوع ولایت فقیه، علل و زمینه های طرح ولایت فقیه در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و واکنش های جریان های فکری همچون ملی گرایان، ملی مذهبی ها و اسلام گرایان نسبت به این مقوله مورد بررسی قرار گیرد. در همین راستا، سوال اصلی این است که «علل و زمینه های طرح ولایت فقیه در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران چه بود و چه واکنش هایی را در میان گروههای مختلف برانگی...

هدف پژوهش حاضر بررسی جایگاه و کارویژه‌های ولایت فقیه در جامعه اسلامی و به تبع آن نظریه اصل نظارت بر مجلس توسط ناظرین شرع از دیدگاه شیخ فضل‌الله نوری بود. روش پژوهش اسنادی و توصیفی- تحلیلی بوده و یافته‌ها نشان داد، حضور شیخ فضل‌الله نوری در انقلاب مشروطه به عنوان رهبریِ انقلاب، روشن‌ترین دلیل بر عدم اعتقاد ایشان به حکومت سلطان می‌باشد. ایشان فقهاء را نایب امام می‌داند و براساس این اعتقاد خود، به ...

ولایت فقیه به عنوان یک الگوی ایجابی حکومت نزد فقهای شیعه از گذشته تا به امروز دارای اهمیت بوده است. با این حال، این نظریه در عصر حاضر با حضور امام خمینی (ره) احیاء شد و در نهایت در قالب نظام جمهوری اسلامی از عرصهی نظر به عالم عمل راه یافت و محقق گردید. بیشک دو تن از شخصیتها و شاگردان امام خمینی (ره) که در ارتباط با ولایت فقیه و وجوه مختلف آن دیدگاهها و آرای غنی و قابل توجهی دارند آیتالله مط...