در قرن حاضر بیش از نیمی از مردم جهان در شهرها ساکن‌اند و هرروزه بر حجم شهرنشینی بالاخص در کشورهای در حال توسعه، و از جمله در کشورهای اسلامی افزوده می‌شود. در این میان بسیاری از کشورهای اسلامی برای حل مشکلات شهری خویش به نظریه‌ها و الگوهای تقلیدی غرب مراجعه کرده‌اند و غالباً در حل مسائل خویش ناکام مانده‌اند؛ در حالی که با توجه به اعتقادات مسلمانان و فرمان‌های خداوند، راه حل بسیاری از مشکلات بشر د...

روستاها به عنوان نخستین هسته‌ها و مراکز سکونتی انسان‌ها پس از دوره غارنشینی تاکنون در اشکال مختلف به حیات خود ادامه داده‌اند. در چند دهه اخیر تحت تأثیر برخی عوامل اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور شاهد مهاجرت روزافزون روستاییان به شهرها و در پی آن گسترش شهرنشینی و زوال جوامع روستایی در کشور بوده‌ است. از این رو توجه به زیستگاه روستایی در ایران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و برای حفظ ساختار زیستی و...

پژوهش حاضر در پنج فصل جداگانه تنظیم گردیده است . در فصل اول طرح مسئله، ضرورت و فرضیات تحقیق، مبانی تئوریک ، روش انجام کار و همچنین نظریاتی چند در باب جغرافیای شهری مطرح و مورد بررسی قرار گرفته است . فصل دوم به مقوله شهر و شهرنشینی در ایران اختصاص یافته که طی آن با بیان مقدمه ایی بر شهرنشینی در جهان و ایران ، دورانهای مختلف شهرنشینی در ایران مورد توجه قرار گرفته است . شهرنشینی در تهران و روند رش...

در مطالعة شهر ایرانی، محلات همواره یکی از قدیمی ترین و پایه­ای­ترین عوامل ساختاری شهرها به شمار می­رفتند که در مقام ابژه­ای قابل تأمل و به دور از نگاهی نوستالژیک، از ویژگی های تکامل یافته­ای برخوردار بودند. از مصادیق­ این تکامل یافتگی که خود نیازمند مداقة مفصل است، می­توان به وجود طیفی از فضاهای عمومی ـ از مشترک میان چند خانوار تا مشترک میان تمامی ساکنان محله ـ اشاره کرد که زمینة بسط و رونق تعا...

در مطالعه شهر ایرانی، محلات همواره یکی از قدیمی ترین و پایه­ای­ترین عوامل ساختاری شهرها به شمار می­رفتند که در مقام ابژه­ای قابل تأمل و به دور از نگاهی نوستالژیک، از ویژگی های تکامل یافته­ای برخوردار بودند. از مصادیق­ این تکامل یافتگی که خود نیازمند مداقه مفصل است، می­توان به وجود طیفی از فضاهای عمومی ـ از مشترک میان چند خانوار تا مشترک میان تمامی ساکنان محله ـ اشاره کرد که زمینه بسط و رونق تعا...

یکی از اصول توسعه درون زا یعنی توسعه برخاسته از نیازها، امکانات و شرایط ملی و محلی هر کشور، اصلهویت فرهنگی است که بر پایه پذیرش تنوع فرهنگی استوار است . در فرایند شهرنشینی و توسعه شهری درون زامی توان به وجود بستر فرهنگی مناسب برای گفتمان بین فرهنگ ها و ملل اندیشید در غیر این صورت شهرها بهکانون هایی منفک و مجرد از هویت و حیات فرهنگی از یک طرف و مقتضیات فرهنگی و جغرافیایی جهان کنونی ازسوی دیگر تب...

رشد روزافزون زندگی شهرنشینی و افزایش جمعیت شهرها سبب تغییرات شگرفی در ساختار شهرهای بزرگ گردیده و آن ها را با مشکلات فراوان دست به گریبان نموده است. شاید بتوان عمومی ترین مساله ایجاد شده در شهرهای بزرگ را گسست اجتماعی ناشی از فقدان الگوهای زندگی محله ای دانست که موجب بروز اثرات دیگری بر حیات شهروندی شده است. در جهت برخورد با این مساله و تقویت ظرفیت های محله ای راه حل های متفاوتی ارایه گردیده ا...

تحرکهای جمعیتی در یک ناحیه جغرافیایی از طریق مراجعات روزانه و نیز مهاجرتهای دایمی، باعث تشکیل ارتباط فضایی بین شهر و حوزه های روستایی می شود. هر چه شهرها بزرگتر باشند ارتباطشان با مناطق نفوذشان بیشتر است ، پس می توان با تعیین مناطق نفوذ شهری بین شهرها و حوزه نفوذشان روابط متعادلی برقرار کرده که هر یک (شهر و روستا) فعالیت خود را بدون بهره کشی و استثمار دیگری ادامه دهند و نیازهای خود را با ایجاد ...

تجارب کشورهای مختلف نشان می دهد که پایداری شهری توجه زیادی را در سطح جهانی به دست آورده است، در حالی که این موضوع در ایران به طور کامل مورد توجه قرار نگرفته است. سطح پایداری شهری که ابعاد مختلف کالبدی، اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و ...دارد، می تواند کیفیت زندگی در شهرها را نشان دهد. بررسی و شناخت وضعیت نواحی و تنگناهای توسعه آنها از نظر پایداری و توسعه پایدار در شهرها، از مسایلی است که اخیراً د...

تهران یکی از شهرهای آلوده جهان است. تردد بسیار زیاد خودرو در کلان شهر تهران، همراه با وجود کارخانجات متعدد و موقعیت خاص جغرافیایی آن، سبب شده است که آلودگی هوا از چالش های جدی زیست محیطی و شهرنشینی در تهران محسوب شود. مهم ترین آلاینده گازی شکل در تهران، گاز خطرناک منواکسید کربن (co) است. در این مقاله، ابتدا غلظت آلاینده گاز co طی دوره آماری 2006-2001، برای ماه های تابستان و پاییز به پنج گروه مخ...