تناسب آیات قرآن با یکدیگر، یکی از مباحث ارزشمند علوم قرآنی است که از دیرباز مطمح نظر اندیشمندان  جهان اسلام بوده است؛ در عصر حاضر نیز اصل ساختار هدف‌دار و مرتبط  مبتنی بر حکمت آیات موجود در سوره‌ها ، جای خود را در منظومه فکری بسیاری از مفسران مطرح معاصر همچون آیت‌الله جوادی آملی بازکرده است. موضوع حماسه و شهادت نیز از جمله موضوعات ضروری و ارزشمند نزد تمام جوامع است. بر این اساس مقاله حاضر با رو...

نقش و جایگاه والای تفسیر قضایی در نظام حقوقی بر کسی پوشیده نیست. هدف از این پژوهش، یافتن رویکرد تفسیری است که دیوان عالی کشور در جایگاه نظارتی- حمایتی دادرسان در فرآیند تفسیر ارائه می­دهد. اما سوال این است که رویکرد و روش تفسیری دیوان عالی منتج به احقاق حق شده یا صرفا به فصل خصومت بسنده کرده است؟ باتوجه به اهمیت وحدت تفسیر و جایگاه رویه قضایی دیوان عالی کشور در نظام قضایی، به نظر می­رسد دیو...

متون تفسیری ایرانی، افزون بر جنبه های معرفتی، اخلاقی و اجتماعی، از منظر «اثرگذاری بر ادبیّات» و «اثرپذیری از ادبیّات» نیز حائز اهمّیّت است. در این بین، «تفسیر سورآبادی» که از کهن ترین نگاشته های عالمان ایرانی در زمینه دانش تفسیر می باشد؛ به سبب قدمت، توجّه ویژه به قصص قرآن، روش هنری و بدیع نویسنده در بیان مطالب و همچنین جلوه های ادبی، محورهای پژوهشی مختلفی را ایجاب نموده است. نگاشته پیش رو که به روش...

شناسایی استفاده از بمب شیمیایی به عنوان یک بزه در حقوق بین­الملل عرفی سابقه­ای دیرین دارد. فارغ از راهکارهای دیپلماتیک و نظامی، یکی از راه­های مقابله با هر جرم بین­المللی از جمله بهره وری از سلاح شیمیایی، محاکمه مجرمان در دیوان کیفری بین­الملل می­باشد که امروزه تنها مرجع رسیدگی با صلاحیت کیفری در سطح بین­المللی است. با این حال، با توجه به عدم تصریح به بمب شیمیایی در اساسنامه دیوان، در بین حقوق ...

از آنجا که قرآن کریم، هدایتگر انسان است، در این راستا نیازمند تفسیر یعنی بیان مفاد استعمالی آیات قرآن، و آشکار نمودن مراد خدای متعال از آن است، که در طول تاریخ اسلام مفسران، تفاسیر مختلفی از این کتاب ارائه نموده¬اند. در این میان، برخی از دانشمندان علوم قرآنی قواعدی را برای تفسیر شمرده¬اند که مفسر باید در تفسیر خود این قواعد را رعایت نماید. از این رو پژوهش حاضر به بررسی رعایت قواعد تفسیری در تفس...

کلام الهی یکی از مسائل مهم و جنجال‌برانگیز در دانش کلام و آغازگر شکل‌گیری این دانش بوده است. پیرامون این موضوع در بین مسلمانان دو دیدگاه کلی مطرح شده است: متکلمین امامیه و معتزله غالبا کلام الهی را لفظی، حادث و مخلوق می‌دانند. اشاعره آن را نفسی، قدیم و عین ذات او می‌داند.در نوشتار حاضر ضمن مروری مختصر بر دو نگرش فوق، به نگاه علامه خفری پرداخته شده است. وی کلام را مشترک لفظی و برای آن دو م...

بحث در دلالت الفاظ زبان عربی، تحوّل و تطور معنایی و علل آن ها، شناخت قوانین این زبان و سنّت های حاکم بر آن، ما را در فهم عمیق زبان قرآن یاری می رساند. از این رو بازشناسی ریشه و بُن واژه ها و تفاوت های معنایی که اشتقاقات مختلف پدید می آورد، هوشمندی در تمییز و تشخیص معنا در مشترکات لفظی، اضداد و مترادفات، عوامل مهمی در امر تفسیر محسوب می شوند. پژوهش حاضر در نظر دارد به « بررسی جنبه های لغوی تفسیر قر...

حکم تعدد زوجات از احکام قطعی و اجماعی میان همة فرقه‌ها و گروه‌های اسلامی است. در قرآن این حکم در آیة سوم سورة نساء بیان شده است. با این حال، این آیه به دلیل ساختار و هم‌چنین مقید شدن حکم در آن به دو شرط، ابهاماتی دارد که مفسران فریقین نظرات گوناگونی در حل آن‌ها ارائه داده‌اند. از جملة این ابهامات، ارتباط فقرة اول این آیه، که در قالب شرط بیان شده، با فقرة دوم و جزاء است. در این نوشتار، پس از تبی...

هدف از تدوین رساله حاضر، معرفی و بررسی مبانی و گرایشهای تفسیری جرجانی در تفسیر «جلاءالاذهان و جلاءالاحزان» می باشد. بر این اساس در مورد مبانی این تفسیر در دو بخش مبنای الهی که شامل تفسیر قرآن به قرآن و تفسیر قرآن به سنت است، تحقیق کرده ایم. و در این دو مبنا، موضوعاتی مانند تفسیر قرآن به قرآن بر اساس مشابهت لفظی و معنوی و تفسیر مجمل به مبین و... ذکر شده است. در زمینه تفسیر قرآن به سنت نیز مباحث ...