چکیده یکی از نظریات مطرح شده در سنت اسلامی در باب نحوه مواجهه با مفردات متشابه قرآن، نظریه وضع لفظ برای روح معنا است که نخستین بار غزالی به صراحت از آن سخن گفته است. این نظریه که در تاریخ اندیشه اسلامی در میان عرفا و پیروان حکمت متعالیه مقبول واقع شده، در نظر جوادی آملی بر اساس زنجیره ای از مبانی، مقبول افتاده و کاربست های متعددی یافته است. التزام حداکثری به قوانین زبان عربی در مواجهه با متون د...

بخش عمده ای از معارف نورانی اسلام به وسیله ادعیه و مناجات های مأثور از ائمه اطهار? به دست ما رسیده است، به ویژه ادعیه ای که به تبیین مبانی معرفتی و اعتقادی شیعه پرداخته است. دعای ختم قرآن نیز که از ادعیه صحیفه سجادیه است، در همین راستا از معتبرترین ادعیه به حساب می آید، که دقیقاً منطبق بر مضامین آیات و روایات است. این دعا از جهت محتوا و مضامین، به بررسی اسامی و اوصاف قرآن و عمده ترین درخواست ه...

مکتب تفکیک به عنوان یک جریان جدید در فضای شیعی ایرانی پا به عرصه وجود گذاشته و تفکر و شیوه خود را به قدمت اسلام می داند. این مکتب نگاه انتقادی به پاره ای از جریان های اسلامی و شیعی دارد و نگاه ویژه ای به قرآن و احادیث می کند. نگاه و رهیافت این مکتب بر عدم مزج منابع شناختی ـ وحی، فلسفه و عرفان ـ است و دریافت معرفت از منبع وحی ـ که همان ثقلین است ـ را یگانه راه درست معرفی می کند. تفکیکیان با این ...

فمینیسم دارای نحله های مختلفی است که با فمینیسم لیبرال شروع شده و به فمینیسم سیاه و اکوفمینیست و پست مدرن و حتی فمینیسم اسلامی رسیده است. این نحله های مختلف، در مورد تفاوت و تساوی زن و مرد نیز دیدگاه های متفاوتی دارند. از جمله فمینیسم لیبرال بر برابری زن و مرد، فمینیسم رادیکال بر برتری زن بر مرد و فمینیسمِ پست مدرن بر تفاوت زن و مرد و ویژگی های خاص هر یک تأکید دارند. این مقاله با نگاه نقد بیرونی...

هم­‌زمان با ظهور اسلام علوم مختلفی در عرصه پاسخ به سؤالات دینی و عقلانی بشر تولید شد که هر کدام از این علوم در قبال نصوص و خطابهای وارده از طریق شارع پیشینه‌­ای را به خود اختصاص داده‌­اند. اما حقیقت آن است که کشش و انعطاف­‌پذیری شریعت تنها در برداشتهای سطحی و بسیط از این متون، خلاصه نشده و نیازمند تدقیق و ضابطه در استنباط احکام و فهم خطابات شرعی است. از این رو استناد به آیات قرآن و روایات، بدون...

قرآن مجید، برترین و آخرین پیام خداوند و ارزشمندترین گوهر گران بهایی است که از پیامبر اکرم(ص)به جا مانده است. حجیت آن به دلیل این که کلام صاحب شریعت است، ذاتی است و هم چنین بیانگر حجیت سنت معصوم نیز هست. سنت به معنای قول، فعل و تقریر معصوم، تکیه گاهی است که همواره در فهم دین به آن استناد شده است و در ردیف قرآن از آن یاد کرده اند و به دلیل شأن و مرتبت خاصی که خداوند برای پیامبر خواسته و به ایشان ...

سیره پیامبر اکرم (ص) همواره مورد مطالعه و تحقیق مستشرقان بوده است. آنان تقریبا در تمام ابعاد و زوایای زندگی پیامبر کتاب نوشته اند، به طوری که سیره پژوهی آنان به ویژه در قرون اخیر بسیار شگفت انگیز است.مطالعه مدخل «سیره و قرآن» نشان می دهد که مهمترین موضوعاتی که ذهن مستشرقان را به خود مشغول نموده عبارتند از: مصدر و منشاء سیرع، تاریخ نگاری سیره و قرآن، ارتباط سیره و زندگی پیامبر با قرآن و ایجاد شب...

درک مفاهیم و بیان مقاصد آیات قرآن همواره مورد توجه مفسّران و قرآن پژوهان بوده است. در این زمینه قرآن نیز خود به تأمّل و تدبّر در آیات دعوت نموده و این گونه بر فهم پذیر بودن کلام وحی پای فشرده است. از سوی دیگر، برخی روایات، از تفسیر به رأی و از آنچه از آن به «ضرب آیات به یکدیگر» نام برده شده، نهی نموده و گروهی بر این اساس، بهره گیری معنای یک آیه از آیات دیگر را در دایره شمول نهی یاد شده قرار داده و...

اگر شعر و شاعری در خدمت خیر و صلاح جامعه باشد، و آن را به سوی اخلاق فاضله و ایمان به خدا سوق دهد؛ بدون تردید مورد تأیید اسلام است، که قرآن، پیامبر گرامی اسلام(ص) و اهل بیت(ع) هم از چنین شعری حمایت می کنند. از صدر اسلام تا حال با تمسک به سنت پیامبر اکرم(ص)، از شعر به عنوان سلاحی کارآمد و معنوی در دفاع از دین و مبانی آن، و نیز مقابله با تهاجم دشمن استفاده شده است . در این خصوص بهار و احمد صافی از...

از آن جا که واژگان زیر بنای اصلی هر کلامی را تشکیل می دهد واضح است که گام اول برای فهم مقصود سخن، دریافتن مفاهیم و مدالیل اصلی واژه ها است. این امر در مورد قرآن کریم به مراتب پررنگ تر جلوه می کند چرا که قرآن کتاب هدایت بشریت است. بهترین و استوارترین روش در فهم قرآن کریم تمسک به کلام معصومان: است؛ پیامبر اسلام6و امامان: علاوه بر تفسیر آیات، اهتمام ویژه ای به شرح و تبیین واژگان قرآن داشته اند؛ در...