حفاری های باستان شناسی هیئت ایرانی'ایتالیایی در محوطۀ تل آجری، در سال 1390 شروع شد و بقایای معماری مزّین به آجرهای لعاب دار بسیار نفیسی از این منطقه به­دست آمد که مشابهت های قابل­ملاحظه­ای با آجرهای ایلامی و هخامنشی یافته شده در تخت­جمشید و شوش دارد. آجرهای مکشوفه، یا در ساختار معماری استفاده شده و یا به صورت دست­نخورده در محل حفاری حفظ شده اند. شناسایی مواد به­کار رفته در ساخت این آجرها، لعاب، ...

جام یکی از مضامین اصلی و پرکاربرد شعر فارسی به شمار می آید. استقبال زیاد از این مضمون باعث ایجاد جریان جدیدی در حوزه ی ادبیات شد جریانی تحت عنوان خمریه سرایی که شاعران بس بنامی در شکل گیری و انسجام آن دست داشتند. استفاده از جام و ترکیبات آن تنها در همین حوزه باقی نماند بلکه مفهوم دیگر آن که همان جام جم، جام جهان نما و جام جهان بین است راه را برای ورود این مضمون در ادبیات عرفانی هموار نمود و باع...

در این نوشتار جلد دوم کتاب گل‌‌نبشته‌‌های باروی تخت ‌‌جمشید بررسی و نقد شده است. کتاب موردبحث ترجمۀ فارسی و انگلیسی بخشی از الواح عیلامی منتشرنشدۀ بایگانی باروی تخت جمشید (متن‌‌های A-G) است که سال‌‌ها پیش ریچارد هلک خوانده بود و عبدالمجید ارفعی آن‌ها را ویرایش و ترجمه کرده و با همکاری مرکز دایرة‌‌المعارف بزرگ اسلامی و پژوهشگاه میراث فرهنگی منتشر کرده‌‌ است. در مقالۀ پیش‌ِرو، کتاب ازنظر ...

تثلیث زاویه به همراه تربیع دایره و تضعیف مکعب از مسائل کهن ریاضی است که ریاضی‌دانان بسیاری در بار? آنها اظهارنظر کرده‌اند. محاسب? وتر ثلث یک زاویه با استفاده از یک معادل? جبری از جمله روش‌هایی است که برای حل مسأل? تثلیث زاویه عرضه شده است. غیاث‌الدین جمشید کاشانی (د. 832 ق) در رسال? الوتر و الجیب خود با به کارگیری این روش جیب زاوی? یک درجه را با داشتن جیب زاوی? سه درجه محاسبه کرد. پس از او دیگر...

در امپراتوری وسیع هخامنشی از خطّ و زبان های متفاوتی در نقاط مختلف قلمرو هخامنشی برای انجام فعّالیّت های اداری ـ اقتصادی در سیستم های اداری استفاده می کردند. آرشیو باروی تخت جمشید در مرکز امپرتوری مربوط به سال های 13 تا 28 سلطنت داریوش بزرگ را می توان بزرگترین و مهم ترین سازمان اداری چند زبانة هخامنشی دانست. اگر چه زبان قالب در گل نبشته های آرشیو، ایلامی است ولی گل نبشته هایی به زبان آرامی و نمونه ...

محمدعلی نقیب الممالک شیرازی، نقّال باشی دربار ناصرالدین شاه قاجار، به سبب دارا بودن استعداد و ذوقی لطیف، به همراه اطلاعاتی جدید درباره داستان که باید آن را دستاورد عواملی چند، از جمله آشنایی وی با ترجمه داستانهای خارجی دانست، آثاری زیبا و مردم پسند را خلق کرد. زبان قصه های عامیانه دوره قاجار، زبان گفتاری مردم کوچه و بازار آن عصر است؛ زبانی ساده، بی تکلّف و قابل فهم که قصه گو سعی می کند، مطلب خو...

در تاریخ هنر ایران بیشترین آثار نقش برجسته مربوط به دوره ی هخامنشیان می باشد که اساس هنری دوره خود را بیان می?کند. نقش برجسته های تخت جمشید جلوه گاه اندیشه ی هنرمندانی است که پای بند اصول و عقایدی منحصر به خود بودند و از این رو سعی در خلق آثاری داشتندکه متناسب با جایگاهِ طبقاتیِ جامعه باشد. ظاهراً تمام چهره ها مشابه یکدیگرند اما سازندگان این پیکره ها اندک تفاوتی را ایجاد نموده اندکه معیار تشخیص هر...

بر روی بلندترین بخش محوطه تختگاه شهر پارسه (تخت جمشید) در حدود نیمۀ قرن چهارم پیش از میلاد کاخی ساخته شد که دارای ایوان و پلکانی گسترده رو به حیاط کاخ موسوم به «هدیش» بود که البته امروزه جز آثار شکسته و پراکنده ای از بخش هایی از پلکان آن، نشانۀ دیگری از آن باقی نمانده است و همین پراکندگی قطعه های پلکان بنا بود که بهانه ای شد تا در سال 1384 خورشیدی و در جریان یک برنامه ساماندهی و مستندنگاری دقیق...

بسیاری از پدیده ها و تحولات تاریخی ایران باستان و از جمله دورة هخامنشی ریشه در ساختار قبیله ای جامعه و قدرت دارد. یکی از این پدیده ها هفت خاندان بزرگ است که به رهبری داریوش موفق شدند بردیا / گوماته را سرنگون کنند. نویسندگان باستان تأیید می کنند که از این زمان تا پایان دورة ساسانی هفت خاندان با اسامی گوناگون نقش مهمی در ساختار سیاسی، اقتصادی و نظامی ایران باستان ایفا کرده اند. گبریاس یکی از اعضا...