گفتگو یکی از عناصر مهم در روایت است. به‌طورکلی آفرینش روایت پس از آفرینش گفتگو (dialogue)، پدیدار و بهترین تفسیرها با این عنصر روایی ایجاد می‌شود. این عنصر در تحلیل ادبیات بسیار اهمیت دارد؛ به همین سبب در دیدگاه‌ها و نظریه‌های جدید زبان‌شناسی به‌ویژه معنی‌شناسی، به آن توجه شده است. نظریۀ منظورشناسی یکی از شاخه‌های مهم در حوزۀ معنی‌شناسی است که با کارگفتارهای متنی به گفتمان روایت سامان می‌بخشد. ...

یکی از مباحث مهم در بررسی زبان توجّه به جنسیّت و رابطۀ آن با زبان اثر است. پژوهشگران معتقدند میان زبان و نوشتارِ نویسنده زن و مرد و همچنین گفتمان شخصیّت‏های زنانه و مردانه داستان‏ها تفاوت اساسی وجود دارد. در این مقاله، به بررسی تفاوت‌های زبانیِ زنان و مردان در حوزۀ کاربرد واژگان از منظر زبان و جنسیّت در رمانِ سمفونی مردگان اثر عبّاس معروفی و خاطره‏های پراکندة گلی ترقّی</em...

یکی از مباحث اصلی در تحلیل گفتمان ساخت اطلاعی است. تأثیر ساخت اطلاعی را در صورت نحوی، واج‌شناختی و ساخت‌واژی جمله می‌توان دید. در حوزۀ تأثیر ساخت اطلاعی بر صورت ساخت‌واژی جمله، مبحثی تحت عنوان ارجاع گفتمانی وجود دارد. در این مقاله، ارجاع گفتمانی در رمان «مدیر مدرسه» و کتاب «زبان و تفکر»، بر اساس سلسله‌مراتب کهنگی گاندل، هدبرگ و زاخارسکی (Gundel, Hedberg and Zacharski, 1993) که یک مدل شناختی است...

مقالۀ حاضر حاصل یک تحقیق در حوزۀ تحلیل گفتمان انتقادی است. در این مقاله سعی شده بر مبنای چارچوب نظری نورمن فرکلاف به تجزیه و تحلیل متون مطبوعاتی ایران پرداخته شود. داده‌های پژوهش به طور تصادفی از بین مقاله‌های چاپ شده در روزنامه‌های جام جم، دنیای اقتصاد، رسالت، شرق و کیهان در سال‌های 1390-1388 که همگی در رابطه با شبکه‌های اجتماعی هستند، انتخاب شده‌اند. نگارندگان کوشیده‌اند داده‌ها را با استفاده...

گفتمان­نما­ها از عناصر مهم نظام زبان، به­ویژه زبان محاوره و غیررسمی­اند. امروزه، مطالعۀ گفتمان‌نما­ها از مباحث مهم و جدید در زبان­شناسی است. از این­رو، کلام بدون این عناصر صراحت کافی ندارد و ناقص و نامفهوم می­نماید. این واحد­های زبانی، نقش­های متفاوتی در نظام زبان ایفا می­کنند که نقش تأکیدی یکی از آنهاست. با استفاده از گفتمان­نما­ها، گوینده بر بخش خاصی از گفتمان و گاه بر کل آن تأکید می­کند. الب...

در این مقاله پرسش بر سر شکل­‌های مواجهه -آگاهانه یا ناآگاهانه- کاراکتر ایرانی از «خود» و «دیگری» در نمایشنامه جعفرخان از فرنگ برگشته نوشته حسن مقدم است. «خود» و «دیگری» استعاره و اشاره­‌ای به مهم­ترین سوژۀ ادبیات مدرنِ ایرانی است. این نسبت، متضمن یک رابطه است. رابطه­‌ای که فضایی ایجاد می­‌کند تا فرم­‌های اجتماعی و ارتباطی هر بار در قالب شخصیت­‌های اجتماعی و انواع مواجهه‌­هایشان –«خود» و «دیگری»-...

پژوهش حاضر که به روش میدانی صورت گرفته است، مطالعۀ تحلیل- توصیفی است که با هدف کاربرد دانش و راهبردهای کاربردشناسی زبان در گفتمان زبان‌شناسی حقوقی جهت بررسی شیوه‌های اقناع به کار گرفته شده در گویش شیرازی در دادگاه‌های کیفری شیراز است که متهمان جهت متقاعد نمودن قاضی به کار برده‌اند. داده‌های پژوهش از 20 جلسۀ علنی دادگاه شهر شیراز جمع آوری شده‌ است که در مجموع 2112 جمله بوده است. از این میان، 654...

حوزۀ عمومی مکانی برای گفت وگو و نقد قدرت است که اولین بار آن را هابرماس به صورت نظری مطرح کرد و پیشینه اش را به سالن ها، قهوه خانه ها و دربار اروپایی رساند. این تصور که شکل گیر ی حوزۀ عمومی مختص غرب است، درست به نظر نمی رسد؛ زیرا در دورانی از تاریخ ایران نیز هم زمان با غرب، وجوهی از شکل های حوزۀ عمومی دیده می شود که در دورة صفویه به وجود آمده بود؛ اما مسیر تداوم و سیر آن در ایران و غرب به دلیل ...