نخستسن بار صفحه های لاگر به عنوان هندسه ی خطوط و دایره های جهت دار در صفحه ی اقلیدسی مطرح شدند. در صفحه ی اقلیدسی یک دایره هم به عنوان مجموعه ای از نقاط و هم به عنوان مجموعه ای از خطوط مماس بر آن در نظر گرفت. با توجه به این که خط و دایره صفحه را به زیر مجموعه ی مجزا تقسیم می کنند، برای دایره ها و خطوط صفحه ی اقلیدسی می توان دو جهت مختلف در نظر گرفت. اگر خطوط جهت دار گذرنده را به عنوان نقاط صفحه...

تشبیه و تجسیم، در تاریخ اندیشه های کلامی، همواره به متفکرانی از شیعه و اهل سنت نسبت داده شده است. یکی از این متفکران هشام بن حکم، متکلم بزرگ شیعی، است. برخی از دانشمندان اهل سنت، نظیر جاحظ و خیاط، چنین عقیده ای را به او نسبت داده اند. در روایات شیعه نیز گاه چنین نسبتی به او داده شده است. بزرگان شیعه در مقابل این نسبت واکنش های فراوانی از خود نشان داده اند. این مقاله به دلایل منسوب به هشام در اث...

استاد صدرالدین عینی با هدف تحقیق و پژوهش آثار رودکی، برای نخستین بار سازمان دادن یک گروه باصلاحیت را به منظور بررسی های تازه در دیار رودکی در جمهوری تاجیکستان درخواست کرد. این گروه تحقیقی باستان شناسی به ریاست صدرالدین تشکیل شد و بنیاد آکادمی علوم اتحاد شوروی و انستیتو تحقیقاتی تاجیکستان نیز در آن مشارکت داشت. نگارنده در این مقاله برآن است تا از معلوماتی که این گروه در دیهه های منسوب به رودکی د...

شاهنامه رشیدا، یکی­از نسخ خطی مصور دوره­صفویه متعلق به­سده یازدهم هـ. ق، و کتابت آن منسوب به­عبد­الرشید دیلمی است، به­همین دلیل هم به­شاهنامه­رشیدا معروف ­است. معتمدالدوله، رئیس کتابخانه فتح­علی­شاه قاجار در صفحه­آستر بدرقه کتاب این انتساب را مرسوم کرد. درحالی­که تطبیق شیوه رسم­الخط شاهنامه­رشیدا با آثار خوشنویسی عبد­الرشید دیلمی مانند چهل­کلمه و تحفه العراقین، تفاوت رسم­الخط این آثار را از یکد...

دو اثر جاماسب‌نامه و یادگار‌جاماسبی در برگیرندۀ پیش‌گویی‌های منسوب به جاماسب هستند. این دو متن همراه با متن زند‌بهمن‌یسن اصلی‌ترین منابع موجود در زمینۀ فرجام‌شناسی زرتشتی را تشکیل می‌دهند. متون جاماسب‌نامه و یادگار‌جاماسبی دارای بخش‌های مختلفی به فارسی‌میانه، پازند و فارسی بوده و در طول تاریخ دستخوش تغییر و تحولات زیادی شده‌اند. در این مقاله پس از بررسی ساختار کلی و محتوای بخش‌های گوناگون این د...

از زمان درگذشت ابوسعید ابوالخیر - صوفی و عارف نامدار سده­های چهارم و پنجم هجری قمری- تا قرن­ها بعد، اشعاری در قالب رباعی و قطعه به او منتسب کرده‌اند که در تعداد آن‌ها و صحّت انتساب اشعار به او اختلاف نظر جدّی وجود دارد. همواره به دلیل تأثیرگذاری بسیار زیادی که ابوسعید بر جریان­های فکری متصوّفه داشته است، محقّقان در پی جمع­آوری اشعار و اقوال او بوده­اند. در دوران مختلف مریدان و دوست­داران او اشعاری ...

نوشته های اصولی نگارش یافته در یک سده ی اخیر، به هنگام بحث از ظواهر کتاب و سنت، به طور شایع، این تفصیل را به میرزای قمی(ره) نسبت می دهند که او، ظواهر کتاب و سنت را در خصوص مقصودین به افهام، حجت می داند و نسبت به غیرمقصودین، به عدم حجیت، باورمند است. اینکه آیا واقعاً میرزای قمی(ره) از چنین تفصیلی سخن رانده است و اینکه او اندیشه ی خویش را درباره ی ظواهر کتاب و سنت، در چه سطحی بیان داشته است و دیگر...

مقابر و آرامگاه­ ها از نظر تاریخی، هنری، مذهبی و اجتماعی در معماری اسلامی ایران نقش اساسی داشته اند و در هر منطقه این بناها را به منظور گرام ی داشت یاد و خاطرۀ متوفی  که اغلب از فرزندان و نوادگان ائمه و یا بزرگان دینی، ادبی و علمی بودند  در محل دفن این اشخاص می ساختند. ساخت مقابر به شیو ه های مختلف در معماری دوران اسلامی، اهمیت این گروه از بناها را می رساند و بناهای آرامگاهیِ دارای ساختار منفرد ...

در مواجه با پرسش «در فرایند خط مشی گذاری چه اتفاقی رخ می دهد که خط مشی گذار به آنچه مورد انتظارش بوده است نایل نمی آید؟»، متون علمی به دنبال پاسخ به خود پرسش مذکور نبوده اند بلکه بیشتر مدلی برای دور نگه داشتن فرایند خط مشی گذاری از آسیب های احتمالی مربوط به نتایج پرسش فوق را دنبال کرده اند. این نوع پاسخ ها را می توان در انبوهی از مفاهیم متنوع یافت که در این پژوهش در چهار مفهوم انسجام خط مشی، دو...

after describing the tact that, in i ho pas i the kings selected their amanuenses and royal scribers from among the most famous and skilled calligraphers, who also served in royal courts and government administration, the author explains that the decrees and royal charters, irrespective of their contents and sources are manifestations of calligraphers' art, thun he analyses the elleut of c...