حماسه یکی از انواع ادبی است و به معنای شرح دلاوری های یک قوم است که در راه اهداف گروهی و خواسته های هماهنگشان انجام می شود. یکی از مسائلی که در حماسه مطرح است ، رجز خوانی هایی است که به صورت گفتگوی شفاهی یا کتبی بین پهلوانان و حریفان رد و بدل می شود و قصد آن شناساندن خود یا نژاد و نسب خود و بیان دارایی ها و به طور کلی میزان توانمندی های خویش است در برابر حریف که هدف اصلی از ذکر همه ی این موار...

موضوع اصلی این پایانامه بازبینی تحول حماسه در ادبیات است. در دو فرهنگ کاملاً متفاوت و در قرن 15 دو اثر مهم حماسی که از پیشینه ی بلند شفاهی برخوردار هستند مکتوب می شوند. حماسه ی فرانسوی چنان که از نامش پیداست حول محور شخصیت رولان، یک شوالیه شکل می گیرد و با توجه به نیاز جامعه ی روبه زوال فئودال به وجود پادشاهی قدرتمند که تمام فرانکها از او اطاعت کنند و وحدت کشور را حفظ کند جز یک پیرنگ ندارد وآن ج...

در دوره ی قاجار و پس از ورود چاپ سنگی به ایران شاهنامه از جمله آثاری بوده است که هنر و خوشنویسی در آن متجلی شده است. تصویرسازی شاهنامه، شامل مجالس و صحنه های نبرد، توسط نقاشان و مصوران طراحی می شده و در کتاب به چاپ می رسیده است. بنا به مستندات، نخستین شاهنامه ی چاپ سنگی در سال 1262 ه.ق در بمبئی چاپ شده است. تصویرساز این نسخه که به خط رضا حسینی شیرازی است مشخص نیست. اما نخستین شاهنامه ی چاپ سنگی...

بیان تمثیلی از مفهوم عشق گویای آن است که انسان برای رسیدن به معشوق علاوه بر اراده خود با موانع بیرونی مواجه است که اجازه تصمیم­گیری بر اساس خواسته­ها و امیال خود را نمی­دهد. به همین دلیل است که نتیجه داستان عاشقانه هرچه باشد، باز احساس ترحم و ترس که نماد اصلی تراژدی هستند را در مخاطب ایجاد می­کند. در ادبیات فارسی، شاهنامه فردوسی به عنوان مهمترین بیان تمثیلی از عشق تراژیک، در همه داستان­های عاشق...

هدف از بررسی اسطوره ی آفرینش و پیدایش در شاهنامه، اوستا، بندهش و دینکرد هفتم، شناساندن اندیشه های اساطیری و موشکافی کردن بسیاری از ناگفته ها درباره ی این اسطوره ها است. روش کار به صورت کتابخانه ای و تحلیل و تطبیق مضامین اسطوره ی آفرینش و پیدایش شاهنامه با اوستا، بندهش و دینکرد هفتم است. در دینکرد هفتم از اسطوره ی آفرینش سخنی به میان نیامده است. حال آن که در سه کتاب دیگر، اسطوره ی آفرینش از جمله...

شخصیت رستم(1) در شاهنامه و ایندرا در ریگ ودا ـ کتاب مقدس هندی‌ها ـ آن‌قدر به هم شباهت دارد که هر دو در یک پژوهش کنار هم مقایسه و تحلیل شوند. این پژوهش با طرح شباهت‌ها در وظایف، اعمال و شخصیت هر دو اسطوره و با ذکر شواهدی از هر دو کتاب می‌کوشد این نظریه را تقویت کند که رستم دگردیسی/تغییر یافته ایزد ایندرا است؛ ایندرا که زمانی مورد ستایش هر دو قوم آریایی هند و ایران بود، در سال‌های بعد در ایران با...

  پژوهشگران دربارة مأخذ یا مآخذ فردوسی در نظم شاهنامه، نظرات گوناگونی را مطرح کرده‌اند. عدّه‌ای از آنها برآنند که فردوسی از منابع کتبی و شفاهی بهره برده است؛ افرادی تنها شاهنامة ابومنصوری را منبع فردوسی می‌دانند و عدّه‌ای فردوسی را وارث سنّت نقّالی و شفاهی گذشته قلمداد می‌کنند و اشاره به دهقان و موبدان زرتشتی در شاهنامه را نشانة ارتباط فردوسی با این گروه می‌دانند. با دقّت در شاهنامه، می‌توان به این...

نهج البلاغه،یکی از مهم ترین کتاب ها در زمینه تعالیم اخلاقی است. معارف بلند و ژرف کلام حضرت علی (ع) سبب شده است تا تأثیر شگرفی در ادبیّات عربی و فارسی داشته باشد. شاهنامه فردوسی از جمله کتاب هایی است که از نهج البلاغه تأثیر پذیرفته است.در شاهنامه، به دلایل گوناگون، روند منطقی روایت داستان ها ،گسسته می شود و فردوسی،به شکل های مختلف به بیان تعالیم اخلاقی و انسانی خود می پردازد. از آنجا که فردوسی شا...

خواب و رویا یکی از رازناک ترین و پیچیده ترین پدیده های عالم هستی است که هنوز سخن فرجامین دربارة آن گفته نشده است. از سوی دیگر، این پدیده با همه رازناکی و پیچیدگی اش، کاربردی ژرف در فرهنگ ایرانی یافته است، به گونه ای که در سراسر زندگی این قوم می توان نمودی از خواب و رویا را مشاهده کرد. از آنجا که شاهنامه آیینة تمام نمای فرهنگ ایرانی در درازنای تاریخ این ملت است، در این جستار، بازتاب این پدیده (خ...