این رساله در برگیرنده چهار بخش است : الف) پیش گفتار ب) فرهنگ نامها ج) تعلیقات د) فهرستها. در بخش اول از زندگی ایرانشاه بن ابی الخیر و نسبت وی با شهمردان بن ابی الخیر مولف نزهت نامه، اهمیت بهمن نامه، بررسی تطبیقی داستان بهمن در شاهنامه و تحلیل اجمالی نامهای خاص سخن به میان آمده است . در بخش دوم (فرهنگ نامها) اسامی خاص بصورت الفبایی تنظیم و توصیف شده است و براساس فرهنگ فارسی شادروان دکتر محمد معی...

شاهنامه فردوسی گنجینه بی بها و گران سنگ زبان و ادبیّات فارسی است. شاهنامه پژوهان در حوزه زبان و محتوای شاهنامه تحقیقات بسیار گسترده ای انجام داده اند . اینکه شاهنامه از نظر طبقه بندی ادبی جزء کدام نوع ادبی قرار می گیرد و ویژگی های صورت و محتوایی کدام نوع ادبی را بیشتر در خود دارد ، می تواند پرسشی نو و قابل طرح در شاهنامه پژوهی باشد. اشاره مکرّر و صریح فردوسی به داستانی و روایی بودن شاهنامه می توا...

پژوهشگران درباره مأخذ یا مآخذ فردوسی در نظم شاهنامه، نظرات گوناگونی را مطرح کرده اند. عدّه ای از آنها برآنند که فردوسی از منابع کتبی و شفاهی بهره برده است؛ افرادی تنها شاهنامه ابومنصوری را منبع فردوسی می دانند و عدّه ای فردوسی را وارث سنّت نقّالی و شفاهی گذشته قلمداد می کنند و اشاره به دهقان و موبدان زرتشتی در شاهنامه را نشانه ارتباط فردوسی با این گروه می دانند. با دقّت در شاهنامه، می توان به این نک...

منظومه هایی که پس از شاهنامه و غالباً به پیروی از آن، در زمینه های پهلوانی، دینی و تاریخی به نظم درآمده اند، از مآخذی هستند که کمتر مورد توجّه فردوسی شناسان است. حال آنکه سَرایندگانِ بیشترِ این آثار افزون بر تأثّرات فراوان زبانی، ادبی و اندیشگی از شاهنامه، به صورتهای گوناگون از فردوسی و شاهنامه نام برده اند که گردآوری و بررسی مجموع این اشارات نکته های تازه و درخور بحثی درباره سرگذشت حکیم توس و نظم شا...

آراستن آغاز کلام به حمد و ستایش پروردگار و درود بر پیامبر و اهل بیت او تحمیدیه نام دارد که دربردارنده حقایق ژرف و بازتاب تفکر درونی نویسنده است و به دلیل این که نویسنده در آن تمام هنر نویسندگی و فن بیان خود را برای جلب مخاطب به کار می گیرد، از لحاظ بلاغی و ادبی حائز اهمیت بسیار است. این نوعِ عالی، تابع تحول سبک نثر هر دوران است، اما به دلیل تحول تدریجی نثر، رگه های تقلید از سبک نثر دوره ی قبل د...

بررسی نقش زنان در شاهنامه فردوسی و بازتاب سیمای آنها در آن، جزو بحث هایی است که همیشه مورد مناقشه اهل فن و تحقیق بوده است. برخی معتقد به زن ستیزانه بودن شاهنامه هستند و برخی دیگر در پی رد این مدعا. هدف از انجام این پژوهش بررسی شخصیت، نقش و تأثیر زنان شاهنامه در داستان های آن است. شخصیت هر یک از زنان شاهنامه منحصربه فرد و یکتاست؛ همچنان که نقش زنان در تمام داستان های شاهنامه یک شکل نیست و دارای ...