دو مفهوم اخلاق و آزادی در شمار مفاهیم فربه تجویزی و از ناب ترین مباحث فلسفه سیاسی است. برجستگی این مفاهیم به گونه ای است که در تمامی دوره های حیات اندیشه سیاسی خود را بر ذهن و اندیشه متفکران و زندگی آدمی تحمیل کرده است. از این رو نوشته حاضر در تلاش است تا نگره یکی از فیلسوفان مسلمان معاصر در باب مناسبات اخلاق و آزادی را بکاود و با سنجش این دو مفهوم فربه فلسفه سیاسی، به طرح و آزمون مدعای مقاله د...

مکتب اگزیستانسیالیسم یکی از مکاتب فلسفی دوران معاصر و جدید است و یکی از نمونه های بارز فلسفه اگزیستانس، اگزیستانسیالیسم الهی یا دینی مارتین بوبر آلمانی یهودی است، او از مهم ترین اندیشمندان دینی در قرن بیستم به شمار می آید. این مقاله ابتدا انسان شناسی اگزیستانسیالیسم و بوبر را بررسی کرده، سپس درباره فلسفه اخلاق و مقایسه آراء سارتر و آراء بوبر در زمینه معیار ارزشهای اخلاقی، رابطه آزادی و مسئولیت،...

انسان‌شناسی اخلاق یکی از رشته‌های نوظهور در مطالعات میان رشته‌ای در حوزه فلسفه اخلاق و انسان‌شناسی است. کتاب «فاعل فضیلت؛ انسان‌شناسی اخلاق و آزادی» نوشته جیمز لیدلاو، یکی از تأثیرگذارترین آثار نوشته شده در این حوزه است. نویسنده در این اثر کوشیده است مرزهای انسان‌شناسی و فلسفه اخلاق را به یکدیگر نزدیک کند. بهره‌گیری مولف از مفاهیم و نظریه‌های مختلف در هر دو رشته موجب شده است این کتاب فراتر از ی...

سقط جنین یکی از مباحث بحث برانگیزی است که در تمام متون فلسفه ی طب و اخلاق پزشکی از آن به عنوان نمونه ای از معضلات فلسفی و اخلاق پزشکی یاد شده است که فارغ التحصیلان علوم پزشکی ممکن است در مواجهه با آن تحت تأثیر شرایط مختلف یا وجدان خود تصمیماتی بگیرند و این در حالی است که لازم است در طول دوران تحصیل خود رشد اخلاقی لازم را برای مواجهه با این موضوعات یافته باشند تا بتوانند به درستی تصمیم بگیرند. آ...

کانت یکی از تأثیرگذارترین فیلسوفان غرب در دورة مدرنیته بر اندیشة فلسفی و نیز بر مسئلة علم و دین بوده است، اهمیت این مسئله از آنجاست که تاریخ فلسفه مدرن را می توان به دو دوره ماقبل و مابعد کانت تقسیم کرد؛ زیرا بر اثر فلسفه کانت بود که نگرش جدید انسان به هستی، که از دکارت شروع شده بود و به کمال نهایی خود رسید تا آنجا که بعد از کانت، فلسفه و مابعدالطبیعه به مسیر جدیدی قدم گذاشتند که در این رهگذر ع...

قریب به اتفاق پژوهشگران در خصوص پاسخگویی به مسئله اطلاق یا نسبیت اخلاق به تفسیر و توجیه آیات موهم نسبیت اخلاق پرداخته اند (بعد سلبی اطلاق اخلاق) و بررسی بعد ایجابی اطلاق اخلاق با نگاه قرآنی جایی در تحقیقات آنها نداشته است. افزون بر این، پژوهشگران از اهمیت نتایج مترتب بر تحلیل برخی مسائل اساسی فلسفه اخلاق از دیدگاه قرآنی در جهت حل مسئله نسبیت اخلاق غفلت ورزیده اند. این دو مسئله انگیزه نگارش مقال...

 طرح مهم‌ترین پرسشهاى حوزه‌هاى گوناگون فلسفه اخلاق در راستاى دست‌یابى به ادراک و رهیافت خاص قرآنى در زمینه مباحثات نوین فلسفه اخلاق و داورى ارزشى رفتار است.  پانزده محور این بخش عبارتند از: تعریف اخلاق، ارتباط دین و اخلاق، بنیادها و خاستگاه اخلاق، قلمرو اخلاق، منشأ احکام و قواعد اخلاقى، مفاهیم و قواعد اخلاقى، نقش و تأثیر ثواب و عقاب در انگیزشهاى اخلاقى، معیار و ملاک فضیلت اخلاقى، نسبیت و اطلاق...

در فلسفه اخلاق کانت مسئله دروغ به عنوان نمونه فعل غیر اخلاقی، مورد نسبتاً متمایزی است. کانت زمانی که می خواهد مفهوم امر تنجیزییا امر مطلق را در مبادی مابعد الطبیعه اخلاق برای نخستین بار صورت بندی کند از مثال دروغ بهره می گیرد. به این ترتیب از همان ابتدا راستگویی و پرهیز از دروغ نه تنها به عنوان «موردی» از امر مطلق معرفی می شود، بلکه مطلق بودن حکم اخلاقی راستگویی از نظر کانت موردی چنان مطمئن است ...

حاضر به «روش شناسی اندیشه سیاسی در فلسفه غرب تمدن اسلامی» اختصاص دارد. فلسفه غرب تمدن اسلامی به اندیشه های فلسفی در آرا و آثارِ فیلسوفانی چون ابن طفیل، ابن باجه و ابن رشد اطلاق می شود. اینان برخلاف متفکران شرق تمدن اسلامی، مانند ابن سینا، روش شناسی ویژه ای در حوزه دانش سیاسی داشتند. بنیادی شرعی برای عقل در حوزه سیاست قائل بودند و در عین حال احکام شرعی سیاست یا سیاست شرعی را به اعتبار یافته های ع...