چکیده عباسیان از سال 132 ق. تا 656 ق. زمام خلافت جهان اسلام را بدست گرفتند. آنان با شعار طرفداری از اهل بیت علیهم السلام و یادآوری ظلم امویان نسبت به آنان، توانستند مردم را به خلافت فرد نامعلومی از خاندان پیامبر (ص)، دعوت کنند. آنان با دعوت سرّی خود که کاملاً حساب شده و محتاطانه بود، سرانجام موفق به تشکیل حکومت شدند. چون عباسیان از ابتدا همراه با علویان بودند و هر دو جزئی از بنی هاشم به حساب می...

مذهب و اعتقادات مذهبی یکی از بنیادی ترین عوامل در شکل گیری زندگی بشر از زمان های گذشته تا به امروز بوده است که نقش بسیار مهمی را در جنبه های مختلف زندگی انسان ایفا کرده است. با ورود اسلام و گسترش آن در ایران نقش مذهب به خصوص در معماری و شهرسازی جلوه ی دیگری یافت. در دولتهای شیعی جلوه های مذهبی به خصوص در ساختار شهری نمایان شدند که از جمله ی آن ها می توان به کتیبه ها، کاخ ها، مساجد و مدارس که بر...

جستاری در تغییر مذهب نظام‌شاهیان دکن؛ بازخوانی روایات تاریخی [1] نیره دلیر* خدیجه سهراب‌زاده** چکیده نظام‌شاهیان دکن از تسنن حنفی به تشیع امامی، روی آوردند. پژوهش حاضر می‌کوشد ضمن بازخوانی روایات مربوط به تغییر مذهب آنان از خلال منابع، اصلی‌ترین عوامل آن را تحلیل کند و پیامدهای تشیع نظام‌شاهیان در این منطقه را مشخص نماید. در این‌باره به برخی نظریات مطرح شده برای تغییر مذهب، مانند خواب دیدن برها...

بررسی فعالیت ها و اقدامات دولت ها و حکومت ها در گسترش یک دین یا مذهب و یا ایجاد و گسترش فرهنگ و تمدن، اهمیت فراوانی دارد. در این میان اهمیت دولت سربداران، از نخستین دولت های شیعی امامی در ایران، به لحاظ نوع دین و مذهب، مکان جغرافیایی، آرمان ها و انگیزه های شروع قیام، دو چندان می باشد، تا جایی که می توان ادعا نمود تشکیل دولت صفویه و تغییر مذهب در ایران، ریشه در دگرگونی های مذهبی و فرهنگی داشت که...

جغرافیای طبیعی و انسانی گیلان همواره در طول تاریخ موجب شده است تا سراسر سرزمین های این ولایت کمتر مورد تعرض حکومت های مرکزی ایران قرار گیرد. در نتیجه این سرزمین مورد توجه حکومت های مرکزی ایران بود. از سوی دیگر همین موقعیت طبیعی نیز به زمینه پیدایش حکومت های محلی متعددی را در گیلان فراهم نموده است به طوری که مقارن با ظهور صفویه دو حکومت محلی قدرتمند کیاییان در شرق و اسحاقیه در غرب سفیدرود بر این...

چکیده امروزه فضاهای آموزشی یکی از مهمترین کاربری ها در سطح شهر محسوب می گردند که سطح قابل توجهی از فضاهای شهری را به خود اختصاص داده اند. فضاهای آموزشی آن هم در سطح متوسطه از یک طرف در شکل دهی کالبدی شهر موثر می باشد و از سوی دیگر به عنوان یک مرکز خدمات رسانی کاربری های اطراف را تحت تاثیر قرار داده و یا از آنها تاثیر می پذیرند. لذا توجه به این نکته که فضاهای آموزشی باید به نحو شایسته ای در سط...

بررسی فعالیت‌ها و اقدامات دولت‌ها و حکومت‌ها در گسترش یک دین یا مذهب و یا ایجاد و گسترش فرهنگ و تمدن، اهمیت فراوانی دارد. در این میان اهمیت دولت سربداران، از نخستین دولت‌های شیعی امامی در ایران، به‌لحاظ نوع دین و مذهب، مکان جغرافیایی، آرمان‌ها و انگیزه‌های شروع قیام، دو چندان می‌باشد، تا جایی که می‌توان ادعا نمود تشکیل دولت صفویه و تغییر مذهب در ایران، ریشه در دگرگونی‌های مذهبی و فرهنگی داشت که...

قدرت‌یابی سلجوقیان (429-552 ق) در ایران و عراق و ائتلاف نیروهای سیاسی مذهبیِ اهل‌سنت (سلطنت و خلافت)، موجب رشد نفوذ حدیث‌گرایانِ سنی‌مذهب شد. همچنین دراثر عملکرد واگرایانه برخیمراکز علمی عصر و تقابل رویکرد عقل‌گراییِ شیعی و سنت‌گراییِ اهل‌تسنن و... همگراییِ شیعه و سنی با چالش‌هایی مواجه گردید. در این اوضاع متکلمان اهل‌تسنن در عرصه تقریب شیعه و سنی موضع انفعالی داشتند ولی متکلمان شیعه در این عرصه فعا...

خاندان بنی حفص از مریدان و شاگردان ابن تومرت موسس دولت موحدین به شمار می آمدند. آنها در ابتدا به عنوان والی موحدین بر تونس فرمان راندند. ولی بعدها پس از نابودی امپراتوری موحدین، دولت بنی حفص توسط ابوزکریاء اول در سال 625 ه. اعلام استقلال کرده و امور افریقیه را بدست گرفتند و برای نخستین بار تونس را به عنوان پایتخت مغرب ادنی انتخاب کردند. همزمان با زوال امپراتوری موحدین و درآستانه به قدرت رسیدن د...

عراق از دید تاریخی، اصلی‌ترین مرکز شیعیان در ده قرن نخست اسلام بوده است و حتی پس از برپایی دولت صفویه در ایران تا کنون از مراکز عمده تشیع در جهان اسلام به شمار می‌آید. جنوب عراق، خاستگاه معنوی بنیادین تشیع و جایگاه روی‌دادهای حماسی و غم‌بار آن در دهه‌های نخستین اسلام بود و تأثیر و نفوذش در رشد فکری و معنوی شیعیان در درازنای تاریخ انکارناشدنی است، اما گسترش تشیع میان عشایـر جنوب عـراق و سرانجام ...