گادامر به پیروی از هیدگر نگاهی هستی شناختی به تاریخ و فهم دارد، زیرا هستی انسان را یک هستی افکنده شده در جهان می داند که به تاریخ تعلق دارد و پیشاپیش متأثر از تاریخ است. در نتیجه، فهم نیز به عنوان یکی از حالت های هستی انسان، متأثر از تاریخ است. اما این نگاه او به تاریخ زمینه ساز این نقد اساسی می شود که وی نمی تواند از توصیف هستی شناختی فهم، یک قاعدۀ معرفت شناختی بیرون بکشد و معیاری فراتاریخی بر...

نظریه نسبیت خاص و عام اینشتین و نظریه کوانتومی از بزرگترین دستاوردهای بشری در سده اخیر محسوب می شوند. این نظریه ها دارای کاربردهای بسیاری هستند. ولی حوزه کاربرد آنها تا حد زیادی با یکدیگر متفاوت است. نظریه نسبیت خاص در مورد ذراتی بکار می رود که دارای تندیهای زیاد، نزدیک به سرعت نور هستند. نظریه نسبیت عام یک نظریه در مورد گرانش است که به بررسی ساختار فضازمان می پردازد. نظریه کوانتومی دارای برد...

اول، فلسفه های علوم خاص، پرسشها و پاسخهایی خاص دارند. فلسفة زیست شناسی نیز از این قاعده مستثنا نیست. دوم، در جامعة فلسفی ما پرسشها و پاسخهایی مطرحند که فلسفة زیست شناسی به هر دو می تواند کمک کند. و سوم فلسفة زیست شناسی پرسشها و پاسخهایی جدید هم مطرح می کند. در این مقاله به برخی از مباحث هر سه دسته اشاره شده است. ارسطو، مسلمانان، نظریة تکامل در قرن نوزدهم و دو مسأله در قرن بیستم، برای این مقصود ...

گرچه دیوید هیوم یک فیلسوف سیاسی مصطلح نیست ، برخی دیدگاه های او در تفکر سیاسی اثرگذار بوده است ، از آن جمله بینش خاص او درباره فضیلت عدالت . وی با اتکا به رویکرد تجربه گرایانه خویش تلقی ِ نفع انگارانه ای از عدالت عرضه می دارد و برخلاف تصور مرسوم و رایج ، عدالت را یک فضیلت و ارزش ذاتی نمی داند و فضیلت بودن آن را به وجود شرایطی خاص مشروط می کند. مقالة حاضر ضمن تبیین تفصیلی دیدگاه های وی درباره عدا...

در این پژوهش، فرایند اشتقاق در زبان ترکی آذربایجانی بر بنیاد انگارۀ نظری کیپارسکی (1982) تحت عنوان « صرف و واج شناسی واژگانی»یا به اختصار «صرف واژگانی» مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. این نظریه از جمله رهیافتهای علم صرف است که در چارچوب دستور زایشی، به توصیف و تبیین نظام واژگانی و ارتباط آن با دیگر حوزه¬های زبان به ویژه واج شناسی می پردازد. در فصل اول، ضمن تبیین اهداف رساله و طرح موضوع، به...

در رابطة زبان و تفکر، هنوز هم سخن از فرضیة نسبیت زبانی می‌تواند بحث‌برانگیز باشد. این فرضیه که بیشتر به نام ادوارد ساپیر و لی وورف شناخته می‌شود، بر کیفیت تأثیر زبان بر تفکر استوار است. در نوع افراطی آن، این «زبان» است که تعیین‌کننده و جهت‌دهندة اندیشه است و در نوع خفیف آن، زبان در بخش‌هایی از تفکر اثر می‌گذارد. مبنای فرضیه این است که گویشوران هر زبان از دریچة زبان خود با جهان مواجه می‌شوند و آ...

در سال‌های اخیر، نظریة بازی به علوم مختلف مانند علوم سیاسی، علوم رایانه، زیست‏شناسی و علوم اجتماعی نفوذ کرده است و بسیاری از نظریه‏پردازان در این زمینه قادر به توضیح و تفسیر برخی از مفاهیم گیج‏کننده در این رشته‏ها بر اساس نظریة بازی هستند. تئوری نظریة بازی برای مطالعه طیف وسیعی از موضوعات مورد استفاده قرار می‏گیرد، از جمله چگونگی تصمیم‏گیری در یک محیط رقابتی که در آن نتیجه تصمیم هر عامل بر نتای...

دربارة واژه‌های متشابه قرآن چهار دیدگاه‌ اصلی وجود دارد: دیدگاه اهل ظاهر، نظریة اشتراک لفظی، نظریة حقیقت و مجاز و نظریة روح معنا. طبق نظریة روح معنا، الفاظ بر ارواح معانی وضع شده‌اند و خصوصیات مصادیق در معنای آنها در نظر گرفته نشده است. از این رو کاربرد آنها می‌تواند در مصادیق معقول نیز حقیقی باشد. بنابراین الفاظ متشابهی که در قرآن به کار رفته‌اند در مصادیق مجرد و معقول به...

علامه طباطبایی (ره) حسب روایت (المحکم ما یعمل به و المتشابه ما اشتبه علی جاهله) ایده نسبیت متشابهات قرآن را مطرح می‌فرماید. این ایده، ایده دیگری را بر صفحه ذهن پدید می‌آورد که آیا نسبت به ظواهر قرآن نیز می‌توان چنین گفت؟ ایده نسبیت ظواهر قرآن باعث بررسی بیشتر پیرامون دو سؤال مهم 1. ظاهر به چه معنا و برای چه کسی؟ و 2. حجیت برای چه کسی و با چه شاخصی؟ می‌شود. به نظر می‌رسد ظاهر به هر دو معنای خود ...

در ادامة پیش فرضیة مطرح شده درخصوص امکان استفاده از ریاضیات در تجزیه و تحلیل های ادبی و به ویژه داستان کوتاه، در بررسی حاضر، چشم اندازی به نظریة سیستم ها و چگونگی استفاده از آن در تحلیل داستان کوتاه گشوده شده است. بحث به داستان کوتاه محدود شده و در همین راستا شخصیت پردازی و به ویژه نحوة ارتباط شخصیت ها در آغاز و پایان داستان با استفاده از برخی اصول نظریة سیستم ها ارزیابی شده است. مهم ترین نتایج...