حدیث جنود عقل و جهل، حدیثی است که عقل را به عنوان ابزار هدایت در مقابل جهل به عنوان ابزار ضلالت به صورت مجموعه ای متشکل از قوای مختلف و در سطوح و لایه های متنوع عرضی و طولی و به صورت سمبلیک و نمادین توصیف کرده است. پژوهشگران قرآنی همواره با توجه به زنده و پویا بودن معارف دینی، به ترغیب قرآن و امامان، نسبت به درک و کشف همه سطوح و لایه ها و نویابی ساحتهای معنایی معارف دینی، مشتاق هستند. زبان شناس...

«قیّوم» یکی از اسماء جلاله خداوند متعال در قرآن کریم است که به علت قرار گرفتن در آیه مشهور آیةالکرسی و با توجه به کثرت قرائت این آیه، به یکی از پرکاربردترین نام­های خداوند نزد مسلمان تبدیل شده است. با این حال بحث های، صورت گرفته درباره معنای واژگانی و تفسیری قیّوم، نشان از آن دارد که این نام از همان عهد مفسران نخستین، جای گفت وگو داشته و معانی متعددی برای این واژه بیان شده است. در این مقاله تلاش ...

حدیث پژوهی عالمان شیعی، چون دیگر گستره‌های مطالعات دینی ایشان، از مبانی و پیش فرض‌های مختلفی اثر می‌پذیرد. در این میان، مبانی کلامی، به خصوص در موضوع امامت، اهمیّتی ویژه می‌یابند؛ چه از بنیادی‌ترین مسائل عقیدتی در میان شیعه است. شیخ مفید به عنوان متکلّمی در مرحله گذار از نصّ‌گرایی به عقل‌گرایی، اثر گذار در شکل گیری نظام کنونی کلام شیعه و پر کار و پر تألیف، نمونه‌ای دقیق برای بر نمودن آثار مبانی ام...

از واژه صابئین و صابئون سه در قرآن یاد شده است. نگرش قرآن نسبت به آیین صابئین همانند دیگر ادیان توحیدى مبتنى بر گرایش به مبدأ و معاد و رستگارى در آخرت است با این همه دیده مى‏شود که مترجمان و مفسران قرآن در تبیین مفهوم این واژه و تعیین مذهب گروندگان به این آیین با شک و ابهام و به گونه‏اى سربسته و نامفهوم سخن گفته و حتى پاره‏اى از فقیهان از یادکرد این گروه در شعار اهل کتاب استنکاف ورزیده‏اند. این...

‫واژه ﮔﺰﯾﻨﯽ در ﻣﯿﮑﺮب ﺷﻨﺎﺳﯽ - ﻗﺴﻤﺖ 5‬ ‫اﺻﻮل ﻣﻮﺿﻮﻋﻪ‬ ‫ﻣﺮاد از اﺻﻮل ﻣﻮﺿﻮﻋﻪ اﺻﻮﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺘﺎن ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﻇﺎﯾﻔﯽ ﮐﻪ در اﺳﺎﺳﻨﺎﻣﻪ ﺑﺮ ﻋﻬﺪهاش ﻧﻬﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ، ﭘﺲ‬ ‫از ﺑﺤﺚ و ﺑﺮرﺳﯽ ﻓﺮاوان آﻧﻬﺎ را ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و اﮔﺮ ﻧﻪ ﺑﺮای ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﺮای ﻣﺪﺗﯽ ﻃﻮﻻﻧﯽ، درﺳﺘﯽ ﯾﺎ ﻧﺎدرﺳﺘﯽ آﻧﻬﺎ را در درون‬ ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺘﺎن ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺤﺚ ﻧﻤﯽداﻧﺪ. اﯾﻦ اﺻﻮل ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:‬ ‫2.1 ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻋﻠﻤﯽ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ زﺑﺎن ﻋﻠﻤﯽ اﺳﺖ‬ ‫2.2 زﺑﺎن ﻋﻠﻢ در اﯾﺮان زﺑ...

سابقه و هدف: کتاب ده گانه ذخیره خوارزمشاهی، مهمترین و مفصل ترین کتب پزشکی به زبان فارسی است که در اوایل قرن ششم ق توسط سید اسماعیل جرجانی تالیف شد. غنای علمی کتاب در حوزه دانش پزشکی، کثرت واژه های پزشکی فارسی  و گستردگی شمول داده های پزشکی آن، از ویژگی های بارز این اثر است. شناسایی و تفکیک مجموعه واژگان پزشکی کتاب ذخیره نه تنها می تواند  ما را با مجموعه دانش پزشکی جرجانی آشنا سازد، بلکه این امک...

روایات فراوانی، حدیث آل محمد: را صعب و مستصعب دانسته‏اند. با گردآوری این روایات، روشن شد که منابع بیشتر آنها کهن و قابل اعتمادند؛ منابع معتبری مانند بصائر الدرجات، الکافی و برخی کتاب های شیخ صدوق. اسناد این روایات نیز متعدد و بر پایه ارزیابی نرم افزار درایة النور برخی از آنها، صحیح یا موثق هستند. از این رو، به صدور آنها اطمینان داریم. بر پایه لغت شناسی اجتهادی، تشکیل خانواده حدیث و یافتن قرینه...

‫واژه ﮔﺰﯾﻨﯽ در ﻣﯿﮑﺮب ﺷﻨﺎﺳﯽ - ﻗﺴﻤﺖ 8 ‫اﺻﻮل ﻣﻮﺿﻮﻋﻪ‬ ‫ﻣﺮاد از اﺻﻮل ﻣﻮﺿﻮﻋﻪ اﺻﻮﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺘﺎن ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﻇﺎﯾﻔﯽ ﮐﻪ در اﺳﺎﺳﻨﺎﻣﻪ ﺑﺮ ﻋﻬﺪهاش ﻧﻬﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ، ﭘﺲ‬ ‫از ﺑﺤﺚ و ﺑﺮرﺳﯽ ﻓﺮاوان آﻧﻬﺎ را ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و اﮔﺮ ﻧﻪ ﺑﺮای ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﺮای ﻣﺪﺗﯽ ﻃﻮﻻﻧﯽ، درﺳﺘﯽ ﯾﺎ ﻧﺎدرﺳﺘﯽ آﻧﻬﺎ را در درون‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺘﺎن ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺤﺚ ﻧﻤﯽداﻧﺪ. اﯾﻦ اﺻﻮل ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: ‬ ‫1-2 ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻋﻠﻤﯽ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ زﺑﺎن ﻋﻠﻤﯽ اﺳﺖ. ‬ ‫2-2 زﺑﺎن ﻋﻠﻢ در اﯾﺮان زﺑﺎن ﻓﺎر...

برخی از واژگان قرآن هرچند جزء واژگان غریب به ‌شمار نمی‌آیند، ضروری است به‌خاطر کاربرد در معانییا مصادیق گونه‌گون،بهصورتدقیق و جامع بررسی ‌شوند. واژۀ «سلطان» این‌گونه است. این واژه به سبب کثرت کاربرد در آیات قرآن (37 بار) دربارۀ مفهوم و مقصود آن در پاره‌ای از کاربردهایش (نک: نساء/53، روم/35، قصص/35، إسراء80/، الرّحمان33/، حاقه/28-29) اختلاف دیدگاه وجود دارد. در این پژوهش کوشش شده است، معنای لغوی ...