زبان شناسیِ زایشی به عنوان مهم ترین مکتب زبان شناسیِ قرن بیستم بر اصول و پایه هایی بنیان نهاده شده است، که می توان آن ها در چهار مولفه خلاصه کرد. زبانِ درونی، فطری گرایی، ذهن باوری و نهایتاً طبیعت-باوری، چهار عنصر اصلیِ زبان شناسیِ چامسکیایی به شمار می آیند. زبان شناسی ای مبتنی بر ذهن گراییِ دکارتی که می کوشد تا زبان را به دور از عرصه یِ اجتماع مورد واکاوی و بررسی قرار دهد. برای چامسکی آنچه که مقدم بر ...

زبان و نسبت آن با فلسفه از مسائل اساسی در تفکر ویتگنشتاین به حساب می آید . هدف از تدوین این مقاله بیان دیدگاه ویتگنشتاین در خصوص زبان و فلسفه و ارتباط آن دو است . ویتگنشتاین متقدم معتقد بود که زبان ذاتأ دارای خصلت تصویری است و ساختار عالم ساختار آن را تعیین میکند . فلسفه را نیز فعالیتی نقادی می داند که وظیفه آن روشن ساختن اندیشه هاست . اما در دوره متأخر از این عقیده صرف نظر کرد و اعتقاد داشت که...

در فصل اول میان دو نوع تفسیر تراکتاتوس تمایز قایل شدم و تفاوت تفسیر پوزیتیویستی با تفسیر اخلاقی را توضیح داده ام. بنا بر تفسیر پوزیتیویستی و حلقه وینی تراکتاتوس کتابی است در توجیه پوزیتیویسم و دعوتی است به تجربه گرایی، طرد متافیزیک و دیگر تأملات فلسفی در هستی شناسی و اخلاق و اینکه در یک کلام، علمی اندیشی را جایگزین کاوش های نظری و مغالطی قرار دهیم البته با نظر در منطقِ زبان و تمییز کلامِ معنی دار...

هرچند در میان افرادی که ویتگنشتاین به تأثیر آن­ها در آراء خود تصریح می­کند نامی از «فروید» دیده نمی­شود، با این حال مطالعه­ آثار ویتگنشتاین از گونه­ای تشابه روش­شناختی میان روان­کاوی فروید و رویکرد درمانی او به فلسفه حکایت دارد. این تشابه که در قالب یک «تمثیل» در بند 255 پژوهش­های فلسفی عنوان شده، نوعی «انتقال روش» به­شمار می­رود، به­­عبارت دیگر ویتگنشتاین شیوه­ برخورد فروید با بیماران نوروتیک ...

سیطرۀ منطق گزاره ای بر مشی فلسفیِ ویتگنشتاین اول که در تعابیری چون تصویر، بازنمایی، تطابق و تناظر رخ می نمایانند از یک سو، و روح حاکم بر جریان تحلیلی با درون مایه های علم گرا، متافیزیک ستیز و منطق محورش از دیگر سو، دعویِ تاریخ گراییِ ویتگنشتاین و التفات وی به تلقی مرسوم هرمنوتیکی را به چالش می کشند. این در حالی است که دلالت های تاریخی نهفته در رویۀ زمینه گرایانۀ ویتگنشتاین دوم در سایه تعابیری چون ...

ویتگنشتاین در فقرات پایانی تراکتاتوس از وجود امر ناگفتنی سخن می گوید که خود را نشان می دهد. اراده و سوژه مرید در آموزه های ویتگنشتاین متقدم در زمره ناگفتنی ها قرار می گیرد. ویتگنشتاین در یادداشت ها، از سوژه با چهار عنوانِ سوژه متفکر، سوژه شناسا، سوژه متافیزیکی، و سوژه مرید سخن می گوید. سوژه مرید متفاوت از دیگر عناوین تبیین می شود. سوژه مرید امری استعلایی و حامل خیر و شر است و بدون آن اخلاق معنا ...

مقالۀ پیش‌رو با تعریف ایمان و ایمان گرایی مؤمنان (مسلمان، مسیحی و یهودی) و تقسیم آن به حاد و معتدل و بررسی رابطۀ ایمان‌گرایی و شکاکیت، به تحلیل دین‌گرایی ویتگنشتاین پرداخته است. نگاه دینی ویتگنشتاین بر خصلت غیرشناختی زبان دینی اذعان دارد و در عین حال باورهای دینی را اغلب بی‌دلیل می‌داند. فلاسفه‌ای که به‌نوعی تحت تأثیر افکار وی قرار گرفته‌اند، با عنایت به درستی تفسیر ایمان‌گرایانه یا زبان دینی و...

سوبژکتیویسم به مثابۀ یک طرح معرفت‌شناختی، از مؤلفات بنیادین تفکر مدرن شناخته می‌شود. این طرح با کوژیتوی دکارتی و تلقی انسان به عنوان «جوهر اندیشنده» پایه‌گذاری شد و با فلسفة استعلایی کانت و اعطای نقش خودبنیادی به بشر در عمل شناخت اهمیتی بی‌مانند در معارف بشری دوران جدید یافت. اما با آغاز قرن بیستم و تغییرات پارادایمیکی که در فلسفه رخ داد، اندیشه‌هایی پدیدار شد که طرح سوبژکتیویسم، این بنیاد مستح...

نزد ویتگنشتاین، خصوصاً ویتگنشتاین دوم، فهم و معنا با زبان و ابعاد فرهنگی، اجتماعی و تاریخی آن ارتباط دارد. بازیهای زبانی، صورتها یا سبکهای زندگی و حیثیتهای همگانی، قاعده مند و کاربرانه یِ زبان، با فهم و سوء فهم، ارتباط دارد. همچنین حیثیت بازنمودی نبودنِ تفکر، تلقی از تفکر به عنوان حالت یا سبکی از عمل کردن، جایگاه تفسیر و ارتباط آن با تردید و عرف، همگی از امور مورد توجه در ویتگنشتاین دوم است. اما ...

این مقاله به بررسی دیدگاه ویتگنشتاین دوم درباره فلسفه می پردازد. نگاه او به فلسفه تفاوتی بنیادین با دیدگاه های غالب فیلسوفان دارد. فلسفه نزد او نه حل مسائل به روشی جدید، بلکه بازخوانی دوباره اصل مسائل فلسفی است. برای رسیدن به این هدف گزاره های گرامری مطرح می شود که وظیفه آن بررسی کاربردهای واژه ها و نشان دادن استعمالات نابجای آنهاست.«بازی های زبانی» از ابداعات دیگر اوست که نقش مهمی در نشان دادن...