چکیده موضوع این رساله بررسی تأثیر اندیشه های هرمنوتیکی غربی بر دیدگاه های محمد مجتهد شبستری است؛ هدف از بررسی چنین موضوعی مسائل جدیدی است که امروزه برای متکلمان پیش می آید و نیازمند پاسخ هایی جدید است. از یک سو دین که به عنوان یکی از نیازهای اساسی بشر و برای بهبود زندگی انسان ها آمده در عصر جدید نیازمند قرائتی جدید است و از دیگر سو هرمنوتیک به عنوان فن تفسیر متون تعاریف مختلفی داشته و کاربرد آ...

منطق‌الطیر و گلشن‌راز با فاصله زمانی تقریباً یک قرن، مبتنی بر سیر و سلوک هستند. نویسندگان، طریقت را راهی دشوار می‌دانند؛ و از طریقت با عنوان وادی و مانع یاد کرده‌اند؛ چنان‌که در گلشن‌راز موانع سلوک آمده، و در منطق‌الطیر به هفت وادی (طلب، عشق، معرفت، استغنا، توحید، حیرت و فقر و فنا) اشاره شده است. اگر مراتب سلوک این دو عارف با تکیه بر هفت وادی منطق‌الطیر و مقامات اربعین تحلیل شود، در برابر وادی ط...

موضوع حُسن یا زیبایی یکی از مهمترین موضوعات مطرح شده در اندیشه‌ی عرفانی است. در همان نگاه نخست به این عنوان، به نظر می‌رسد که واژه‌ی حسن و معادل فارسی آن «نیکویی»، دارای نوعی دلالت اخلاقی است. کلماتی چون احسان و محسن که از مشتقات حسن است، غالباً در حوزه‌ی اخلاقی به کار می‌روند. همین نکته حاکی از آن است که بحث از زیبایی و حسن در عرفان اسلامی نمی‌تواند یک بحث زیباشناختی صرف به‌شمار رود و باید به گو...

هماهنگی عالم وجود با کتاب الهی برای گشوده­شدن باب معرفت و کشف و شهود نسبت به خداوند، از جمله نکات عمیق برهانی-عرفانی و قرآنی در نزد صاحبان طریقت محسوب می‌شود. هرچند طلوع این اندیشه را می‌توان به ابن­عربی نسبت داد، عرفای پس از او سعی کردند با دقت و جزئیات بیشتری در این زمینه غور کنند و حقیقت پیوستگی عوالم و مراتب هستی با قرآن مجید را با جزئیات بیشتری جست­وجو کنند. شیخ محمود شبستری و علامه سیدحید...

چکیده ندارد.

موضوع حُسن یا زیبایی یکی از مهمترین موضوعات مطرح شده در اندیشه ی عرفانی است. در همان نگاه نخست به این عنوان، به نظر می رسد که واژه ی حسن و معادل فارسی آن «نیکویی»، دارای نوعی دلالت اخلاقی است. کلماتی چون احسان و محسن که از مشتقات حسن است، غالباً در حوزه ی اخلاقی به کار می روند. همین نکته حاکی از آن است که بحث از زیبایی و حسن در عرفان اسلامی نمی تواند یک بحث زیباشناختی صرف به شمار رود و باید به گو...

«نقطه» و «دور» (دایره) به‌عنوان دو نماد اصلی در هستی‌شناسی و فرم زبانیِ ادبیات عرفانیِ عصر حافظ حضور داشت‌هاست. نقطه به‌منزلۀ وحدت (ذات حق/ انسان کامل) و دایره به‌مثابۀ کثرت (عوالم معنا و شهود) معانی پایه‌ای این دو نماد هستند که قابلیت بازتعریف مفاهیم جزئی‌تری را مطابق با متن عرفانی در خود فراهم کرده‌اند: «طرح آفرینش کائنات»، «استمرار حضور، نظارت و جذبیت پی‌درپی حق» و «سیر سلوک سالک». حافظ این دو...

امیرحسینی هروی از عارفان گمنام قرن هفتم و هشتم هجری است. او با پرسش‌های هجده‌گانة خود، شیخ محمود شبستری را به سرایش گلشن راز برانگیخت. از امیرحسینی هروی آثار مهمی بر جای مانده است. بررسی افکار او در مطالعات تاریخی و تطبیقی تصوف اهمیت خاصی دارد. در این مقاله، سه نوع تأثیرپذیری محتوایی آثار هروی از میراث عرفانی کهن بررسی می‌شود. نخست، تأثیرپذیری از عارف هم‌عصرش مولانا در مباحثی مثل تشابه آغازین ک...

طرح مقوله جمع اضداد در عالم محسوس و تقارن حوادث و زمان‌های متوالی و پیاپی درآن‌واحد و به‌طور یکجا محال و غیرممکن است و لذا به نظر می‌رسد که نمایش هم‌زمان مراتب پیوسته و ویژگی ساختاری منحصربه‌فرد در نگاره‌های ایرانی و به‌طور اخص نگاره خسرو و شیرین آشکارا بر وجود زمان و مکان دیگری دلالت دارد؛ چنانچه این بار شاهد نمایش هم‌زمان دو فضای مجزا، دو زمان (دو آسمان شب و روز) درآن‌واحد در یک تصویر هستند. ...