حنین بن اسحاق (194-260ق) یکی از پرکارترین دانشمندان دورة اسلامی است. او در طب، فلسفه، منطق، اخلاق، علوم طبیعی و کلام مسیحی آثار فراوانی تألیف و ترجمه کرده است. در این مقاله ضمن معرفی مهم ترین آثار او در طب و فلسفه و منطق، گزارشی مختصر از آرای وی در کلام مسیحی عرضه می شود. جدول شمارة 2 نیز تلخیصی سودمند از رسالة حنین دربارة آثار جالینوس است که حاوی فهرست نسبتاً کاملی از ترجمه های پزشکی حنین و یار...

وبا و طاعون از جمله همه‌گیر‌های مهلک و ویرانگری بود که بارها در سده‌های سیزدهم و چهاردهم قمری در نقاط مختلف ایران ظهور کرد و تلفات و خسارات فراوانی از خود به‌جای گذاشت. تقریباً از سدۀ چهاردهم بدین سو بود که با رواج اصول و قواعد بهداشتی جدید، گسترش بهداشت عمومی و اقداماتی برای جلوگیری از ورود و سرایت این امراض، رفته رفته ظهور آنها در ایران متوقف شد. موضوع اصلی در این نوشته، بررسی واکنش طبابت بومی...

شهر تاریخی اصفهان، بسیاری از کهن ترین یادواره های دانش و هنر و فرهنگ ایران و جهان را در خود دارد. مقاله حاضر حاصل مطالعه ای است غیرسیستماتیک و می کوشد خلاصه ای از مستندات موجود در ادبیات تاریخ طب این شهر را از آغاز نخستین جنبش های اجتماعی و علمی در مراقبت از بیماران مبتلا به اختلالات روانپزشکی تا امروز که شاهد رویش و گسترش علم روانپزشکی و شاخه های تخصصی آن به عنوان بخش ویژه ای از علم طب در شهر ...

چکیده با توجه به اهمیت پزشکی و درمانی کژدم ها در طب سنتی ایران و شناخت عوارض و تظاهرات بالینی بیان شده در این منابع، گوناگونی و کاستی های موجود در نحوه پیش گیری، کنترل و درمان، ضمن مروری بر درمان گزش کژدم-زدگی به روش سنتی به نقد و بررسی آن اقدام گردیده است. هدف از این مطالعه بررسی نظرات و شناساندن هر چه بیشتر طب ملی و سنتی در کنترل این جانوران زهری می باشد. تحقیق به روش مروری از نوع تشریحی انجا...

امروزه «رایحه درمانی» به عنوان یک روش گیاه درمانی، یکی از شاخه های طب آلترناتیو و مکمل محسوب می شود. مطالعه تاریخ پزشکی نشان می دهد که تمدن های قدیمی توجه زیادی به گیاهان معطر داشته و آن ها را به طور گسترده ای در جنبه های گوناگون زندگی، از مراسم مذهبی و مومیایی کردن مردگان گرفته تا اهداف آرایشی و درمانی به کار می بردند. بر اساس متون قدیمی طب سنتی ایران، ترکیبات معطر هم برای پیش گیری و هم درمان ...

طب اسلامی در سیر تکاملی خود توسط پزشکان مختلف دچار تغییرات و تحولات فراوان گردیده است. تاریخ طب در ایران نیز پس از اسلام همراه طب اسلامی به روند خود ادامه داد و پزشکان نام­آوری را به جهان هستی معرفی نمود. یکی از این بزرگان «حکیم عمادالدین محمود بن مسعود شیرازی» از مشهورترین طبیبان بزرگ و برجسته­ی ایران در دوره­ی صفویه و پزشک دربار شاه طهماسب است. مقاله ی حاضر پس از مقدمه­ای کوتاه در تاریخ پزشکی...

حمام علاوه بر اینکه مکانی برای نظافت و تطهیر است، با توجه به ظرفیت‌ها و ویژگی‌های خود، کارکردهای درمانی در طب ایرانی دارد. در این نوشته به دنبال آن هستیم که با استفاده از منابع معتبر به این پرسش پاسخ دهیم که حمام چه کارکردهای درمانی داشته است. یافته‌های پژوهش حکایت از آن دارد که در تاریخ طب در دو حوزۀ پیشگیری و درمان به حمام توصیه می‌شده است. آنچه این پژوهش بر آن تأکید دارد این است که حمام و ان...

تاریخ طبّ ایرانی اسلامی پزشکان نامور و کتابهای پزشکی ارزشمندی را به جهان دانش عرضه داشته است و به جرأت می توان گفت با ترجمه این کتب و استفاده از تجارب ممتدّ این اطبّا بوده که غربیان توانسته اند فنّ پزشکی را به جایگاه امروزی آن در جهان برسانند. یکی از این طبیبان بزرگ، «علی بن عبّاس مجوسی» و کتاب ارزشمند او «کاملُ الصِنّاعهِ الطّبیّه» معروف به «کُنّاش مَلِکی» است. این اثر در کنار «قانون» ابن سینا و «حاوی» رازی ...

کتاب «درسنامه ی متون پارسی طب سنتی ایران» نام مجموعه ای است که در سال 1390، در قالب طرحی پژوهشی و با همکاری حدود سی نفر از دستیاران رشته ی طب سنتی، زیر نظر دکتر محسن ناصری، جهت استفاده ی درسی دانشجویان این رشته، تدوین شده است. بررسی محتوای کتاب نشانگر این موضوع است که اثر حاضر نتوانسته است در مجموع به اهداف و انتظارات موجود در مقدمه ی کتاب پاسخ دهد و از این لحاظ دارای نواقصی اساسی است که امیدوا...