مجمع البیان لعلوم القرآن، تألیف فضل بن حسن طبرسی (د 548ق)، یکی از برجسته‌ترین تفاسیر شیعی است که از اوایل سال 530 تا اواخر سال 536ق و طی مدت هفت سال، نوشته شده است. اغلب روایات این تفسیر، بدون سند کامل و بدون اشاره‌ به مرجع اصلی آنها نقل شده است. این حالت، در ظاهر ممکن است در احادیث کتاب، خدشه وارد کند و بخش مهمی از اعتبار احادیث را که به سند وابسته است، از بین ببرد. در این مقاله، تمام...

یکی از پیامبران برجسته الهی که در قرآن، نام ایشان در چند نوبت و چند سوره یاد شده، ایوب(ع) است. درباره این پیامبر الهی، چندین موضوع چالش‌انگیز در تفاسیر فریقین انعکاس یافته است، از جمله آن‌ها، مباحثی است که در آیه 44 سوره «ص» مطرح می‌باشد و برخی آرای تفسیری ارائه شده از این آیه در معرض نقد جدی هستند، از این روی پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیلی در صدد پاسخ به این سؤال است که نقد و بررسی آرای تفس...

رساله حاضر با موضوع تفسیر تطبیقی آیات غدیر در چهار فصل تدوین شده است : فصل اول ، شامل چهار گفتار است. در گفتار اول از کلیات بحث شده و در گفتار دوم مفاهیم لغوی و اصطلاحی امام و امامت، خلافت، عصمت، تفسیر و در گفتار سوم به مبانی مشترک تفسیری فریقین پرداخته شه است، در گفتار چهارم مبانی مختص فریقین بحث شده است. فصل دوم، شامل آیه تبلیغ (قبل از غدیر) در چهار گفتار، در گفتار اول آیه تبلیغ از دیدگاه مفس...

تحلیل صدوری و متنی روایات تفسیری پیامبر اکرم2، موضوعی پویا و از جهت ضرورت، از مورد نیازترین مباحث در بین مسائل علوم قرآنی و حدیث و نیز تفسیر قرآن به شمار می رود. در این تحقیق سعی شده اولاً روایات تفسیری پیامبر2 در یک روش تطبیقی و از طرفی، از بین منابع تفسیری فریقین، اهمّ منابع تفسیری شیعی و اهل سنت مورد بررسی قرار بگیرد؛ ثانیاً در بحث نحوۀ برخورد مفسران با این روایات تفسیری، مسائلی چون شناسایی روش...

این پژوهش درصدد آن است تا با بررسی روایات اسباب نزول در تفسیر مجمع البیان شیخ طبرسی،اسباب نزول واحدی و لباب النقول سیوطی به تبیین دیگاه آنان در این موضوع بپردازد. ابتدا به بررسی جایگاه سبب نزول در تفسیر اشاره شده است و در ادامه دیدگاه این سه نفر مورد بررسی قرار گرفته است.روش غالب میان آنان در بیان سبب نزول روش توصیفی و گزارشی است و در این میان طبرسی ملاکهایی چون : اعتبار عموم نص ، سازگاری با ظا...

این پژوهش پس از مطالعه‌ی تفسیر المیزان و بررسی چگونگی برخورد علامه طباطبایی نسبت به نظرات مؤلفان المنار با روشی توصیفی-تحلیلی و با هدف کشف مبانی و معیارهای علامه طباطبایی در نقد تفسیر المنار به نگارش در آمده است. اهمیت و اعتبار تفسیر المنار از طرفی و بررسی و نقد گسترده‌ی علامه نسبت به این تفسیر از طرف دیگر، سبب شد تا این سؤال پیش بیاید که مؤلف المیزان با چه مبانی و دلایلی به بررسی و نقد ...

یکی از بایسته های پژوهشی در تفسیر، تفسیر تطبیقی روایی آیات کریمه قرآن است. موضوع این پژوهش، تفسیر تطبیقی روایی سوره های معارج و نوح از دیدگاه اهم تفاسیر امامیه و اهل سنت است که تا کنون پژوهش خاصی در این باره صورت نگرفته است. از این رو، دو تفسیر روایی مهم از فرقین، یعنی نورالثقلین نوشته مرحوم حویزی از امامیه و درالمنثور تألیف سیوطی از اهل سنت، به عنوان محور بحث قرار گرفته است. در این پژوهش، ابت...

در تفاسیر مهم فریقین، اهل الذکر در آیه 43 سوره نحل وآیه 7 سوره انبیاء به اعتبار سیاق و مورد نزول به افراد غیر معصوم همچون اهل کتاب، عالمان اهل کتاب، آگاهان به تاریخ پیامبران تفسیر شده است.لیکن در روایات متعددی که از امامان شیعه با سند صحیح و معتبر رسیده اهل الذکر در آیه شریفه منحصراً ائمه اهل بیت (علیهم السلام  معرفی گردیده  و نظر کسانی که مراد از اهل الذکر را اهل کتاب می‌دانند نفی و تخطئه شده ا...