یکی از ویژگی ‌های قرآن استفاده از قالب داستان است. خداوند متعال بسیاری از وقایع و رویدادها را در قرآن کریم به شکل داستان و برای دعوت مردم به زندگی صالح نقل کرده که بیانگر اهمّیت روایتگری و نقش پررنگ آن در هدایت غیر مستقیم انسان‌ هاست. یکی از داستان‌ هایی که در سوره ‌های متعدّد قرآن آمده ، داستان حضرت ابراهیم (ع) است. این پژوهش در پی آن است که داستان تولّد حضرت ابراهیم (ع) را از دیدگاه روایت‌ شناسی...

ختلان یکی از مناطق مهم تاجیکستان است که در طول تاریخ خاستگاه شخصیت های علمی، فرهنگی و ادبی برجسته ای بوده است. حاجی حسین ختلانی در یکی از تألیفات منظوم خود به نام کامدی و مدن تصویری بسیار جالب و خواندنی از این منطقه ارائه می دهد. وی در این اثر ابتدا خواننده را از موجودیت سرزمینی به نام ختلان آگاه می کند و بقای خود را وابسته به زیستن در وطن یعنی ختلان می داند. حاجی حسین راجع به پیدایش ختلان نیز ...

یکی از نقش های جهانی و معنوی زنان، حضور مؤثر در زندگیپیامبران الهی است که از این طریق بر گسترش توحید و پیشبردادیان آسمانی نقش با ارزش ایفا نمودهاند. نه تنها در پرورش وحمایت های مادی از این رسولان تلاش نموده اند که با طهارت وپاکدامنی زمینهی مناسب جهت پیدایش این رحمت های الهی رافراهم کرده اند. در مطالعه ی تاریخ پیامبران از آدم (ع) تا خاتماین امر مشاهده می شود. حضرت حوا، مادر، خواهر حضرتموسی (ع)،...

آفرینش الهی دلیل حضور ما در جهان است. اما آیا براستی می­دانیم از کجا آمده­ایم؟ و زبهر چه آمده­ایم؟ یا انجام کار چیست؟ دغدغه این چرایی­ها در ذهن و زبان بسیاری موج می­زند و پاسخ آنان حکایت از تلاشی است که برای تخفیف دلنگرانی­های بشری داشته­اند. عرفان ایرانی اسلامی در مواجهه با این سؤال مهم از منظر ویژه­ای آن را مورد بررسی قرار داده است. آفرینش و داستان آدم و حوا در آثار بسیاری از عرفای نامدار سده...

«مرصاد العباد» نجم‌الدّین رازی (متوفّی654ق) یکی از مهمّترین آثار منثور در میان متون عرفانی- تعلیمی است. نجم رازی در تألیف این کتاب از روش‌ها و شگردهای مختلفی استفاده کرده است؛ اصول و تعالیم تصوّف را با زبانی روان بیان کرده و وقتی سخن از احکام خدا به میان آمده از آیات و احادیث یاری جسته است. در نوشتن حکایات و قصّه‌ها زبانی ساده و دلکش دارد و هر جا عشق و شور جلوه‌گر شده، قطعاتی شعرگونه و سرشار از آرای...

گناه نخستین در آثار منثور عرفانی بازتاب و انعکاس وسیع و گسترده ای داشته است. داستان آدم(ع) و چگونگی هبوط او از بهشت در آثار و سخنان نخستین بزرگان تصوّف، کمابیش در چارچوب اخبار و روایات مذهبی است. در این آثار، آدم به عنوان ابوالبشر و اولین انسان معرفی می گردد، بدون آن که صورتی از تأویل واژه ها و یا رویدادها در میان باشد. ولی به تدریج از قرن چهارم هجری، وقایع مربوط به حضرت آدم(ع) به زبان رمز و تأو...

بررسى تطبیقى آفرینش زن در قرآن، تورات و انجیل است. قرآن و تورات و انجیل با تفاوتهایى روایت داستان آفرینش آدم )ع( و حوا را نقل مى‌کنند امّا، نکات منفى کتاب مقدّس در قرآن دیده نمى‌شود ولى روایات موجود در تفاسیر قرآن، رنگ توراتى دارد. نویسنده، پس از توضیح مفهوم واژه »اسرائیلیات« و زمینه‌هاى نفوذ داستانهاى اسرائیلى به حوزه روایى و تفسیرى؛ به تفاوت دیدگاه قرآن، تورات و انجیل در آفرینش آدم )ع( و حوا به...

یکی از نقش های جهانی و معنوی زنان، حضور مؤثر در زندگیپیامبران الهی است که از این طریق بر گسترش توحید و پیشبردادیان آسمانی نقش با ارزش ایفا نمودهاند. نه تنها در پرورش وحمایت های مادی از این رسولان تلاش نموده اند که با طهارت وپاکدامنی زمینهی مناسب جهت پیدایش این رحمت های الهی رافراهم کرده اند. در مطالعه ی تاریخ پیامبران از آدم (ع) تا خاتماین امر مشاهده می شود. حضرت حوا، مادر، خواهر حضرتموسی (ع)،...

از داستانهای مشهور در بارۀ خاستگاه بشر و سرآغاز زندگی انسان بر زمین، حکایت خلقت و هبوط آدم و حوا و گسترش نسل آنها ست. هم در عهد عتیق و دیگر آثار کهن دین یهود، و هم در قرآن کریم تحریرهای مختلف این داستان دیده می‌شود. به تناسب ذکر آن در قرآن، بحثهای مفصلی در بارۀ جزئیات حکایت را می‌توان در تفاسیر اسلامی نیز بازجست؛ جزئیاتی که هر یک برخوردار از خاستگاهی متفاوتند. پیشینۀ این داستان در ادبیات کتاب م...