در تاریخ ادبیات فارسی، پاره ای از نوشته ها با نام عمومی شناخته می شوند . « مجالس » مجالس از نظر نوع شناسی ادبی در ردة ادبیات تعلیمی جای می گیرد و از فروع آن به ،(oratory) شمار می رود. از مهم ترین سرچشمه های مجلس گویی یا خطا بة منبری تعلیمات و ارشادات قرآن کریم و نهج البلاغه است. موضو ع مجالس، غالباً وعظ و تذکیر است و با مفاهیمی همچون خطابه، تبلیغ، تعلیم، نصیحت، ارشاد، تذکیر و پند و اندرز در هم م...

نخستین حصار شهر تهران و چهار دروازة آن در دورة شاه تهماسب صفوی بنا شده‌اند. در دوره‌های بعدی، یک دروازه در زمان افغان‌ها به این حصار اضافه شد و یک دروازة دیگر هم به دورة قاجار تعلق دارد. معمولاً این دروازه‌ها به‌دلیل شباهت اسمی، با دروازه‌های حصار ساخته‌شده در دورة ناصرالدین‌شاه یکسان انگاشته می‌شوند؛ حال آن‌که لازم است با دقت در منابع گوناگون، نقشه‌های تاریخی شهر تهران و نیز نوع و تاریخ تهیة تص...

چکیده   نفوذ موسیقی غربی به ایران، برخلاف نقاشیِ غربی که از عصر صفوی آغاز شد، بسیار متأخر است و از دورة قاجار عقب‏تر نمی‏رود. در ضمن، این نفوذ به‏طور غیرمستقیم و در پیِ مدرن‏سازیِ قشونِ کشور توسط عباس‏میرزا صورت گرفت که یکی از ملزوماتِ آن، ایجاد دستة موسیقیِ نظامی به‏شیوة غربی بود. بنابراین، موسیقی غربی، مثل برخی از کشورهای منطقه، با موسیقیِ نظامی وارد ایران شد و بعدها، در زمان ناصرالدین‏شاه، آموزشِ ...

رستاق برخوار شامل نواحی دشتی و کوهپایه‌ای شمال اصفهان است که با وجود پیشینة غنی تاریخی ـ فرهنگی، اهمّیت ارتباطی و راهبردی در میان شاهراه‌های باستانی اصفهان، تعدد سکونتگاه‌ها و نقش‌های تأثیرگذار در جنبه‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی شهر اصفهان و به دنبال آن فلات مرکزی ایران، کمتر مورد توجه پژوهشگران علوم تاریخی بوده و در مورد جنبه‌های گوناگون تاریخی آن، اطلاعات چندانی وجود ندارد؛ از همین ر...

دورۀ ادبی را که همزمان با روزگار صفوی در ایران رواج داشت، عدّه ای دورة انحطاط ادبی می دانند و گروهی برخلاف آنان معتقدند این دوره از دوره های پویا و پُررونق ادب فارسی است که علاوه بر تداوم سنّت های ادبی رایج در دوره های بعد، زمینۀ ظهور تجارب جدیدی فراهم آمد. در این مقاله، بی آنکه این دو دیدگاه ارزیابی شود، یکی از این تجربه های جدید به نام واقعه سرایی بررسی و تحلیل می شود. از شواهد و قرائن برمی آید ...

هدف: شناسائی انواع دوخت عطف به‌کاررفته در صحافی کتب خطی دورة صفویه تا قاجار موجود در سازمان اسناد و کتابخانة ملی فارس، به منظور حفظ دوام و اصالتشان  به هنگام مرمت. روش: روش پژوهش، کتابخانه‌ای و میدانی است. کتب خطی مربوط به دورة صفویه تا قاجار موجود در مرکز اسناد و کتابخانة ملی فارس که دارای تاریخ صحافی بودند انتخاب شدند. با دوربین Canon Power Shot SX40 HS از آن‌ها عکس‌برداری و مشخصاتِ صحافی‌شان ...

هدف از این تحقیق، تکمیل مطالعات پیشین درمورد دلایل استفاده از شیشه‌های رنگی در معماری سنتی ایران است. روش تحقیق تلفیقی از اندازه‌گیری‌های آزمایشگاهی، برداشت میدانی و محاسبات عددی است. ابتدا طیف عبوری از نمونه شیشه‌های رنگی و ساده به‌وسیلة دستگاه طیف‌سنج اندازه‌گیری شد، سپس درصد استفاده از هر رنگ شیشه در مجموعه ارسی‌ها با برداشت میدانی تعیین شد و درنهایت شاخص‌های مربوط به تابش عبوری از هریک از ا...

قزوین، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین شهرهای ایران عصر صفوی، در دورة پایتختی به اوج توسعه، رونق و آبادانی خود دست یافت. اما پس از حدود چهار دهه، پایتخت از قزوین به اصفهان منتقل شد و بدون تردید این انتقال پیامدهای مهمی برای شهر قزوین به‌همراه داشت. در واقع انتظار می‌رفت، رونق و آبادانی این شهر به‌زودی از میان برود. چرا که بدیهی بود مرکزیت سیاسیِ یک شهر می‌توانست به‌میزان قابل ملاحظه‌ای در توسعه و رونق ...

نقد بلاغی از جمله نقدهای تپنده و پویایی است که در بوستان ادب فارسی وجود دارد و در سایة این ابزار مهم، می¬توان بر مباحث و نهفته های درونیِ¬ تفکّر شاعر و نویسنده ره یافت. بررسی ادبیّت هر متن و شناخت آن بیشتر با بلاغت شعری است که نمایان می¬گردد و با کمک همین نقد است که می¬توان بین اثری با اثر دیگر تمیز نهاد. بررسی بلاغی شاعران از دیرباز تنها در شناخت صنایع آنها منحصر می¬گشته است و بررسی تحلیلی¬ای که ...