سام نامه یکی از آثار داستانی منتسب به خواجوی کرمانی، در کنار آثار دیگر او چون: همای و همایون و گل و نوروز، توان داستان پردازی و ادبی این شاعر قرن هشتم را آشکار می سازد. این اثر با موضوع عشق سام، فرزند نریمان به پری دخت، دختر فغفور چین به لحن حماسی و به تقلید از شاهنامه فردوسی سروده شده است. این که سراینده ی این منظومه تا چه میزان توانسته است مختصّات آثار حماسی را در اثر خود حفظ نماید و تا چه میز...

چکیده ندارد.

همای و همایون منظومه ای غنایی از خواجوی کرمانی در قرن هشتم هجری است. این منظومه از تعدادی داستانِ تودرتوی کوتاه فراهم آمده است. قهرمان داستان، همای، شاهزادۀ شام است که در سفر برای رسیدن به معشوق خود، همایون، شاهزادۀ چین، با مسائل و حوادث زیادی روبرو می شود. در این مقاله، شخصیّت ها، کارکردها، ساختار و ژرف ساخت های اساطیری داستان را بررسی کرده­ایم. براساس ریخت­شناسی پراپ، این منظومه از شش شخصیّت اصل...

مبالغه و اقسام آن یکی از مهم ترین ابزارهای بلاغت است که برای آشنایی زدایی در متون ادبی - هنری کاربرد فراوان دارد. این شگرد ادبی باعث می شود که کلام مخیّل و تصویری شود و از صورت مستقیم و یک بعدی به صورت غیر مستقیم و چند بعدی درآید. یکی از مهم ترین موارد کاربرد مبالغه و اقسام آن در متون حماسی و غنایی می باشد. سرایندگان در متون غنایی به ویژه مثنوی های عاشقانه برای مدح و توصیف معشوق و زیبایی های وی ...

داستان سرایی منظوم با نظامی گنجوی به اوج رسید و شیوه جدیدی که او در داستان پردازی بویژه داستانهای منظوم عاشقانه بوجود آورد، سبب تحولی عظیم در داستانسرایی فارسی گردید. داستانسرایی بعد از نظامی تا حدی متاثر و یا دنباله کار نظامی است و شاعران بسیاری بعد از نظامی، گوی نظیره پردازی در برابر پنج گنج وی به میدان افکندند. نظیره پردازی چون امیرخسرو دهلوی، خواجوی کرمانی، جامی، وحشی بافقی، طالب آملی و میر...

چکیده: بزرگان شعر فارسی اگرچه صاحب سبک به شمار می آیند، اما مقام والای خود را علاوه بر نبوغ ذاتی مدیون دستاوردهای فکری، زبانی و ادبی گذشتگان و حتی معاصران خود هستند. حافظ شیرازی از جنجال برانگیزترین این بزرگان است؛ زیرا از یک سو در شمار بزرگترین شاعران ادب فارسی است که مورد نظر شعرای بعد از خود بوده است و از سوی دیگر، توجه خاصی به الفاظ، ترکیبات و حتی مضامین شعری و صور خیال دیگران دارد. به همی...

صنعت ایهام و ایهام‌تناسب از قرن ششم به بعد در آثار ادبی نمود فراوانی پیدا کرده‌است. بسامد این صنعت در دیوان شاعرانی همچون خاقانی، خواجوی کرمانی، سلمان ساوجی، حافظ و... به ‌گونه‌ای است که می‌توان آن را از مختصات سبکی آن‌ها دانست. این شاعران ایهام‌پرداز از اکثر امکانات زبانی و واژگانی برای ساخت ایهام‌تناسب بهره برده‌اند. یکی از این امکانات، به‌کارگیری اسم‌هایی است که در گذشته بر غلامان و کنیزان م...

 تمثیل در زبان و ادبیات فارسی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. به طوری که بسیاری از شاهکارهای ادب پارسی به زیور تمثیل آراسته است. گل و نوروز اثر فاخر و ارزشمند خواجوی کرمانی نیز از آن بی بهره نمانده، در واقع سراینده‌ی این منظومه با رویکرد تمثیلی این اثر را آفریده و تمثیل بر کل فضای داستان سایه گسترده است. گاهی در قالب حکایت و گاهی در قالب ضرب المثل. با بررسی و تحلیل نشان دادیم که نوروز: تمثیل سا...

نظامی گنجوی در شمار بزرگ‌ترین سرایندگان فارسی‌زبان است. قدرت شاعری او موجب شد بسیاری در اندیشه تتبع و پیروی از شیوه او برآیند. در این بین خواجوی کرمانی یکی از کامیاب‌ترین چهره‌هاست که توانست خمسه‌ای به روش پیر گنجه بسراید. روضه‌الانوار خواجو چنانچه خود او نیز اشاره کرده است به تقلید از مخزن‌الاسرار سروده شده است. این تأثیرپذیری در دو سطح لفظ و محتوا نمود دارد. یکی از مهم‌ترین ابعاد تأثیرپذیری م...