تسلط روسیۀ تزاری بر قفقاز در نیمۀ نخست سدۀ نوزدهم، بیشتر از دیدگاه نظامی بررسی شده است. از جنبه‌های غفلت‌شدۀ این موضوع، ذهنیت روس‌ها از جنوب قفقاز و شناختی است که آنان از این سرزمین و مردم آن به‌دست آوردند؛ شناختی که راه تسلط بر آن را هموار کرد. به‌نظر می‌رسد قفقازی که امروزه می‌شناسیم خود نتیجۀ چنین شناختی بوده است و درونمایه‌ای شرق‌شناختی دارد. به بیان دیگر، مفهوم پسااستعماری قفقاز به‌مثابۀ ی...

تسلط‌روسیه تزاری، اتحاد شوروی و بعد فروپاشی اتحاد شوروی تاثیرات عمیقی بر اقتصاد منطقه آسیای مرکزی داشته است. بطوری که کشورهای این حوزه ابتدا از یک اقتصاد شبانی به اقتصاد متمرکز و برنامه ریزی شده و سپس طی یک دوره انتقالی به طرف یک اقتصاد بازار آزاد حرکت کردند. در راستای این تحولات شبکه‌های مافیایی که از حمایت<...

در سدۀ نوزدهم میلادی که کشورهای اروپایی با سرعت درحال ترقی و پیشرفت بودند، روسیه نیز که مناطق گسترده‌‌ای از آسیای مرکزی و قفقاز را ضمیمۀ خاک خود کرده و به یک امپراتوری گسترده تبدیل شده بود برای پیوستن به شمار این کشورها تلاش می‌کرد. در این دوره، در سراسر جهان اسلام یک سیر نوخواهی و اصلاح‌طلبی به راه افتاده بود که مسلمانان زیر سلطة‌ امپراتوری روسیه تزاری نیز که زیر انواع فشارهای استیلاگرایانه و ...

چکیده جامعة سنتی ایران در آغاز قرن 19م. گرفتار ارادۀ سلطه­جویانة قدرت­هایی شد که منافع آنها، منبعث از نظم نوظهور اروپایی بود. دولت‎های روسیه، فرانسه و انگلیس کنش­گران اصلی این فرآیند استعماری، بیشترین مصائب را بر ایران و ایرانی به بار آوردند. در این میان، دولت روسیه تزاری با طمع­ورزی به خاک ایران، آغازگر جنگی طولانی­ مدت شد. در روزگار دفاع نظامی ایران در برابر قشون روس، توجه به ملاحظات دفاع غیر...

موضوع پژوهش حاضر، مطالعه و بررسی چگونگی واگذاری امتیاز بهره‌برداری از جنگل‌های شمال ایران به شرکت کوسیس تئوفیلاکتوس روسیه تزاری و همچنین پیامدها و تأثیرات آن بر وضعیت جنگل‌های مورد بهره‌برداری است. در این تحقیق، برای اولین بار با نگاهی تاریخی، موضوع بهره‌برداری و تخریب جنگل‌ها توسط شرکت‌های خارجی بررسی شده است که در حقیقت گامی در جهت گسترش مطالعات میان‌رشته‌ای در حوزة مطالعات تاریخ و منابع طبیع...

چکیده طلسم، موتیف دائمی فرهنگ جهانی است و با نشانه­هایی از قبیل انگشتر، دستبند، گردنبند و یا اشکالی دیگر شناخته می­شود که حاوی ورد و دعا و یا نشانی است. موضوع طلسم بخشی از ادبیات را هم پوشش می­دهد و نویسندگان و شاعران جهان از جمله روسی نیز به آن در آثار خود پرداخته­اند. الکساندر کوپرین، الکساندر پوشکین، میخائیل لرمانتف و آنّا آخماتِوا که هر یک به شیوه­ای با دین و فرهنگ شرقی ارتباط داشته­اند، طلسم...

در ابتدا لازم است این نکته یاد آوری شود که در علوم انسانی یا علوم اجتماعی ارائه تعریفی از یک مفهوم که همه صاحب نظران در آن اتفاق نظر و اجماع داشته باشند، بسیار نادر بوده و می‏توان گفت که محال است. ولی به هر حال وقتی که از مفهوم و یا پدیده‏ای در علوم انسانی سخنی به میان می‏آید، ناچار باید تعریفی از آن ارائه شود؛ هر چند آن تعریف، تعریف اسمی و یا به عبارت دیگر، تعریف به حد ناقص یا رسم ناقص باشد. ...

برخی از مورخان در نگاشتن تاریخ انقلاب مشروطه، تنها به چند شهر بسنده کرده اند و نقش مناطق و شهرهای دیگر در این انقلاب را نادیده گرفته اند. یکی از مناطقی که نقش سازنده اش در انقلاب مشروطه فراموش شده است، خراسان و مرکز آن، مشهد است. برخی گمان می کنند به دلیل جو مذهبی حاکم بر مشهد، مردم شهر در مشروطه جایگاهی نداشتند و حتی در برابر آن ایستادگی کرده اند. در ا ین مقاله با تکیه بر منابع دست اول، نشان م...

جریان نوگرایی پس از شکستهای ایران در قبال روسیه ی تزاری به یک خواست ملی تبدیل شده بود که طی حکومت قاجار دنبال شد. اما به دلیل حاکمیت قبایلی و تداوم سنتهای کهن با شکست مواجه شد و حتی انقلاب مشروطیت نیز با تداوم همان ساخت ها پذیرای شکست گردید.ظهور رضاخان و استقرار نظم در سرتاسر کشور بسیاری از متفکران را به اندیشه ی اجرای اصول مدرنیست از طریق ایجاد یک قدرت متمرکز به رهبری رضاشاه واداشت. اصولاً نیاز...

یکی ازمهمترین وجدی ترین موضوعات مورد بحث در دوره معاصر،ورود مدرنیته وآموزه های دنیای غرب به ایران است.شکست ارتش ایران درجنگ ها با روسیه تزاری که منجر به قراردادهای گلستان وترکمانچای شد،موجب شدتا نخبگان قاجار مانند عباس میرزا،به ضرورت بهره گیری ازتمدن غربی برای پیشرفت ونوسازی درایران پی ببرند.درراستای حرکت درمسیرنوسازی صدراعظم های نوگرائی مانندامیرکبیر،سپهسالار وامین الدوله گامهای موثری برداشتند...