گونه ‏شناسی تفاسیر قرآن کریم با توجه به حجم انبوه متون تفسیریِ تولیدگشته در طول تاریخ اسلام، به یکی از مهمترین دغدغه‏ های پژوهشگران قرآنی در سده اخیر تبدیل شده است. طبقه‏ بندی تفاسیر بر اساس «روش‏ها و گرایش‏ها»ی تفسیری و نیز «ادوار تاریخی» که از سوی اندیشمندان مسلمان و همچنین مستشرقان پیشنهاد شده، به رغم نقاط مثبتی که دارد، از نقاط ضعفی رنج می‏برد و در نتیجه نیازمند ارائه گونه‏شناسی‏های تکمیلی ا...

تفسیر روایی، کهن ترین نظریه تفسیری قرآن به شمار می آید و پیشینه آن به عهد نبوی می رسد. از جمله مؤلفه های متمایز کننده این نظریه از سایر نظریه های تفسیری، مؤلفه منبع (روایت تفسیری)است. در این نظریه، سنّت یا حدیث، به عنوان منبع اصلی، به دو نوع «قرآن شناسی» و «تبیینی»قابل تقسیم است. احادیث تبیینیویژه تر از قرآن شناسی بوده و به روایاتی اطلاق می شود که حاوی آگاهی های متناسب و مؤثر در تبیین مدلول ها و...

پایان نامه حاضر با عنوان نقد و بررسی مبانی و روش تفسیری مناهج البیان در سه فصل سامان یافته است. فصل اول به زندگی، افکار و آثار مفسر اختصاص یافته است. فصل دوم با عنوان روش شناسی تفسیر مناهج البیان، شامل توضیح مبانی تفسیر و منابع تفسیر می باشد. در این بخش، نقش، جایگاه و کارکرد هریک از منابع در روش تفسیر اجتهادی بیان شده است. در بحث رویکرد تفسیری، رویکرد کلامی - فقهی مفسر معرفی شده است. از دیگر مب...

این نوشتار شیوه تفسیری «من وحی القرآن» اثر علامه سید محمد حسین فضل الله را به کاوش نشسته است. اثبات اجتماعی و اجتهادی بودن تفسیر «من وحی القرآن» از رهگذر معنا‌شناختی واژگان «ایحاء»، «استیحاء» و «حرکیه» که در شناخت شاخصه‌های این کتاب نقشی بس اساسی دارند، در آغاز پژوهش آمده است. یادکرد دیدگاه علامه در اسلوب بیانی قرآن و نتیجه‌ای که این موضوع در رویکرد تفسیر قرآن به قرآن وی ایفا کرده است و نیز ارا...

تفسیرپژوهی حوزه جدیدی از مطالعات قرآنی است که مطالعات تفسیرپژوهان را مورد مطالعه قرار می دهد. از جمله مباحث مهم این حوزه، طبقه بندی تفاسیر در نظامی روشمند و تدوین الگویی مطلوب و علمی است که دستیابی به آن به دلیل وجود آسیب ها و چالش هایی دشوار می نماید. این مقاله در گام نخست، این چالش ها را شناسانیده و در گام دوم، بعد از ارائه شاخصه های لازم، الگوی نسبتاً جامع و روشمندی را ارائه کرده است. این الگ...

مسیحیان و یهودیان بر این باورند که خداوند برای راهنمایی انسان، پیامبرانی را برانگیخت و پیام خود را از رهگذر وحی به آنها رساند. مجموعه‌ی این پیام‌های وحیانی در پیکر کتاب مقدس، مشتمل بر عهد عتیق و عهد جدید، شکل گرفته است. با نگاهی گذرا به تاریخ یهودیت و مسیحیت و متون تفسیری آنان، خواهیم دید که گونه‌های مختلف تفسیری با روش‌ها و گرایش‌های گوناگون، برداشت‌های گوناگونی از این متون عرضه کرده‌اند که گ...

در قرآن آیات فراوانی در باره اعتقادات، تاریخ و سرگذشت دیگر ادیان وجود دارد که برای تفسیر این آیات می‌توان دو رویکرد داشت: نخست، با تکیه بر منابع اسلامی مانند منابع روایی، کتاب‌های تاریخ و آثاری که مسلمانان در باره ملل و نحل نگاشته‌اند، این آیات را تفسیر کرد که البته کاری بس ارزشمند است؛ دوم، مفسر با نگاهی جهانی به کارکرد تفسیر می‌کوشد آیات در باره هر دین را با مراجعه به منابع اصیل همان دین تفسی...

هدف اصلی این پژوهش بررسی  بنیادهای معرفت‌شناختی اقدام‌پژوهی از منظر فلسفۀ انتقادی و تفسیری است. برای رسیدن به هدف مذکور نظریات ویلفرد کار و استفان کمیس، از اندیشمندان فلسفۀ انتقادی، و جان دیویی و ریچارد رورتی، از اندیشمندان فلسفۀ تفسیری، به‌عنوان نمایندگان این دو فلسفه، مورد بررسی قرار گرفت. روش این پژوهش تحلیل تطبیقی است. الگوی استفاده‌شده در این زمینه الگوی جرج  زی. اف. بردی لهستانی است که چه...

دکتر محمدتقی غیاثی کار ترجمه را با چند اثر نقد ادبی از جمله تفسیری بر سرخ و سیاه ستندال، تفسیری بر بیگانه کامو و تفسیری بر غثیان سارتر آغاز کردند. بنابر ادعای ایشان این ترجمه‌ها منابع مفیدی در اختیار اهل‌ادب و منتقدانِ زمان خود قرار ‌دادند تا با نقد نو و چگونگی تفسیر و تحلیل یک اثر ادبی آنطور که باید و شاید آشنا شوند. برای بررسی صحت این ادعا و تأثیر سه اثر نامبرده بر روند شکل‌گیری نقد مدرن داستا...