دراین رساله نگارنده برآنست تا زمینه های انتخاب اصفهان به پایتختی دولت سلجوقیان را بررسی کند. از اینرو به سابقه تاریخی اصفهان و پیدایش آن پرداخته، آنگاه به تحولات سیاسی-اجتماعی دولت سلجوقی با تکیه بر شهر اصفهان نگاهی خواهد داشت و وضعیت اقتصادی این شهر را نیز مورد بررسی قرار خواهد داد و سرانجام به اوضاع علمی و فرهنگی و مذهبی اصفهان در روزگار سلجوقیان اشاره می کند.

چکیده سلجوقیان گروهی از ترکان (قنق) بودند. و قنق ها خود قبیله ای از ده قبیله ی تغز اوغوز بودند. این طایفه قنق ابتدا در امپراتوری ترکان شرقی زندگی می کردند و پس از فروپاشی این امپراتوری در 183ق. قنق ها بر اثر فشار سایر قبایل به ترکستان مهاجرت کردند. با انقراض حکومت سامانیان در 389ق. سلجوقیان به ماورالنهر وارد شدند و هم مرز با قلمرو غزنویان قرارگرفتند. محمود، ارسلان اسرائیل، رئیس قنق را که از گر...

سلجوقیان که جزء قبایل ترک غُز(اُغز) بودند ، با غلبه بر غزنویان و حکومت های محلی در نیم? اول قرن پنجم هجری قمری، دولت خود را در ایران پایه گذاری کردند که با مرگ سلطان سنجر(552 ه.ق) حکومت آنان تضعیف شده ودر سال 590ه.ق با قتل طغرل بن ارسلان خاتمه یافت. در اوایل حکومت سلجوقی با تشکیل ارتش ثابت آن حکومت، غلامان نظامی و طبق? جدیدی از امیران وارد ساختارنظامی سلجوقیان شدند، و سپس در راستای تحولاتی که در ...

نیشابور همواره یکی از معتبرترین شهرهای تاریخ ایران در طول قرون و اعصار بـود کـه اززمان عبداﷲ بن طاهر (حک: 215-230 ه.ق) به عنوان پایتختی برگزیـده شـد و ایـن امـر در دوره  سامانی و و غزنوی نیز تداوم یافت. موقعیت مساعد تجاری و مرکزیت سیاسی، توسعه این شهر رادر پیداشت، چنانکه در قرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجری در جهان اسلام نظیـر نداشـت و بـاپایتخت جهان اسلام، بغداد، برابری می کرد. اما این شهر در هن...

تشکیل امپراتوری سلجوقیان و حاکمیت آنان بر جهان اسلام، نقطه عطفی در تاریخ به حساب می آید. جهان اسلام در داخل و خارج از قلمرو خود با بحران های بسیاری مواجه بود، که سلجوقیان با قدرت سیاسی جدیدی حاکمیتی متمرکز به وجود آوردند، و با ایجاد موسسه هایی و ایجاد کردن عناصر جدید، حیات تازه ای به کالبد جهان اسلام بخشیدند. از جمله علومی که در این عصر مورد توجه قرار گرفت دانش پزشکی بود. توجه به وضعیت پزشکی و...

تحولات سیاسی و اجتماعی قرن های چهارم و پنجم هم زمان با ضعف سامانیان و استیلای آل بویه و سلجوقیان بر خلافت عباسی در بغداد بود. در ابتدای قرن چهارم، آل بویه شیعه مذهب از ضعف قدرت عباسیان استفاده کردند و با استفاده از ترکیب ملیت و مذهب تشیع توانستند بر بغداد مسلط شوند، و خلافت عباسی را عملا بازیچ? ای در دست خود قرار دهند. آل بویه مجبور بودند در جهت کسب مشروعیت از خلیفه عباسی تأییدیه بگیرند. آل بوی...

کردها یکی از اقوام ایرانی هستند که به واسطه موقعیت سرزمینشان، در طول تاریخ به ویژه بعد از اسلام، بارها مورد تهاجم اقوام مختلف از جمله: اعراب، ترکان و مغولان قرار گرفته اند و سخت ترین مصیبت ها را در این حملات متحمل شده اند. بدون شک از دلایل اصلی این وضعیت ناگوار، واقع شدن سرزمین آنها بر چهار راه ارتباطی ایرن، عراق، شام و روم بوده است. و این جایگاه خاص، سرزمین کردها را به یکی از کانونهای حادثه خی...

الحاد در علم کلام و فقه اسلامی به معنای انکار وجود خدای یگانه، نپذیرفتن دین حق، بازگشت از دین اسلام یا ارتکاب گناه در مسجد الحرام است. اما در طی تاریخ، طبقة حاکم و رهبران فرقه های مذهبی مکرراً از اتهام به الحاد به مثابة دستاویزی برای حذف رقیبان و مخالفان استفاده کردند. در دورة سلجوقیان، مناسبات حکومت با دستگاه خلافت عباسی، که بر سر دعوی قیمومیت سیاسی و مذهبی بر سرزمین های اسلامی مبتنی بود، وارد ...

شناخت رویدادها و تحوّلات تاریخی ایران عصر سلجوقی، در قیاس با دیگر ادوار تاریخی ایران دوره اسلامی، به جهت ویژگی های خاص حاکم بر تاریخ نگاری و منابع تاریخی این دوره، دچار برخی محدودیت ها و کاستی های اساسی است. فقدان سیاست رسمی دولت سلجوقی در حمایت از تاریخ نگاری و دوری غالب مورّخین این دوره از مراکز سیاسی و تصمیم گیری های حکومتی و به تبع آن، عدم دسترسی آنان به اسناد، اخبار و رویدادهای مرتبط با سیاس...