به رغم آموزه های قرآنی ناظر بر سرشت آزاد انسانی برای تغییر سرنوشت و امکان نظری جنبش های اجتماعی در آموزه های اسلامی، در اندیشه سیاسی متفکران مسلمان و در تاریخ جوامع اسلامی، به استثنای اندیشه سیاسی شیعی و برخی فرق خوارج، اعتراض و طغیان اجتماع علیه حاکمیت امری مذموم و نکوهیده تلقی می شده است. این طرز تلقی رایج در جوامع اسلامی ضمن دربرداشتن شباهت هایی به سنت های جوامع مختلف بویژه جوامع مسیحی و یهو...

اذان به عنوان یکی از شاخص‎های فرهنگی اسلام،‌ در بردارند? مجموع? وسیعی از عناصر و اجزای فرهنگی و اجتماعی است. از این‌رو علاوه بر بررسی تاریخچه‎ای از چگونگی پیدایش و تداوم سنت اذان گویی باید به جنبه‎های دیگر آن بویژه حضور آن به مثابه یک شغل در زندگی روزان? مسلمانان نیز پرداخت. در این نوشتار، ‌ابتدا تاریخچه‎ای از ابداع و تشریع این سنت در اسلام ارائه می‎شود و سپس با رویکرد تاریخ اجتماعی، عناصر تشکی...

رسم آرامگاه سازی در جوامع اسلامی همواره در هاله ای از ابهام قرار داشته است. در حقیقت هدف از ارائه چنین موضوعی به عنوان موضوع پایان نامه بررسی دلایل رشد سنت آرامگاه سازی در جوامع اسلامی و میزان تاثیر پذیری آرامگاه های اسلامی قرن 4 تا 6 هجری قمری ایران از آداب و رسوم زرتشتی است. با توجه به مطالعات انجام شده در زمینه دلایل رشد سنت آرامگاه سازی در جوامع اسلامی مشخص شد که اولین گروه مسلمانان که حض...

تساهل و تسامح، به معنای عدم مداخله و ممانعت یا اجازه دادن از روی قصد و آگاهی، به اعمال و عقایدی است که مورد پذیرش و پسند شخص نباشد. اسلام، این اصل را پذیرفته و بنای آن بر سخت‌‌گیری و مشقت نیست و از سوی دیگر، با آزادی بی‌‌قید و شرط نیز مخالف است. اساس تساهل و تسامح غربی بر این مبنا است که اعمال و رفتار فردی تا جایی درست هستند که موجب گسترش سعادتمندی مادی انسان گردند. در این نوشته، نشان داده می‌ش...

خوتیر ینبل از جمله حدیث‌پژوهان مهم غربی است که مطالعات حدیثی وی منبع ارجاع بسیاری از حدیث‌پژوهان غربی است. او مفهوم سنت نبوی را در اواخر قرن نخست هجری تاریخ‌گذاری می‌نماید، با این استدلال که نقطه‌ی آغازین یکسان انگاری مفهوم سنت با سنت نبوی اواخر قرن نخست هجری است. وی برای اثبات فرضیه خود به وصیت عمر حین مرگ، صدور فتوی توسط صحابه و تابعین بر اساس رأی شخصی و عدم استناد به سنت پیامبر(ص) و حصر مفهو...

این پژوهش به بررسی سبک زندگی مطلوب کارگزاران سیاسی منطبق بر قرآن، سنت معصومین(ع) و عقل در راستای الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت پرداخته است. سوال اصلی پژوهش این است که مولفه های مطلوب سبک زندگی کارگزاران سیاسی در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت منطبق بر منطق دین مبین اسلام(عقل، قرآن، سنت) کدام اند؟ و با چه الگویی می توان به سبک زندگی مطلوب برای کارگزاران سیاسی دست یافت؟ در این نوشتار با استفاده از قرآن،...

در این مقاله سعی شده است که براساس منابع اصلی اهل­ سنت اعم از کتب روایی، تاریخی و تراجم، اهمیت و محبت خارق­ العاده پیامبر(ص) به امام حسین(ع) مشخص و با برشمردن فضایل اخلاقی و معنوی و الگوبرداری از قیام آن حضرت، سرمشق قرار گرفتن وی برای پرورش روح آدمی و اسوه بودن او در بین امت اسلامی مورد تحلیل واقع شود و از این رهگذر تبیین گردد که با توجه به فصل الخطاب بودن و حجیّت سنت پیامبر(ص)، محبت به امام حسی...

سنت، حضور غیر قابل انکاری در اندیشة روشنفکری ایران داشته است. مرجعیت سنت و بحث‌انگیز بودن آن، ناشی از موقعیت برجسته و تأثیرگذار آن در جوامعی است که دارای تاریخ کهن، اندیشه‌های سرشار و تمدن‌آفرین بوده است. هر چند قاعده روشنفکری اقتضا می­ کرد که روشنفکر ایرانی با وجهة انتقادی‌اندیشی، سنت را به عنوان یکی از مؤلفه‌های تأثیرگذار در هویت‌بخشی ایرانی، سیاست و قدرت، مورد مداقه، نقد و بررسی قرار دهد و ب...

میان منابع حقوق اسلامی و منابع حقوق موضوعه و امکان مستند سازی منابع حقوق موضوعه بر آیات قرآن مقایسه شده است. نخست، منابع حقوق اسلامی و مستندات قرآنیِ حجیّت آنها مورد بحث قرار گرفته و سپس تمامی منابع معتبر در نگاه شیعه و اهل سنت با نگاهی گذرا به اختلاف هر دو مشرب، که عبارتند از: کتاب، سنت، عقل، اجماع، قیاس، استحسان، مصالح مرسله، سدّ ذرایع و فتح ذرایع، مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه، از منابع ح...

نظام شریعت اسلامی بعنوان یک سیستم ارزشی و حقوقی کامل با منابع پایدار کتاب و سنت و بهره مندی از عقل به عنوان رسول باطنی، سازگارترین نظام ارزشی با تغییرات و تحولات جهان است. به طوری که منطق بکار رفته در کتاب و سنت، منطقی چندارزشی و پیوسته است و در این نظام ارزشی، گزاره های دینی، درجه بندی شده و پیوسته، با متغیرهای زبانی بیان گردیده است. این مقاله کوششی است در تبیین نظام ارزشی پیوسته و فازی، تا فر...