عوامل شکل گیری جنبش معارف پروری در آغاز سدۀ بیستم و وقایع مرتبط با آن، با مباحثه ها و مناظره های متعددی در میان محققان، مورخان و تئوریسین های انقلابی همراه است. استاد عینی و ف. خواجه اف ازجمله محققان تجددخواهی هستند که دربارۀ نحوۀ شکل گیری این جنبش و مسائل مرتبط با آن اظهارنظر کرده اند. بررسی محققان در این زمینه نشان دهنده تأثیر احمد کلّه (پدر ادبیات نوی تاجیک)، احمد دانش و دیگر معارف پروران تاج...

در تاریخ آسیای میانه، آغاز قرن بیستم مصادف با بیداری فکری و آزادی خواهی خلق تاجیک است که به جنبش معارف پروری موسوم است. دانشمندان و ادیبان متعددی در انقلاب فکری روشنفکران تاجیک اثرگذار بوده اند که از مهم ترین آن ها می توان به احمد مخدوم دانش مؤلف نوادرالوقایع و زین العابدین مراغه ای مؤلف سیاحتنامۀ ابراهیم بیک اشاره کرد. یکی از آثار مهمی که در آن دوره به روشنگران و ادیبان تاجیک تأثیر پرثمر رساند...

این مقاله که پژوهشی دربارۀ افکار تربیتی مردمان ایرانی و مشکلات تطبیق آن در تاجیکستان است، در سه بخش شامل مشکلات تعلیم و تربیت در نظام افکار پداگوژی متفکران قرون وسطی، تطبیق عملی افکار پداگوژی متفکران ایرانی در پداگوژی معاصر ملی، و میراث بری افکار پداگوژی به عنوان واقعیت رشد فرهنگی و تاریخی جامعۀ انسانی به نگارش درآمده است. در بخش اول نگارنده با تأکید بر اینکه تربیت انسان کامل در پداگوژی معاصر ت...

در سال 1925م، نشریات دولتی تاجیکستان تأسیس شد. این نشریات در آغاز به‌علت نبود ‌وجود دوایر ادبی و متخصصان چاپ و نشر فعالیت زیادی نداشت. در سال‌های بعد به ابتکار و تلاش‌ استادان ادبیات تاجیک مثل صدرالدین عینی و ابوالقاسم لاهوتی فعالیت آن تقویت شد. نثر بدیعی تاجیک در مجلات و روزنامه‌های متعددی ازجمله روزنامه‌های معارف و مدنیت و مدنیت تاجیکستان چاپ شدند. در تهیه و تألیف نثر بدیعی ...

ادبیات ضدستم و مقاومت در تاریخ ادبیات تاجیکان پیوسته وجود داشته است. در آغاز قرن بیستم میلادی که وضع زبان هزارسال فارسی تاجیکی در آسیای مرکزی نهایت حزن‌آور بود، ادبیات مقاومت در آثار صدرالدین عینی ظاهر گشت. بعد از بنیاد جمهوری مختار تاجیکستان، صدرالدین عینی کتاب نمونۀ ادبیات تاجیک را تدوین کرد که دربرگیرندۀ نمونۀ اشعار هزارسالۀ تاجیکستان است. این کتاب مبارزه‌های مغرضانه‌ای را از جانب م...

تعبیر خواب یکی از ژانر‌های فولکلور تاجیک است و یکی از نمود‌‌های تعبیر خواب نیز متن‌های شفاهی است که در بین مردم و فرهنگ بومی آن‌ها بسیار رواج دارد. تعبیر خواب با تصورات و جهان‌‌بینی و شرایط زندگی مردم ارتباط دارد و تجربة غنی آن‌ها را که در طول صدها سال خلاصه شده‌اند، در‌بر‌می‌گیرد. خواب به عقیدة مردم، منبع خبر و معلومات از غیب است که در گذشته معبّران حرفه‌ای تعبیر و تفسیر می‌کردند. در این مقاله،...

در سال های برقرار شدن حاکمیت شوروی، پژوهش علمی زبان، ادبیات و فرهنگ تاجیکی با استفاده از دستاوردهای علم جهانی تنظیم شد و نتیجه های خوبی نیز به دست آمد؛ اما این همه درزمینۀ سیاست های حزب کمونیست اجرا می شد و از این سبب، در جریان عملی شدن آن ها نتایج خوب و بد اغلب پهلوی هم بودند. تاریخ تألیف، بررسی و لغو نخستین فرهنگ تاجیکی- روسی به نام لغت بیکتاش بازگوکنندۀ این فرازونشیب در فرهنگ نویسی تاجیک است...

موسی رجب اف از خادمان بزرگ حزب کمونیست و ملت تاجیک و ازجمله شخصیت هایی است که در ساختار حیات اجتماعی تاجیکستان و به خصوص در عرصه علم و فرهنگ آن سهمی بسزا داشته است. در این مقاله نگارنده پس از بیان شرح حال استاد، به معرفی و تبیین آثار او پرداخته است. رجب اف در طول عمر خود در تشکیلات گوناگون حزب کمونیست و دولت آن روز تاجیکان، تاجیکستان شوروی، به ویژه در مؤسسه های علمی و آموزگاری جمهوری، به عنوان ...

در سال 1925م، نشریات دولتی تاجیکستان تأسیس شد. این نشریات در آغاز به علت نبود وجود دوایر ادبی و متخصصان چاپ و نشر فعالیت زیادی نداشت. در سال های بعد به ابتکار و تلاش استادان ادبیات تاجیک مثل صدرالدین عینی و ابوالقاسم لاهوتی فعالیت آن تقویت شد. نثر بدیعی تاجیک در مجلات و روزنامه های متعددی ازجمله روزنامه های معارف و مدنیت و مدنیت تاجیکستان چاپ شدند. در تهیه و تألیف نثر بدیعی تاجیک سهم انستیتو زب...

چکیده آنّا گورنکا که تخلص «آخماتِوا»، نامی تاتاری و کهن، را برای خود برگزید، محبوب‌ترین شاعرۀ معاصر روسیه است که «به زنان سخن‌گفتن آموخت» و به همراه نیکالای گومیلیوف و چهار شاعر دیگر مکتب آکمه‌ایسم را در روسیه بنیان نهاد. اشعار آخماتِوا دربرگیرندۀ مسائل گوناگون از جمله عشق است. در اشعار عاشقانه‌اش عشق به وطن در اوج قرار دارد. حوادث سیاسی روسیه (شوروی) سبب شد تا آخماتِوا به شاعرِ ملی و حماسه‌سرای مر...